Escuela de la Montaña
West Hoogland Guatemala
Guatemala
Suus2010
Escuela de la Montaña
“In hoog tempo scheurt de in vrolijke kleuren gehulde chickenbus door de bergen. Ik zit op een bankje voor twee gepropt tussen een jong, verliefd stelletje en een gezette K’iche’ Maya vrouw in bonte klederdracht. Uit de radio schalt zwoel en drammerig “Te quiero wowoooow”, een nummer van Nigga dat je werkelijk overal in Guatemala hoort. Aangekomen bij mijn eindbestemming klautert de chauffeur het dak op, om mijn tas eraf te hijsen. Terwijl de bus wegrijdt, roept hij “hasta luego, amiga”, een gebaar dat mij vervult met trots. Plotseling omringd door stilte, sla ik vol spanning het dalende pad met grote stenen in. Na een kleine honderd meter zie ik een ijzeren hek met een bord: “Welcome to your house, Escuela de la Montaña”.”
In de zomer van 2008 verblijf ik een tijdje in de “Escuela de la Montaña”, een Spaanse talenschool op het platteland van Guatemala. De school is in 1997 onder invloed van lokale actiegroepen opgezet door Proyecto Lingüístico Quetzalteco de Español (PLQE), een organisatie die buitenlandse studenten kennis wil laten maken met de taal, geschiedenis en de politiek-sociale situatie van Guatemala. Tijdens mijn verblijf krijg ik Spaanse les van docente Anny Garcia en eet ik drie maal daags bij een lokale gastfamilie. Ik leer de bewoners kennen van de omringende dorpen Nuevo San José en Fátima en zie onder welke omstandigheden zij leven. Schoon water is schaars en de kinderen dragen smoezelige kleding. De straten zijn van klei en de bewoners hebben weinig bezittingen. Het project maakt diepe indruk op me.
Twee jaar na mijn verblijf e-mail ik Anny om haar te feliciteren met haar verjaardag. Ze bedankt me vol enthousiasme voor mijn berichtje, maar vertelt ook dat het aantal studenten door de kredietcrisis is afgenomen. Ik besluit de coördinatrice van de school, de Engelse Juliette Doman (1977), te vragen naar de stand van zaken.
Armoede
“Ik wordt warm onthaald door Juliette, de coördinatrice van de school, die mij meteen een rondleiding geeft over het schoolterrein. Zij laat zien hoe het water gedestilleerd kan worden, hoe ik koffie kan zetten en ze wijst op het bord waar de lessen, lezingen en activiteiten op zijn aangegeven. Dan vertrekt zij met de anderen om de opening van de nieuwe “Casa de salud” (gezondheidskliniek) bij te wonen.”
Voor de komst van de Escuela de la Montaña in 1997 in de koffieproducerende streek Colomba waren de bewoners van Nuevo San José en Fátima zwaar getroffen door de mondiale koffiecrisis begin 2000. Juliette vertelt: “Werk was schaars en banen waren veelal tijdelijk en werden extreem slecht betaald. Men leefde in armoede, extreme armoede. De mensen in Nuevo San José woonden in tinnen hutten zonder waterleiding. Vrouwen wasten kleding in de rivieren. Kennis van gezondheid was minimaal. De mensen wisten niet dat water gekookt moet worden om ziekten als diarree of besmetting met parasieten te voorkomen. Veel kinderen en vrouwen waren ondervoed. Er was geen elektriciteit en de wegen waren niet begaanbaar. Geld om schriften, potloden en pennen voor hun kinderen te kopen was er niet en men kon het zich niet veroorloven om kinderen naar de middelbare school te laten gaan.”
“Als het tijd is om te lunchen lopen we gezamenlijk over de modderige paden naar onze gastgezinnen in Fátima en Nuevo San José. Bij het huis van Elsa aangekomen, oefen ik mijn Spaans in een gesprek met de vader van de familie. Hij vertelt dat zijn gezin bestaat uit de kinderen Gladys, Beatrice, Oscar, Kevin en Juan Antonio. De vijftienjarige Gladys gaat niet meer naar school, maar zorgt voor haar pasgeboren dochtertje Pamélita. Iedere dag reist de vader naar Xela in de hoop dat er die dag werk voor hem is. Door de koffiecrisis zijn de nabijgelegen plantages gesloten en er is weinig werk in de omgeving.”
Verandering
Sinds de komst van de Escuela de la Montaña is de situatie veranderd. De school trekt leerkrachten aan uit de omgeving en betaalt de lokale vrouwen om als gastfamilie voor de studenten op te treden. De resterende opbrengsten van de school worden aangewend om bijzondere projecten te financieren, zoals de bouw van een basisschool in Fátima in 2009. Met de inkomsten van de Escuela de la Montaña werden tafels, stoelen, lesmateriaal en leerkrachten gekocht. Maar dit is niet het enige. De school verzorgt trainingen in hygiëne en voedingsleer voor de vrouwen van Fátima and Nuevo San José, om de gezondheid van de kinderen te verbeteren en ondervoeding, infecties met parasieten en diarree te voorkomen. Met donaties van de Escuela de la Montaña hebben de bewoners waterpijpen naar hun huizen aangelegd en worden leerkrachten en vieringen binnen de gemeenschap betaald.
“Vol verwachting kijkt Juan, de jongste jongen uit mijn gastfamilie, mij aan. Hij is gewend dat ik bij iedere maaltijd een boek meeneem uit de schoolbibliotheek van de school. Ik dacht dat hij daar niet veel waarde aan hechtte, maar niets blijkt minder waar. Stuurs neemt hij geen genoegen met mijn gestamel dat ik dit maal geen tijd had om een boek uit te zoeken. Snel ren ik daarom in de tropische regen over het modderige stenen pad terug naar de school. Ik gris een boek uit de kast en lever die af bij de kleine Guatemalteek. Tevreden gaat Juan met het boek op bed liggen, om vervolgens volledig op te gaan in het prentenboek over Spaans pratende, Europese konijnen.”
Juliette vertelt me dat er onlangs nog een paar projecten zijn opgezet op het gebied van educatie. Bijvoorbeeld het studiebeurzenprogramma. Juliette: “In Guatemala vragen de meeste scholen een behoorlijke financiële bijdrage van de ouders. Hierdoor is het voor de meeste tieners moeilijk om naar de middelbare school te gaan. Dit jaar hebben 98 lokale tieners een beurs gekregen van de Escuela de la Montaña. De school heeft ervoor gezorgd dat de eerste middelbare school diploma’s zijn behaald." Onder hen is het meisje Carmen dat haar eigen winkeltje runde tijdens mijn bezoek in 2008.
- wordt vervolgd
Foto's
