Maandblog: De Tabaksfluisteraar (...of hoe pech geluk werd)
Pinar del Río
Cuba
Gerrit-Gaspedaal
Maandblog: De Tabaksfluisteraar (...of hoe pech geluk werd)
"Degelijke voorbereidingen schaden de inventiviteit"
We schrijven zondag 1 oktober in magisch jaar 2000. Tien maanden geleden tijdens "tonight we're gonna party 'till it's nineteen-ninety-nine" hadden we, Pieter en ik, het magistrale plan opgevat om een rondje Cuba te gaan doen. In onze beleving een kleine stap van Champagne-Princefunk-Chupachuplollies naar Rum-Salsa-Sigaren. En… van Japansedoosjesopvierwielen naar Amerikaansgestaartvindejarenvijftigmonsters… yeah baby yeah… Genoeg tijd om ons grondig voor te bereiden, hetgeen we dan ook, geheel volgens traditie, volledig nagelaten hebben. Onze bagage omvatte niet veel meer dan de woorden "No hablo Espagnol" en één Lonely Planet boekje.
"Hoe minder denktijd, hoe minder beren op de weg"
De vlucht ging voorbeeldig. Turbulentieloos. Drie stoelen voor twee personen. Het relaxte van een nachtvlucht is, dat je al slapende op je bestemming komt en niet in een hebbikalleswelbijme- en hadjijofikdatnougeregeld-gedachtenkringetje terecht komt. Denken: uit. Dromen: aan.
"Je moet een gegeven baco in de bek gieten"
We wisten dat we op luchthaven de reisorganisatie moesten zoeken om onze helaas niet gestaartvinde Suzuki Jeep in ontvangst te nemen. Die ontvangst bleek allercharmantst: onder folkloristische klanken van het wereldbekende "Guantanamera", niet geheel ontoevallig tekstueel een nalatenschap van José Marti, Cubaanse onafhankelijkheidsstrijder waarnaar de luchthaven is vernoemd, kregen we van een kortgerokte schone Cubaanse een "Cuba Libre Extra" overhandigd. Wij dachten dat die "extra" op de begeleidende knipoog sloeg. Niet dus. Als Ronno-non-alcoholico even slikken, want de rum-cola-mixverhouding 20/80 bleek daar 80/20... in des rums voordeel! Er zit nog voldoende ruimte in de Cubaanse rum-export.
"Zondagsrijders komen nog eens ergens"
Nadat Pieter, beter in promillageberekenen, de Suzukisleutels in ontvangst had genomen, kon het avontuur beginnen. Ibrahim Ferrer op volume 10 en vamossss (2012 vertaling: gasopdielolly!)! Fantastische stad Havana (spreek uit: La Habánna) zeg! Ogen, oren, neuzen komen sensoren tekort om alles te registreren. Een overweldigende smeltkroes van pasteltinten, ritmische klanken en kruidige keukengeuren in een Carribean-style jaren '50 jasje. Daar word je toch blij van (mag je met een Limburgs accent uitspreken)! Ons prettig ongeplande dagprogramma bracht ons op de A4 richting Pinar del Rio. Doel: sigaren rollen, ruiken, roken en… scoren.
*even tussendoor: onze onvoorbereide methode hield in dat we dus niet wisten dat op zondag de sigarenfabrieken gesloten zijn*
Een gezellig naast-ons-komen-fietsen-mannetje, fenomeen dat aanvankelijk erg attent-behulpzaam leek maar later meer inslag dan schering bleek te zijn waardoor het weer folkloristisch-commercieel werd, ving ons op aan het begin van de hoofdstraat en wist ons te melden (vertaalgeciteerd): "Fabriek sigaren dicht. Is zondag. Gids ik. Kom belangrijke plantage." Balen! Pech! Sh*ttt!... maar een briljant eenvoudig doch vloeiend "Si" onzerzijds, als we er toch zijn..., was aanleiding voor onze zojuist volgens juridisch rechtsgeldige mondelinge overeenkomst gecontracteerde gids om achterin de Suzuki te kruipen (wel eens geprobeerd?) en ons te begeleiden naar een sigarenplantage waar hij een privé-rondleiding zou managen...
"Zonder zee is een zeerover ook maar een gewone rover"
Met de hand op de dollarbroekzakken, rijden we behoedzaam Pinar del Rio uit. We sturen verontrustende kilometers over de Carretera Central de Cuba richting San Juan y Martinez. Klinkt als een American-style 2x8-baans strakke megahighway maar is in werkelijkheid een verlaten stuk asfaltgatenkaas met meer gaten dan kaas. Onze achterin opgevouwen privé-tomtom, helaas alleen ingesteld op Cubaans-Spaans-dialect, dirigeert ons bij Santa Maria vrij onverwacht verbaal naar links (inquierza!!!) een hobbelige zandweg op. Lang leve de 4x4 aandrijving dachten we... niet wetende dat het nog erger werd toen hij op een niet nader aangegeven punt ons inquierza een typische 'mean bastard dusty dirtroad' op wilde hebben. Overleg... de kaart vertelt dat dit gebied "Las Cuchillas de Barbacoa" heet... Een naam die ons alleen al deed denken aan woeste Caraïbische 16e-eeuwse zeeroversnesten waarin we zonder redelijke overlegmogelijkheid aan onze testikels zouden worden gekielhaald, geradbraakt en gevierendeeld na vrijwillige overhandiging van onze dollars. Zwaar de sigaar dus... Maar goed... geen zee in de buurt dus we wagen de gok en ploegen de Jeep stapvoets kronkelend door het donkere, aan weerskanten dicht begroeide mulle zandpad.
"I'm gonna make him a cigar he can't refuse"
Een meevaller: waar we regelmatig het gevoel hadden voor arme straatbewoners met criminele inslag wandelende jackpots te zijn, bleken we met dit naast-ons-komen-fietsen-mannetje zelf de jackpot te hebben getroffen. De plantage waar hij ons bracht, was (en is) zo'n beetje de beste Cubaanse plantage. En dus... volgens kenners (tabakkologen?) automatisch dan de beste ter wereld. En daar staan we dan... stomtoevallig... Peppi & Kokki uit boerenklompenholland… wereldreizigers vér arrière la lettre... op een blauwe zondag... oog in oog met de destijds 81 jarige extreem diepgerimpelde "Godfather of Cuban Tobacco", de man die sinds z'n 10e sigaren rookt, de man die 'no' zei tegen Fidel himself (om zijn familietabaksbedrijf niet in een coöperatie te laten overgaan), de enige tabaksplanter ter wereld met een naar hemzelf genoemde Cubaanse sigaar, Cuba's onofficiële tabaksambassadeur, ontmoet **trrrromroffeltje** Don "The Don" Alejandro Robaina **kippevelmomentje**
Wij, als niet-rokers, hadden geen enkel cultureel-historisch benul van de grootsheid van deze man op sigarengebied, maar groter dan hij zijn ze er gewoon niet. In belangrijkheid, niet in lichaamslengte, laat staan in capsones. De man is zo relaxed dat je vermoedt dat er wat anders dan tabak in zijn onafscheidelijke sigaar zit. "The Don" himself leidde ons rond in zijn plantage waar de tabaksplantjes die tijd van het jaar nog erg klein waren. De belangrijkste periode van zorg volgens "The Don". Allesbepalend voor de eindkwaliteit. Op de vraag wat zijn geheim is, kwam eerst een antwoord met "family", "soul" en "hard working". Daarnaast kregen we de indruk dat hij een veelvoud aan pietpaulusiaanse meteorologische en geologische expertise had. Maar over het echte geheim zei ie simpelweg: "You must listen to what the tobacco tells you what it needs when it grows. And then you give it." Het was een gedenkwaardige ontmoeting met een gedenkwaardige held.
Don Alejandro Robaina overleed in 2010 op 91 jarige leeftijd aan de gevolgen van kanker… ik wed dat sommige wat donkerder wolkjes aan de hemel van hem zijn… smoke in peace Mr. Robaina!
[img width=500 src=http://zencigar.files.wordpress.com/2010/04/cuba-robaina-obit-1623727328-hmedium.jpg][/img]
Foto's
