Nooit meer verbranden: zo kies je zonnebrandcrème en smeer je wél goed
Met de zomer in aantocht wordt het weer tijd om zonnebrandcrème in te slaan. Bij de drogist is keuze te over: van crèmes tot sprays, water resistent of makkelijk uit te smeren en dan heb je ook nog al die soorten spf’s. Zie jij ook door de bomen het bos niet meer? Dit is hoe jij de juiste zonnebrandcrème kiest voor jouw huid!
Hoewel we stiekem allemaal heus wel weten dat we ons bij het minste of geringste zonnestraaltje het beste kunnen gaan insmeren, doen we dat nog steeds massaal veel te weinig of verkeerd (ja, ook jij!). Daardoor is het aantal huidkankerpatiënten de afgelopen jaren explosief toegenomen. Het wisselvallige Nederlandse weer zorgt ervoor dat we vaak denken dat smeren niet nodig is omdat het toch wel bewolkt is, en als het wél zonnig is beginnen we veel te laat met insmeren. Dit kun je makkelijk voorkomen door elke dag de zonkracht te checken in je weerapp of op de website van het RIVM. Zodra de UV-index 3 of hoger wordt, doe je er al goed aan om je in de ochtend in te smeren en dit gedurende de dag elke twee uur te herhalen (of vaker, als je hebt gezweet, bent gaan zwemmen of je jezelf hebt afgedroogd).
Hoe kies je een geschikte zonnebrandcrème?
Een goede zonnebrandcrème beschermt logischerwijs tegen uv-straling en bevat bij voorkeur zo min mogelijk schadelijke chemicaliën voor jouw gezondheid en het milieu. Logisch, toch? Toch voldeed afgelopen jaar maar liefst 75% van de producten niet aan die eisen volgens een test van de Environmental Working Group. In veel producten werden microplastics, allergenen of hormoonverstorende stoffen gevonden. Toch verbleken de eventuele gezondheidsrisico’s bij de gevaren van kankerverwekkend zonlicht. Je kunt dus nog altijd beter wel smeren dan niet smeren. Maar hoe kies je nou de beste creme?
1. Kies voor een zonnebrandcrème met UVA- én UVB-bescherming
De ene zonnebrandcrème is de andere niet. Op verpakkingen zie je vaak UVA- en/of UVB vermeld zijn, maar wat betekenen die omschrijvingen nou eigenlijk? UVA- en UVB-stralen zijn beide vormen van ultraviolette (UV) straling van de zon, maar het gevaar is verschillend. UVA-stralen dringen dieper door in de huid, waar ze schade kunnen veroorzaken aan de huidcellen. Dat leidt tot vroegtijdige veroudering en rimpels. UVB-stralen zijn voornamelijk verantwoordelijk voor de welbekende oppervlakkige verbranding van de huid. Beide symptomen wil je logischerwijs zien te voorkomen, zeker omdat beide type uv-stralen handkanker kunnen veroorzaken. Kies dus altijd voor een zonnebrandcrème die bescherming biedt tegen zowel UVA als UVB.
2. Welke spf is het meest geschikt?
De sun protection factor, kortweg spf, geeft aan hoe goed de crème je beschermt tegen UVB-stralen. Veel mensen kiezen voor factor 50 om zo goed mogelijk beschermd te zijn, maar daarin schuilt het gevaar van schijnveiligheid: factor 50 smeren beschermt weliswaar wel méér dan factor 30, maar niet langer! Je moet dus net zo vaak smeren. Sterker nog, een lotion met SPF 15 die je royaal en vaak aanbrengt, kan je beter kan beschermen dan een lotion met SPF 50+ die je slechts één keer in acht uur aanbrengt. Voor dagelijks gebruik is SPF 30 overigens meestal al voldoende. Pas bij intensieve blootstelling aan de zon, zoals op het strand, is SPF 50 aanbevolen.
3. Kijk welke crème het meest geschikt is voor jouw huidtype
Heb jij een stralende huid die nooit ergens last van heeft? Dan heb je geluk. Toch kan het lonen om een zonnebrandcrème te kiezen die geschikt is voor jouw huidtype. Voor een vette huid is een olievrije of 'niet-comedogene' zonnebrandcrème aan te raden, om verstopte poriën te voorkomen. Heb je juist een droge huid, kies dan voor een zonnebrandcrème met hydraterende ingrediënten zoals glycerine of hyaluronzuur om de huid gehydrateerd te houden. Voor de gevoelige huid zijn er hypoallergene zonnebrandcrèmes die vrij zijn van parfum en conserveermiddelen, om huidirritatie te minimaliseren. Door een zonnebrandcrème te kiezen die specifiek is afgestemd op jouw huidtype, zorg je niet alleen voor optimale bescherming, maar ook een gezonde en comfortabele huid, ín de zon en daarbuiten.
4. Let op de ingrediënten, voor jezelf en het milieu
In sommige zonnebrandcrèmes zit oxybenzone en octinoxaat. Deze ingrediënten kunnen niet alleen huidirritatie veroorzaken, maar zijn ook schadelijk voor koraalriffen. Elk jaar belandt er zo’n 14.000 ton (!) aan zonnebrandcrème in de oceanen. Oxybenzone kan niet alleen koraal doden, maar ook het DNA van koraal beschadigen of aanpassen, waardoor het zich niet meer goed kan ontwikkelen. Op sommige toeristische bestemmingen, zoals Hawaii, Palau en Thailand, zijn zonnebrandcrèmes met deze ingredienten dan ook verboden. En dan hebben we het nog niet eens gehad over microplastics, die eveneens schadelijk kunnen zijn voor jou én het milieu. Kies bij voorkeur voor een zonnebrandcrème met een keurmerk tegen microplastics, bijvoorbeeld Cosmos Organic, het Demeter keurmerk, het Europees Ecolabel, Natrue, het Nordic Swan Ecolabel of Zero Plastics Inside. Je kunt je verpakking altijd scannen met de Beat the microbead-app van de Plastic Soup Foundation.
Een alternatief is een crème met zinkoxide of titaniumdioxide, hoewel deze zich in nanovorm omzetten in waterstofperoxide, wat giftig is voor fytoplankton en voor veel soorten vissen. Gelukkig komen er steeds meer milieuvriendelijke zonnebrandcrèmes op de markt, die voldoen aan de Hawaiian Reef Bill. Het nadeel is wel dat ze niet allemaal even goede uv-bescherming bieden. Stemt dit je allemaal nogal treurig? We hebben wel een sprankje hoop: in 2019 bevatte nog maar liefst 60% van de cremes die door de Environmental Working Group werden getest oxybenzone; in 2023 was dat nog maar 6%.
5. Crème, lotion of spray?
Zoveel bescherming, zoveel keuze, ook in de soort zonnebrandcrèmes. Veel mensen geven de voorkeur aan een spray omdat het zich makkelijker verspreidt en je beter op moeilijk bereikbare plekken kunt komen, zoals behaarde lichaamsdelen of je rug. Bovendien zijn veel sprays transparant, waardoor de bescherming wel optimaal is, maar minder zichtbaar. Het nadeel van sprays is echter wel dat je, in tegenstelling tot wat je misschien verwacht, alsnóg moet smeren om een goede bescherming te garanderen (ook die rug, waar je zo moeilijk bij kunt) en dat je al snel te weinig spray gebruikt omdat je de dekking niet goed ziet en de spray deels verstuift en deels ernaast gaat, waardoor het een stuk minder zuinig is dan een crème. Sprays bevatten bovendien aerosol die bij inademing schadelijk kunnen zijn. Spray dus ook nooit rechtstreeks in je gezicht maar eerst op je hand. Je mag sprays ook niet bij kinderen gebruiken. Let ook op waar je je spray bewaart: een spuitfles is ontvlambaar, dus houd het nooit bij een warmtebron zoals een kampvuur of een barbecue en laat het ook nooit in een hete auto liggen.
Lotions of crèmes zitten doorgaans in een tube of knijpfles. Omdat het wit is, kun je beter bepalen hoeveel je nodig hebt. Experts raden aan om minimaal een theelepel (pak ‘m beet vijf milliliter) zonnebrandcrème voor je gezicht te gebruiken en minimaal twee eetlepels (zo’n dertig milliliter) voor je lichaam. Als je bedenkt dat de meeste flessen zo’n tweehonderd milliliter bevatten, betekent dat dat je met een gemiddelde fles zo’n vijf keer kunt smeren.
6. Mogelijke extra’s
Voor verschillende omstandigheden zijn er verschillende zonnebrandcrèmes. Zo heb je crèmes voor het gezicht versus het lijf (en zelfs speciale sticks voor de lippen), crèmes voor skiën of juist waterproof crèmes voor als je wilt gaan zwemmen, snorkelen of duiken en uiteraard speciale cremes voor kinderen, wiens huid veel gevoeliger is en waar je minder parfum en parabenen bij wilt gebruiken. Crèmes voor kinderen zijn altijd minimaal factor 50 en bevatten minder chemische stoffen. Kijk dus wat het beste bij jouw omstandigheden past.
Geniet, maar verbrand niet!
Zo houd je jezelf goed beschermd:
• Weren-kleren-smeren: ga niet in de zon als de zonkracht het sterkst is, wat meestal tegen het middaguur is. Draag waar mogelijk zonwerende kleren en hoofddeksels en smeer je ’s ochtends al in. Herhaal je insmeerbeurt elke twee uur, en vaker als je in contact bent gekomen met zweet of water.• Smeer dik en gelijkmatig! Overdaad schaadt in dit geval niet: het liefste wil je een laagje zonnebrandcreme nog even op je huid zien liggen. Zorg ook dat je alle blootgestelde delen van je huid gelijkmatig insmeert.
• Vergeet je gevoelige delen niet: oren, lippen, net, voeten, bikinilijn, oksels, billen en knieholtes zijn plekken die vaak vergeten worden.
• Smeer je óók in als het bewolkt is! Je hoeft niet de zon op je huid te voelen branden om te kunnen verbranden. Ook als het bewolkt is, kan de zonkracht sterk genoeg zijn om een risico te vormen.
• Let op de houdbaarheidsdatum: de meeste zonbescherming is meer dan een jaar houdbaar, maar crèmes kunnen wel aan kracht in gaan boeten. Als je het goed gebruikt, zou je fles geen jaar moeten blijven staan.
• Better safe than sorry: vind je onverhoopt toch een plekje op je lijf dat wellicht verdikt is en die je niet meteen herkent als een van je vele moedervlekken? Laat deze dan altijd even controleren bij de huisarts. Op de websites checkjevlekje.nl en voorkomhuidkanker.nl vind je nog veel meer tips om huidkanker te voorkomen en herkennen.
• Bekijk ook de feiten en fabels over zonbescherming op KWF.nl.
Volg Columbus Travel op Facebook, Instagram, Spotify en/of YouTube en meld je aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief.
