Van de sauna tot de tango: 10 immateriële Unesco Werelderfgoederen
Het zijn niet alleen opmerkelijke gebouwen en soortenrijke natuurgebieden die Unesco wil behouden voor volgende generaties. Ons immaterieel cultureel erfgoed is niet minder belangrijk. We namen een greep uit tradities, rituelen en ambachten die het waard zijn om door te geven. Dit zijn tien voorbeelden van immaterieel werelderfgoed!
1. Het beroep van molenaar, Nederland
Hollandse trots: de Zaanse schans. Foto: Ewold Kooistra
Is er een Hollandser beroep denkbaar dan dat van molenaar? Veertig beroepsmolenaars en zo’n duizend vrijwillige molenaars houden de Nederlandse wind- en watermolens draaiend en het ambacht levend in Nederland.
2. Día de los muertos, Mexico
Kleurrijk eerbetoon: Día de los Muertos viert de zielenrijkdom van Mexico. Foto: Getty Images
Unesco was er eerder bij, maar sinds de Pixarfilm Coco (2017) kent iedereen de Mexicaanse feestdag Día de los Muertos (Dag van de Doden). Elk jaar op 1 en 2 november worden de zielen van de overledenen terug op aarde verwelkomd in Mexico-Stad en de zuidelijke staat Oaxaca met even uitbundige als macabere parades; op andere plekken worden de doden op meer ingetogen wijze geëerd. In Mixquic, een buitenwijk van Mexico-Stad, lopen bewoners met kaarsen en bloemen richting het lokale kerkhof waar ze de graven van gestorven familieleden schoonmaken en versieren. Een van de mooiste Día de los Muertosvieringen speelt zich af in Pátzcuaro, een stadje in de staat Michoacán. Locals komen hier bijeen aan de oever van het Pátzcuaromeer en varen in kano’s naar een begraafplaats op een eilandje.
3. Alheda’a, Saoedi-Arabië, Verenigde Arabisch Emiraten en Oman
Alheda’a-zangtraditie: kamelen begeleiden met melodieën in Arabische woestijn. Foto: Getty Images
Alheda’a, ofwel kamelenzang, is veel meer dan mannen die de tijd doden met het zingen van liedjes om de monotonie van de woestijn te doorbreken. Arabische herders trainen hun kamelen om diverse zangpatronen te herkennen, zodat de kudde weet welke kant ze op gaan, waar ze verzamelen om gemolken te worden en wanneer ze moeten schuilen in het geval van een naderende zandstorm.
4. Kun lbokator, Cambodja
Kun lbokator is een eeuwenoude krijgskunst met mentale kracht en discipline. Foto: Getty Images
Mentale kracht, discipline en respect voor tegenstander en natuur vormen de basis van Kun Lbokator in Cambodja. Meesters in deze tweeduizend jaar oude zelfverdedigingssport worden beschermende en geneeskrachtige krachten toegedicht. Een partijtje Kun Lbokator ziet er dan ook niet alleen spectaculair uit, maar is als onderdeel van religieuze ceremonies ook voor cultureel georiënteerde reizigers een aanrader.
5. Khöömei, Mongolië
Sjamanistische keelzang, een mystieke harmonie met de natuur in Mongolië. Foto: Getty Images
Sjamanen in het westen van Mongolië beweren dat ze de zangtechniek voor hun keelzang van vogels hebben geleerd. Dat klinkt aannemelijk. Khöömei, met een beetje geluk te horen in een yurt of op de uitgestrekte steppe, is van een niet-menselijke schoonheid.
6. De tango, Argentinië en Uruguay
De tango omarmt sensueel danserfgoed wereldwijd. Foto: iStock
Toen de tango aan het einde van de negentiende eeuw op de oevers van de Río de la Plata, de rivier die Uruguay van Argentinië scheidt, ontstond, was de wereld nog niet klaar voor deze dans. Niet alleen de sterk seksuele connotatie was problematisch; ook het feit dat Europese immigranten, nakomelingen van tot slaaf gemaakten en de oorspronkelijke inwoners van Argentinië en Uruguay zich op de dansvloer hartstochtelijk met elkaar mengden was het conservatieve deel van de bevolking een doorn in het oog. Al snel ontgroeide de dans de bordelen en groezelige havenbars om zich over de hele wereld te verspreiden. Tegenwoordig is de tango al lang niet meer voorbehouden aan de lagere klassen: aan tangotrips naar Buenos Aires en Montevideo hangt vaak een behoorlijk prijskaartje.
7. Garnaalvisserij te paard, België
Vissers gaan te paard door de branding in België om op authentieke wijze garnalen te vangen. Foto: Getty Images
De traditionele paardenvisserij is in Nederland al eeuwenlang uitgestorven, maar in Vlaanderen trekken de garnalenvissers nog altijd twee keer per week door de branding. Tot aan hun borst sjokken de stoere Brabantse trekpaarden door het water van de Noordzee. Gekleed in hun zware gele oliegoed − nou vooruit, nylon vandaag de dag − slepen de vissers een ketting over de zeebodem, waardoor vibraties ontstaan die de garnalen recht in hun netten doen springen. Wil je deze mannen en vrouwen die de traditie in
stand houden zelf zien zwoegen in de golven? Dat kan van april tot oktober in Oostduinkerke.
8. Boombijenhouders, Polen en Belarus
Boombijenhouders in actie: traditioneel honing oogsten met liefde voor de bijen. Foto: Getty Images
Voor Poolse en Belarussische imkers is het welzijn van hun bijenvolken meer dan bijzaak. In het wild leven bijen bij voorkeur metershoog in bomen. Zo’n duizend jaar geleden begon men daarom met het maken van inkepingen in eiken en naaldbomen, op een manier waarop de boom blijft leven. Hierin werden wilde bijen gelokt, zonder hun natuurlijke levenscyclus te verstoren. Terwijl de boombijenhouderij in de negentiende eeuw in vrijwel heel Europa uitstierf, wordt er in Polen en Belarus nog altijd op deze wijze honing verzameld, zonder de honingproductie op onnatuurlijke wijze op te schroeven.
9. Saunacultuur, Finland
Fins welzijn: saunacultuur verrijkt lichaam en geest en geeft innerlijke rust. Foto's: Getty Images
Voor veel Finnen is de sauna een heilige plaats. ‘De meeste goede ideeën − en de helft van de Finse bevolking − ontstaan in een sauna,’ beweren ze trots. De Finse saunacultuur gaat verder dan jezelf wassen. De reiniging betreft lichaam en geest en brengt de zwetende saunabezoeker in een staat van innerlijke rust. Instrumentaal daarbij is löyly, de hete stoomwolk die zich verspreidt wanneer er water op gloeiend hete stenen wordt gegoten.
10. Strljanica, Bosnië en Herzegovina
Strljanica is een culturele viering in Bosnië en Herzegovina. Foto: Getty Images
Nee, de jaarlijkse grasmaaiwedstrijd in Kupres is geen Balkanklucht met beschonken chauffeurs die op zitmaaiers de heuvel af slingeren. Strljanica is wél de juiste plek om te zien hoe mannen in traditionele klederdracht een zeis hanteren. Het evenement is een viering van de culturele identiteit van deze regio in Bosnië en Herzegovina.
Meer lezen over Unesco Werelderfgoed? Bekijk onze themapagina Werelderfgoederen en Wereldwonderen.
Volg Columbus Travel op Facebook en/of Instagram en meld je aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief.
