Ellis Island, toegangspoort tot Amerika

Door: PerryVermeulen

Geplaatst op Feb 26, 2010

In de vroege ochtend van 5 mei 2005 zette ik mijn voeten op Ellis Island. Nederland vierde die dag dat het zestig jaar eerder bevrijd was van de Duitse bezetters, ik bezocht het eiland waar tussen 1892 en 1954 miljoenen immigranten hun vrijheid hoopten te vinden. Tijdens de grootste volksverhuizing uit de wereldgeschiedenis zijn hier bijna 17 miljoen mensen gepasseerd. Tegenwoordig is het oude immigratiedepot een nationaal museum.

Nederlandse kolonisten noemden het eiland ‘Oestereiland’, naar de vele oesterbanken in de omgeving. In de 18e eeuw stond het 1,2 hectare grote eiland bekend als ‘Galgeneiland’, piraten werden hier geëxecuteerd. De huidige naam is afkomstig van landeigenaar Samuel Ellis en na zijn dood in 1807 werd het eiland van de stad New York. Vanaf 1892 kreeg het eiland de functie als inspectiecentrum voor nieuwe immigranten. Ruim zeventig procent van de nieuwe Amerikanen kwam binnen via Ellis Island.

Op schepen die de haven binnenvoerden zaten mensen van alle rangen en standen. Zij die het geluk hadden tot de eerste en tweede klasse te behoren kregen aan dek al de benodigde papieren, maar de passagiers van het tussendek moesten allemaal geïnspecteerd worden op Ellis Island. Ze moesten verplicht in bad, kregen een bed toegewezen (of iets wat voor een bed doorging) en vervolgens werden ze door artsen onderzocht. Zij die niet geschikt werden bevonden om Amerikaan te worden, werden zonder pardon teruggestuurd. Men moest bewijzen dat ze sterk en intelligent waren, in ieder geval in staat om werk te vinden: om dus een aanwinst te kunnen zijn voor de Verenigde Staten.

Het gebouw en de bureaucratie van de immigratiebeambten waren bijzonder intimiderend. Immigranten logen veel om maar aan een paspoort te komen, en als leugens werden ontdekt waren er de corrupte beambten die voor veel geld wel door hun vingers wilden kijken. Het ‘eiland der tranen’ kon voor hen die goedkeuring kregen verlaten worden door het kopen van een veel te duur treinkaartje kopen naar hun nieuwe vaderland.

In 1990 werd het mooie gebouw een museum. Paspoorten, kleding, bagage en veel familiestukken zijn gedoneerd door immigranten en hun familie. Een veerpont voerde mij en talloze andere toeristen op een vroeg tijdstip vanaf Castle Clinton (zuidelijkste puntje Manhattan) naar achtereenvolgens Ellis Island en Libery Island, het eiland met het vrijheidsbeeld. Veel joelende schoolklassen op de boot, en daarnaast veel oudere stelletjes die net als mij de moeite hadden genomen om vroeg het bed uit te gaan. Op dit tijdstip ontloop je als toerist in ieder geval de lange wachtrijen die zich na een uur of 10 vormen voor alle toeristische attracties.

Eenmaal op Ellis Island loop ik door een glazen overkapping het gebouw binnen. Een imposant gebouw, met torens met koperen koepeltjes en schitterende portalen. Op de begane grond bevindt zich de bagage ruimte. Hier werden destijds alle bezittingen van de immigranten gecontroleerd. Verder zijn er wat tentoonstellingsruimten in de lokettenzalen van het oorspronkelijke depot. Ook zijn er hier moderne faciliteiten voor onderzoek naar geïmmigreerde voorouders. Ik besloot voor de grap mijn eigen achternaam in te toetsen, en wat bleek: maar liefst 406 mensen met de naam Vermeulen kennen een geschiedenis op Ellis Island. Meestal Nederlanders uit alle provinciën, ook een enkele Belg. Na een moment van verwondering loop ik met een trap naar boven, naar de meest beroemde ruimte: de grote hal. In deze zaal was de Registry Room gevestigd, waar alle formaliteiten werden afgehandeld. De trap die ik opliep is overigens ook bijzonder: het is nog steeds dezelfde trap als die van honderd jaar geleden, toen miljoenen immigranten tijdens het traplopen werden gecontroleerd op hun bewegingen. Als er niet normaal gelopen werd kon een immigrant zich opmaken voor de terugreis. In de grote zaal werden tientallen vragen gesteld door honderden tolken, dezelfde vragen waren eerder ook aan boord van de schepen gesteld. Als antwoorden afweken van eerder gedane reacties, was er een verdere ondervraging. Al met al een zware beproeving voor hen die een zware reis achter de rug hadden en die veel familie en bezittingen hadden achtergelaten. Ook mooi waren de diverse slaapzalen en medische ruimtes op de eerste en tweede verdieping. Veel immigranten tekenden honderd jaar geleden op de muren van deze zalen, en ze zijn nu nog steeds te bezichtigen. Men vindt in Amerika anno 2005 deze tekeningen zo bijzonder dat ze beschermd worden door glazen platen die tegen de muur bevestigd zijn.

De vijftienjarige Annie Moore was in 1892 de eerste immigrant die het eiland op liep, na haar volgde nog bijna zeventien miljoen mensen. De helft van alle huidige Amerikanen heeft een voorvader die via Ellis Island de Verenigde Staten in kwam. Ook beroemde Amerikanen hebben hier hun haar laten controleren op luizen, zoals de oorspronkelijk Italiaanse filmmaker Frank Capra en de uit Rusland afkomstige componist Irving Berlin. Als we de trilogie van de beroemde film ‘The Godfather’ moeten geloven kwam ook pater familias Vito Corleone de United States binnen via Ellis Island. Recenter werd de locatie gebruikt in de film ‘Hitch’, als Will Smith en Eva Mendes per jet ski het eiland bezoeken om meer te weten te komen over de achtergronden van de rol die Mendes speelt.

Nergens anders krijg je als toerist zo’n duidelijke uitleg van de unieke bevolkingsopbouw van New York en de rest van de VS.