Een glimlach voor Argentijnse eigenaardigheden / deel 2

Door: Saskiavangemert

Geplaatst op May 2, 2010

Ontdekken wat een Argentijn's hart sneller doet kloppen en kleine details die een glimlach tevoorschijn toveren. Deel 1 ging over huisnummering, hoe zoiets gewoons toch grappig anders kan zijn. Dit keer zijn de Argentijnse verslavingen aan de beurt...

DEEL 2: Argentijnse verslavingen

Nederland heeft drop, melk bij de lunch en hagelslag of pindakaas op brood; wat hebben de Argentijnen voor nationale verslavingen? Voor iedereen die plannen heeft naar Argentinie te gaan, probeer de nationale lekkernij "dulce de leche" en de traditie van "tomar mate"!

De eerste ontmoeting met dulce de leche: In het vliegtuig van Buenos Aires naar El Calafate krijg ik een ontbijtje voorgeschoteld: een croissant - in argentinie genaamd medialuna oftewel halve maan; onderdeel van de heerlijke argentijnse ontbijttraditie van facturas (zoetigheden op basis van brood, zoals een criossant, vaak gevuld met gele room, jam of jawel: dulce de leche!) - een broodje, een minipakje boter en iets wat ik niet kan herkennen maar waarvan de verpakking lijkt op die van koffiemelk. Een argentijn naast me opent dit pakje wat een lichtbruine substantie blijkt te bevatten en begint dit enthousiast met zijn mes uit te lepelen zoals een kind dit kan doen met een pot nutella... Ieks! Dat ziet er smerig uit. Een paar dagen later stappen we een bakkerij binnen om ons ontbijt van facturas in te slaan, wat is er heerlijker dan ontbijten als picknick in de zon met vers gebakken facturas? We kiezen een selectie van overheerlijke uitziende zoetigheden uit en duiken een parkje in. De eerste hap is meteen raak: een mier, mier, mierzoete smaak vult mijn mond: als ik naar de inhoud van mijn facturas kijk druipt er een lichtbruine substantie uit... jawel: mijn eerste beleving van dulce de leche!Even wennen, zo'n zoete smaak die er vooral op het eerste gezicht niet heel smakelijk uit ziet... het blijkt een soort caramel, maar dan gemaakt van melk (met suiker) wat lang en langzaam gekookt wordt. "Dulce de leche" betekent dan ook letterlijk "zoet van melk"! Of je nu van dulce de leche houdt of niet, eten zul je het in Argentinie. Je kunt er niet omheen: en als je - zoals mijn reismaatje - niet gediend bent van dit zoete spul, heb je het zwaar in Argentinie, want als je niet uitkijkt eet je hier dulce de leche van ontbijt tot dessert! Na een paar weken is het duidelijk, Argentijnen zijn verslaafd aan dit zoete caramelachtige stroopje: op brood (zoals wij nutella eten), in facturas, in taarten, in bonbons, koekjes met de smaak van dulce de leche, chocoladerepen met dulce de leche, dulce de leche voor en na, op elk moment van de dag, in de supermarkt, bij de bakker, in een restaurant: ik denk dat je er elke Argentijn voor wakker kan maken.

Iets heel anders: de argentijnse traditie "tomar mate"

Deze argentijnse verslaving bestel je niet zomaar even op een terrasje. Als je je afvraagt waarom Argentijnen dag en nacht met een thermoskan rondlopen... het antwoord is tomar mate! Zoals wij in Nederland houden van een gezellig kopje koffie zo hebben Argentijnen de sociale traditie van tomar mate: het drinken van yerba (een vitamerijke kruidige thee) met heet water, uit een traditionele mate beker. Maar het is niet zomaar het drinken van een kopje thee. De bereiding van de mate alvorens de beker voor het eerst te gebruiken en het bereiden van de yerba mate is even gewichtig als het drinken ervan! Het drinken van yerba mate is vooral een vriendschapsritueel, een uitgebreide sociale traditie. Mate wordt overal en altijd gedronken, op het werk, achter het stuur (let op de buschauffeur!), met vrienden thuis, de hele dag door.

De mate is een beker meestal gemaakt van een kleine uitgeholde kalebas, maar soms ook van hout of glas. De yerba (theeblaadjes) wordt in de mate gedaan, door elkaar geschud en naar één kant geschoven. Het water wordt dan na en na op de theeblaadjes geschonken totdat alle yerba is gebruikt. Het ritueel bestaat er uit dat de beker rondgaat en steeds bijgeschonken wordt: je als je eenmaal het water hebt opgegoten drink je de mate leeg - via een speciaal rietje, genaamd bombilla, van zilver of ijzer met een zeefje aan de onderkant - en geef je de beker met nieuw water door, continue drinkt iemand de mate leeg en vult de mate opnieuw met water om hem weer door- of terug te geven.

De mate zelf heeft een paar dagen tot weken voorbereidingstijd nodig, alvorens het gebruikt wordt om mate te drinken. Er zijn verschillende bereidingsmethodes: op mijn eigen mate heb ik de volgende toegepast: 3 dagen lang vullen met yerba en whiskey, in laten trekken in de zon legen en opnieuw vullen. Zo trekt de whiskeysmaak in de kalebas en verwijder je alle losse deeltjes kalebas die later in je thee kunnen komen. Uiteindelijk een keer helemaal laten indrogen in de zon en klaar is je mate!

Argentijnen hebben dus altijd hun eigen mate en bombilla bij zich. Net als de yerba en een thermoskan heet water om mate te drinken. Omdat iedereen zijn speciaal geprepareerde mate heeft, kun je dit dus ook niet even bestellen op een terrasje. Daardoor voelt het deste specialer deze traditie te delen met Argentijnen die je op je reis leert kennen. Mate weigeren is een belediging, je deelt mate met vrienden, en vrienden wijs je niet af! Ook het rietje afvegen wordt als een belediging gezien. Ik was dan ook enorm vereerd als ik na wat kletsen met Argentijnen uitgenodigd werd mate mee te drinken, hoewel ik in het begin meermaals de fout in ging door de mate niet leeg te drinken maar hem na een slokje terug te geven... Gelukkig zijn de Argentijnen zo'n vriendelijk en vrolijk volk dat ze het me niet kwalijk namen maar me met geduld de traditie van tomar mate wilden uitleggen! Wel even uitkijken: de smaak is erg sterk, kruidig en bitter, sommige mensen vinden het lijken op het leegdrinken van een asbak...