Elektrisch vliegen is de toekomst – en die is dichterbij dan je zou denken
Elektrisch vliegen: er wordt al jaren over gesproken, maar het leek tot dusver fantasie. Nu lijkt die fantasie toch echt werkelijkheid te worden: de eerste vlucht staat al gepland voor 2026.
Elektrische fietsen, elektrische auto’s en zelfs elektrische bussen: overal waar je om je heen kijkt zie je voertuigen die niet meer aangedreven hoeven worden door benzine of diesel, maar door elektriciteit. Hoewel de technologie zich razendsnel ontwikkelt, blijft het bereik van de batterij altijd iets achter: een elektrische auto kan minder ver rijden dan een auto op vloeistof. Een vliegtuig enorme afstanden laten afleggen op een batterij klinkt dan ook als iets wat je alleen in The Jetsons zou zien.
Elektrische vliegtuigen zijn, net als elektrische auto's, afhankelijk van door batterijen opgewekte elektriciteit voor stroom, in plaats van standaard vloeibare vliegtuigbrandstof. Maar de batterijen van vandaag zijn lang niet zo energiedicht als vliegtuigbrandstof, en vereisen bulk en gewicht die aanzienlijke aerodynamische uitdagingen met zich meebrengen.
Elektrisch vliegen kan vanaf 2026
United heeft 100 Heart Aerospace ES-19 besteld. Foto: Heart Aerospace
Nu lijken een aantal startups toch dat voor elkaar te kunnen krijgen wat onmogelijk lijkt. Zowel de Zweedse startup Heart Aerospace als het Amerikaanse Wright Electric hebben vliegtuigen ontwikkeld die zich uitstekend zouden lenen voor binnenlandse vluchten. United Airlines kondigde afgelopen juli aan dat het maar liefst honderd emissievrije elektrische vliegtuigen heeft besteld bij Heart Aerospace. De vliegtuigen kunnen negentien mensen vervoeren en zullen als alles volgens plan gaat vanaf 2026 ingezet worden voor korte binnenlandse vluchten. Dat klinkt als een druppel op een gloeiende plaat, maar ongeveer de helft van de vliegroutes momenteel wereldwijd is minder dan 800 kilometer – al deze vluchten zouden hiermee dus ondervangen kunnen worden. De regionale Amerikaanse luchtvaartmaatschappij Mesa Airlines en het Finse Finnair hebben zich ook aangemeld voor de aankoop van Heart's ES-19's.
De race is begonnen
De race om elektrische commerciële vluchten van de grond te krijgen is dus begonnen. De twee grote luchtvaartmaatschappijen lopen aan kop, maar het zijn niet de enigen die plannen maken voor elektrische commerciële vluchten. Naar schatting tweehonderd wereldwijde bedrijven - waaronder zelfs NASA - voeren momenteel elektrische vliegtuigprojecten uit, waarvan verschillende al korte en succesvolle testvluchten hebben gemaakt. 'Het is een gediversifieerd concurrentielandschap waar startups een voorsprong kunnen hebben , omdat ze sneller zijn en veel flexibeler zijn dan de zwaargewichten in de industrie', meent Lukas Kaestner, medeoprichter van Sustainable Aero Lab, een accelerator in Duitsland die wereldwijde startups voor duurzame luchtvaart begeleidt.
Zelfs landen als Denemarken en Zweden hebben plannen aangekondigd om tegen 2030 alle binnenlandse vluchten vrij te maken van fossiele brandstof; in Noorwegen is dat 2040. Ondertussen hebben Frankrijk en Oostenrijk onlangs een verbod uitgevaardigd op enkele binnenlandse korteafstandsvluchten. Ook de Verenigde Staten maken zich hard voor het terugdringen van de CO²-uitstoot.
Zero-emissiedoelstellingen
En daar is genoeg reden toe: experts menen dat het traject een ecologische noodzaak is in het licht van een verslechterende klimaatcrisis. Al onze transportmiddelen – en juist met name vliegtuigen - leveren op dit moment de grootste bijdrage levert aan de CO²-uitstoot en aan de opwarming van de aarde. De luchtvaartsector pompte vóórdat corona toesloeg jaarlijks ongeveer een miljard ton CO² in de atmosfeer; dat staat gelijk aan zo’n 3% van de gehele CO²-uitstoot in de wereld. Als we die groei z’n beloop laten, dan zal de hoeveelheid uitstoot door de luchtvaart naar verwachting verdrievoudigen tegen 2050 – het jaar dat geldt als deadlinedatum voor de zero-emissiedoelstelling van de Verenigde Naties.
Een krachtige manier om die emissies aan te pakken is dus de komst van elektrisch vliegen. De grote luchtvaartmaatschappijen zijn dan ook bereid daaraan mee te werken: in oktober hebben de meeste grote wereldwijde luchtvaartmaatschappijen de doelstelling van de VN om de zero-emissiedoelstelling voor 2050 te halen ondertekend. De Zwitserse bank UBS schat dat tegen 2035 een volledig kwart van de burgerluchtvaartindustrie hybride of volledig elektrisch zal zijn. Hybride-elektrische technologie, die batterijen combineert met traditionele vliegtuigbrandstofmotoren, is namelijk een andere veelbelovende strategie, waarbij bedrijven zoals Amerikaanse startup Ampaire en het Franse VoltAero al hybride vliegtuigen ontwikkelen.
Venkat Viswanathan, een professor in werktuigbouwkunde aan Carnegie Mellon University en expert op het gebied van luchtvaartbatterijen, meent dat elektrische batterijen 'een mogelijkheid zullen bieden om emissies aan te pakken, althans voor een aanzienlijk deel van de luchtvaart.' Toch waarschuwt hij ook dat elektrisch vliegen alleen niet het CO²-probleem zal oplossen: 'Ik denk dat er nog veel andere factoren zijn - veel andere concurrerende technologieën - waar goed naar gekeken moet worden om de toekomst van de luchtvaart te veranderen.'
Kostenbesparingen
Het terugdringen van de CO²-uitstoot is niet de enige positieve bijkomstigheid van elektrisch vliegen: elektrische vliegtuigen blijken ook zuiniger te zijn voor luchtvaartmaatschappijen, met lagere kosten voor brandstof en onderhoud. Die besparingen kunnen uiteindelijk doorberekend worden aan de consument, wat zou resulteren in lagere prijzen voor vliegtickets.
Vliegtuigtaxi’s
Worden elektrische vliegtuigtaxi's de toekomst? Foto: Getty Images
Daarnaast lijkt er zich een nieuw soort markt te ontwikkelen: vliegtuigtaxi’s. Kleinere elektrische vliegtuigen voor twee tot vier personen voor privé-, bedrijfs- en luchttaxi-achtige service - voornamelijk via eVTOL-vliegtuigen (elektrisch verticaal opstijgen en landen) - worden al uitgerold, waarbij de eerste generatie technologie wordt ondersteund door grote namen zoals Boeing, Airbus, NASA en Toyota, samen met een groot aantal bruisende startups. United, American Airlines, Virgin Atlantic en Japan Airlines behoren tot een groeiend aantal luchtvaartmaatschappijen die eVTOL-bestellingen in de boeken hebben staan, met plannen om al in 2024 een nieuw soort luchttaxidienst te introduceren.
Welke hordes zijn er nog te nemen?
Alle ontwikkelingen ten spijt, blijft het probleem dat de elektrische luchtvaart die zich nu nog richt op kleinere vliegtuigen en kortere routes uiteindelijk niet het soort deuk zal vormen dat nodig is in de emissiereductiedoelstellingen van de industrie. '95% van de CO²-voetafdruk van de industrie wordt gecreëerd door vliegtuigen met meer dan honderd passagiers', aldus Engler. 'Dat is een van de redenen dat Wright zijn focus legt op grote vliegtuigen.' Toch zijn de experts kritisch of die ontwikkeling er op korte termijn zal komen. Terwijl batterijen die licht van gewicht en toch krachtig genoeg zijn steeds levensvatbaarder worden voor kleinere elektrische vliegtuigen die kortere afstanden vliegen, stelt Viswanathan dat voor grotere vliegtuigen meer significante batterijdoorbraken - of alternatieve technologieën - nodig zijn. 'Je hebt waarschijnlijk drie, vier keer het gewicht van het vliegtuig in batterijen nodig om dat te kunnen voeden, en daarom kun je ze niet maken', legt hij uit.
Aangezien intercontinentale vluchten in de nabije toekomst nog steeds fossiele brandstoffen nodig hebben, zal er nog steeds gekeken moeten worden naar schonere opkomende energieën zoals duurzame vliegtuigbrandstoffen en waterstofenergie, meent Kaestner.
Afgezien van de technische hindernissen rond batterijen zien experts andere barrières, zoals de totstandkoming van wijdverbreide acceptatie van elektrische vliegtuigen. Er zijn strikte en langdurige certificeringsprocessen met regelgevers, financieringsproblemen en een acclimatisatieperiode voor het publiek om de nieuwe technologie als veilig te beschouwen. Daarin zouden hybride vliegtuigen voor een goede overgang kunnen zorgen naar algeheel elektrisch vliegen in de toekomst, stelt Viswanathan. 'Hybrides kunnen brandstof- en energiebesparingen en emissiereducties opleveren en het publiek comfortabel maken met elektrisch vliegen, vergelijkbaar met wat auto's zoals de Toyota Prius hebben gedaan voor de auto-industrie.'
Volg Columbus Travel op Facebook en/of Instagram en meld je aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief!
