El Salvador
El Salvador
Noord en Midden Amerika
Awesomemore
De oorlog voorbij
Cuscatlan – land van juwelen. Bij het lezen van deze woorden denk je niet direct aan El Salvador. Ruim twintig jaar na het einde van de burgeroorlog wordt het land nog geassocieerd met vermoorde Amerikaanse nonnen, de IKON, bisschop Romero, doodseskaders, Mara’s, aardbevingen en orkanen. Het land van juwelen lijkt eeuwen geleden in een schatkist te zijn gestopt en mee te zijn genomen naar Spanje.
Vanwege de associatie met geweld en gevaar dat nog bij veel mensen leeft, heb je als toerist het hele land voor jezelf. In El Salvador vind je nog geen opgepompte toeristenprijzen of Samsonite-files. Eerder tref je er trotse mensen vervuld met warmte en humor. Mensen die vaak leven in armoede en soms in ongekende overvloed.
San Salvador is zoals de meeste Midden-Amerikaanse steden groot en luidruchtig. Er zijn een aantal buurten die je beter kunt mijden, maar meer dan genoeg waar je plezierig kunt verpozen. En wanneer uitlaatgassen, de continue stroom aan de meest vreselijke verkeersongelukken (de auto is voor de El Salvadoraanse man een rijdende toeter die wordt bestuurd met impulsen) en de mensenmassa’s je naar de keel vliegen, dan sta je binnen no-time op een vulkaan uit het boekje in de frisse lucht te kijken naar de waanzin in de verte. Afstand nemen van San Salvador vraagt niet veel moeite.
Twee vulkanen lijken die sterfelijke gekte van al die mensen met verbazing en berusting van dichtbij te bekijken. Met respectievelijke hoogtes van 1900 en 2300 meter kijken de Izalco en Vulcan Santa Ana neer op San Salvador. Izalco is een vulkaan uit een Kuifje strip: kegelvormig, zwart en kaal. De vulkaan werd geboren in 1770 en groeide van een klein puistje uit tot een continu spuwende vuurberg. Tot 1957, toen ze na 187 jaar er de brui aan gaf. De Santa Ana is een zwaveldampende kolos die goed te beklimmen is. Wie zich aan de klim waagt, krijgt begeleiding van gewapende parkwachten. Na een paar dagen San Salvador kijk je niet meer op van vuurwapens. Mitrailleurs en geweren met afgezaagde lopen zijn even talrijk als de mariachi-bandjes die je op de hoek van elk benzinestation kunt huren voor thuisconcerten.
El Salvador drijft gedeeltelijk op landbouw. Koffie, cashew, suikerriet. Het bezoeken van een koffiefabriek is de moeite waard. Of een cashewplantage op het Isla Montecristo. Dit eiland aan de westkust is een voorbeeld van wat El Salvador allemaal heeft meegemaakt de laatste decennia. Tijdens de burgeroorlog verlieten de bewoners het eiland omdat het als FMLN-bolwerk in de warme belangstelling stond van de rechtse paramilitaire groepen. Vervolgens kwam in 1998 orkaan Mich hier huishouden en werd alles en iedereen weer jaren teruggeworpen. Maar na tussen de scheepswrakken door te hebben gelaveerd kom je in aanraking met bewoners die weer vooruitkijken en leven van het vruchtbare land.
De burgeroorlog komt overal in het land terug. Kreten op muren, monumentjes en wapentuig als standbeeld. Puerto del Diablo is een beruchte kloof aan de rand van San Salvador. Al eeuwen worden hier mensen naar beneden gegooid die aan ‘de andere kant stonden.’ De burgeroorlog voegde een nieuw hoofdstuk toe aan de bloedige geschiedenis van de duivelspoort. De rechtse doodseskaders deden hier hun naam ‘eer' aan. Ook de regio Chalatenango, een FMNL bolwerk werd zwaar getroffen in de bloederige jaren 1979-1992. Hier struikel je over herinneringen en verhalen.
In het dorp San Carlos Lempa, waar het geweld de bewoners gedurende zes jaar het dorp uitjaagde, staat een macaber museum. Het vroegere zwembad is gedempt, eerst met lijken van geëxecuteerde FMLN-strijders en dorpelingen, daarna met een hoop aarde die nu net boven de rand van het zwembad een grafheuvel vormt. De talloze kogelgaten en wapens in het kleine museum gooien je ruw terug in de tijd.
Een stap verder terug in de tijd is Suchitoto. Gelegen bij Lago Suchitlan, is dit een klein koloniaal juweeltje met sympathieke galerietjes. Het dorp charmeert. Kinderkopjes en pleisterwerk zijn nog onaangetast door massatoerisme en je staat met één been in de Spaanse koloniale tijd.
Nog een stap verder terug in de rijke historie van El Salvador brengt je bij de Maya’s. Ook El Salvador heeft tempelcomplexen. Niet zo spectaculair als Tikal in Guatemala of Copan in Honduras, maar wel complexen die je voor jezelf hebt. Dat is nog eens wat anders dan tussen het roze vlees met blauwe waterflesjes en rugzakken door een stukje bewerkt steen zien. Joya de Cerén, San Andrés en Tazumal liggen allemaal dicht bij San Salvador. Veel ligt nog begraven onder eeuwen aarde of onder een beschermende laag beton, maar men werkt hard aan het herontdekken van de rijke historie van het land.
Eten in El Salvador is gevarieerd. Vette pupusa’s uit kleine stalletjes en hemelse fastfood kip van Pollo Campero, de onvermijdelijke frijoles, heel veel vis (La Libertad!), zeevruchten, paradijselijk fruit en zo nu en dan een vers gordeldier. En San Salvador biedt wat elke wereldstad biedt: alles van sushi tot pizza’s en van cappuccino’s tot witte wijn.
El Salvador heeft ‘het’ en ‘het’ is nu ook ontdekt door de Lonely Planet. Op nummer 1 van de top 10 bestemmingen 2010 zette de populaire gids El Salvador. Als de Mexicaanse drugsoorlog aan El Salvador voorbijtrekt, zal het niet lang meer duren voordat de nu nog eenzame toerist gezelschap krijgt.