Avontuur op de Amazone
Brazilië
Zuid Amerika
Dalix
Avontuur op de Amazone
Op de Ver-o-peso markt van Belém wordt van alles verkocht. Achter een gordijn van zakjes met allerlei soorten kruiden en een muur van flessen met oliën en geuren van de Amazone liggen de verkopers in hun hangmat te slapen of spelen domino, waarbij de stenen met een luide klap op een houten tafel gesmeten worden. Groenten die we nog nooit in ons leven gezien hebben liggen als piramides langs de kade. En hier begint de Amazone, dus staan vader en zoon met eigengemaakte hengels te vissen bij de haven. Blijkbaar lukt dat aardig, want in hun emmers happen tientallen beesten naar adem. Even verderop is de vismarkt. Het afval glibbert onder je schoenen en lokt honderden gieren die elkaar met hun grijze kappen uitdagen als middeleeuwse ridders die een soortgelijk stalen netje onder hun helm droegen. De stank is overweldigend. Aan de overkant van de straat prijzen mannen met microfoons kleren en schoenen aan. Een kakofonie van geluiden schalt door dit chaotische deel van de haven.
Hier begint onze bootreis van zes dagen over de Amazone naar Manaus, een afstand van meer dan vijftienhonderd kilometer. De eigenaar van de Sâo Francisco III laat ons z’n boot zien en zegt dat we er de nacht voor vertrek al mogen slapen. We slaan dit af, want onze nachtrust zal de komende dagen toch al flink op de proef gesteld worden.
Als we de volgende middag om vijf uur het vaartuig opgaan is het er al een waanzinnige chaos. Op het benedendek hebben de locals hun hangmatten zo dicht bij elkaar gehangen dat er nog geen decimeter tussen zit. Overal wordt druk gepraat en geschreeuwd, terwijl men op de kade honderden zakken uien uitlaadt die met houten karren aan boord gebracht worden.
Onze hut bevindt zich op het bovendek. Tientallen kakkerlakken schieten weg als we cabin nummer twee binnenstappen, een klein hokje met een stalen stapelbed en een stinkende douche. Het water komt uit de Amazone en is zo bruin als chocola. De toegezegde airco is een gat in de muur. Als alles ingeladen is en de ongeveer tweehonderd passagiers geregistreerd zijn vertrekt de Sâo Francisco III drie uur te laat richting Manaus.
Het gevoel op de Amazone te varen is onbeschrijfelijk. De meer dan zesduizend kilometer lange rivier is er dag en nacht. Overdag, in de bijna ondraaglijke hitte, zien we de kleine huisjes langs het bruine water. Allemaal hebben ze een aanlegsteiger met een of meerdere kano’s. De huizen dicht aan het water staan op palen. En er is water zover je kijken kan. Soms is de rivier smal en varen we vlak langs de oever, zodat we prachtige vogels in de boomtoppen zien. Op andere plekken is hij zo breed dat de oevers nauwelijks waarneembaar zijn. Maar altijd zijn er de roze dolfijnen die regelmatig boven water komen en hele stukken met de boot mee zwemmen.
En dan verschijnen de vrouwen in hun uitgeholde boomstammen, die naar onze boot peddelen in de hoop dat er plastic zakken vol voedsel en kleren overboord gegooid zullen worden. Tientallen zakken vinden zo hun weg naar het water en worden haastig in de kleine kano’s gehesen. Soms zitten er wel vijf jonge meisjes met hun moeder in een dergelijk bootje, maar zelden een man. Dit is kennelijk vrouwenwerk. Wij gooien onze lunch het water in, die met een dankbare blik in ontvangst genomen wordt.
Een andere dag verschijnen de bootjes weer, maar deze keer worden ze bemand door dappere jongetjes, die hun kano aan onze boot haken. Ze roeien naar het snel varende schip en met een perfecte timing slaan ze een lange stok met een ijzeren haak aan één van de banden aan de zijkant van de boot. Eenmaal aan boord verkopen ze ananassen en glazen potten met palmhart en bessensap. De echte waaghalzen hangen vervolgens achter hun kano en laten na een tijdje los, zodat ze even later midden in de rivier liggen. De boomstam wordt losgemaakt en de lachende zwemmertjes worden uit het water gevist.
De tweede avond gebeurt er iets zeer onwaarschijnlijks. Op een punt waar de rivier minstens twee kilometer breed is gaan we plotseling linksaf en verdwijnt de boot in het regenwoud. We zitten muurvast. Op het moment van het ongeluk stond de kapitein niet op de brug, maar was op de achterkant van het schip hout van een andere boot aan het inladen. Ongelofelijk, maar daarin zien we de reden dat het vaartuig zich de jungle ingeboord heeft. Al gauw wordt onze boot een tehuis voor de meest vreemdsoortige insecten. Ik haal wat muziek tevoorschijn. Theatre of Tragedy klinkt toepasselijk door de koptelefoon.
Veertien uur later verschijnt de eerste duwboot, maar alleen krijgt hij ons niet los. Een tweede schuit komt te hulp. De ene vaart iedere keer een stukje achteruit om ons vervolgens met een harde klap te rammen en ons zo uit de bomen probeert te bevrijden, terwijl de andere boot probeert ons de rivier op te trekken. Deze gezamenlijke reddingspoging heeft uiteindelijk succes. Van een klein bootje dat al een paar uur in de buurt van onze boot lag te wachten wordt een halve geslachte koe gehaald en aan boord gehesen. Het is duidelijk dat het vlees, dat al die tijd in de hete zon gelegen heeft, onze lunch en avondeten voor de komende vijf dagen zal zijn. De volgende dag blijkt bijna de hele boot ziek te zijn. Ook wij ontkomen niet aan de ellende die de halve koe veroorzaakt heeft.
Als ik terugdenk aan deze waanzinnige tocht over de Amazone zie ik de koeien het steile zandpad afdalen om allemaal naast elkaar uit de rivier te drinken. En in Santarem zie ik de politieagent z’n eigen show op straat uitvoeren, waarbij hij zijn fluitje iedere keer hoog de lucht in spuugt om het vervolgens in z’n rechterhand weer op te vangen. Maar ook zie ik de schotel op het dak van de boot, die door middel van touwen in de juiste richting getrokken wordt, zodat een trouw groepje mannen de soaps op de televisie kan volgen. En als laatste zie ik de zon ondergaan, die prachtige vuurbal die langzaam de machtige Amazone inzakt, waarna de volledige duisternis intreedt.
Foto's
