De 10 mooiste dorpen van Ticino
In het zonnige Ticino in Zuid-Zwitserland zeil je over glinsterende meren met oevers vol wijngaarden en palmbomen. Maar ook liefhebbers van het ruigere werk komen in dit kanton aan hun trekken. In de versteende wereld van hooggelegen bergdorpen – soms niet eens per auto bereikbaar – lijkt de tijd te hebben stilgestaan. We zetten de tien mooiste dorpen (en hun omgeving) van Ticino op een rij.
1. Bosco Gurin: vergeten gewassen en Ggurijnartitsch
Foto: Ticino Turismo/ Fabio Balassi
Bosco Gurin, op 1503 meter boven zeeniveau, is een van de hoogstgelegen dorpen in kanton Ticino. Het dorp werd in 1253 gesticht door kolonisten uit kanton Wallis. Verschillende van de karakteristieke huizen, opgebouwd uit grote rotsblokken en donker gebeitst hout, zijn dan ook eeuwenoud. Er is meer bewaard gebleven. Ggurijnartitsch bijvoorbeeld, de lokale taal die nog altijd door zo’n zestig inwoners gesproken wordt. En vergeten groenten en gewassen die elders niet meer geteeld worden, in de ProSpecieRara-tuin van het lokale museum. Bosco Gurin is het hele jaar door een heerlijke toeristische bestemming voor bergliefhebbers. In de winter neem je er de kabelbaan naar dertig kilometer aan skipistes, vier kilometer aan rodelbanen en diverse sneeuwschoenroutes. In de zomer verken je de bergen per mountainbike of te voet, op weg naar Pizzo Biela (de Wandfluhhorn) voor een ongeëvenaard uitzicht op de Maggia-vallei.
2. Rasa: schilderachtig en autovrij
Schweiz Tourismus/ Rob Lewis Photography
Er hangt iets in de lucht in het schilderachtige Rasa. Misschien is het de geur van de weelderige tuinen voor de stoere stenen huizen, of de bergbossen die het dorpje liefdevol omarmen. Misschien is het ook wat er hier níét in de lucht hangt, want Rasa is niet aangesloten op het wegennet. Tot 1958 was het geïsoleerde dorp alleen te voet bereikbaar. In dat jaar werd de kabelbaan in Verdasio gebouwd, waarmee je Rasa in vijf minuten bereikt. De wandelmogelijkheden zijn oneindig in dit uitgestrekte berggebied, dat berucht was om de vele smokkelroutes. Met name in de Onsernone-vallei, de wildste vallei in de regio, werd er heel wat contrabande versjouwd. Wie voor een verblijf in hotel Campo Rasa kiest kan de omgeving tijdens dagtochten heel wat lichter bepakt verkennen.
3. Brissago: onbewoonde eilandjes en mediterrane sferen
Foto: Ticino Turismo/ Enrico Pescantini
Mediterraan Zwitserland? Brissago komt in de buurt. Naast palmen groeien hier felroze camellia’s en mimosa’s die je direct in zomerse sferen brengen. Het aanlokkelijke blauw van Lago Maggiore, een van de mooiste meren in Europa, helpt ook mee en biedt meer dan alleen zwemmen, zeilen en zonnebaden. De Isole di Brissago zijn twee onbewoonde eilandjes aan de Zwitserse kant van Lago Maggiore. Isola Grande, ook bekend als Isola di San Pancrazio, is opengesteld voor bezoekers en een pareltje waar je tot rust komt in een betoverende natuurlijke omgeving. In de 19de eeuw werd hier een botanische tuin aangelegd en later werd er de neoklassieke Villa Emden gebouwd. Vanaf het nabijgelegen Ascona vaar je er in twintig minuten heen.
4. Corippo: versteend tijdsbeeld en verspreid verblijf
Foto: Skyscoop
Een bezoek aan het Corippo is een verblijf ver weg van de moderne wereld. Zelfs je auto laat je achter om dit dorpje te bereiken, dat als versteend in lang vervlogen tijden is blijven steken. Letterlijk, want deze stenen wereld is een uniform geheel van uit zware rotsblokken opgestapelde muren rond huizen die vaak uit slechts één kamer bestaan. De muren die de terrassen begrenzen, zelfs de zware daken – alles in Corippo bestaat uit steen. In L’Albergo Diffuso ervaar je het dorpsleven. Je verblijft niet in een standaard hotel, maar in kamers die zich in de verschillende historische gebouwen van Corippo bevinden. Zo draag je bij aan het behoud van het erfgoed en kom je eenvoudig in contact met de lokale bevolking. De keuken in de taverne is gebaseerd op lokale tradities en de beste ingrediënten uit de regio.
5. Vergeletto: watermolens en bergmeren
Foto: Ascona-Locarno Tourism/ Alessio Pizzicannella
Aan het eind van de negentiende eeuw waren er in de Onsernone-vallei 27 watermolens in bedrijf. Nog altijd banen honderden bergstroompjes zich een weg naar de dalen, maar de molens draaien alleen nog in Loco en Vergeletto, een eeuwenoud dorpje met slechts 65 inwoners. Hier maalt de lokale molenaar het graan voor polenta en wordt farina bona geproduceerd, het fijngemalen maïsmeel waar de vallei om bekend staat. Vergeletto is ook het startpunt voor de kabelbaan naar Alpe Salei. Tussen de naaldbomen en alpenweiden ligt hier het bergmeer Laghetto dei Saléi, op 1924 meter boven zeeniveau. De berghut Alpe Salei biedt tussen mei en oktober plaats aan twintig gasten.
6. Sonlerto: ruige rotsen en hangende tuinen
Foto: Ticino Turismo/ Alessio Pizzicannella
Ticino staak bekend om zijn palmen, meren en wijngaarden. Om de ruige kant van het kanton te ontdekken reis je naar Sonlerto in Val Bavona, waar onverbiddelijke rotswanden kaarsrecht oprijzen en slechts twee procent van het land geschikt is voor landbouw. Toch wist men ook dit rotsachtige gebied leefbaar te maken door de weinige beschikbare ruimte slim te gebruiken. Door transhumance bijvoorbeeld, een semi-nomadisch bestaan waarbij boeren ’s zomers met hun vee naar hoger gelegen weidegronden trekken en in de winter weer afdalen naar hun dorpen. Op een thematische wandeling volg je in hun voetsporen van Sonlerto naar Foroglio. Eindpunt is de sprookjesachtige waterval van Foroglio.
7. Giornico: pleisterplaats na de Gotthardtunnel
Een klein half uur voorbij de Gotthardtunnel ligt Giornico. Toen er nog geen tunnel was en reizigers de beruchte Gotthardpas moesten trotseren, gold het dorp als een belangrijke pleisterplaats. Daardoor zijn er veel historische overblijfselen die ook nu nog om een tussenstop vragen. Giornico wordt gesplitst door de Ticino-rivier. De linkeroever wordt gekenmerkt door de historische woonhuizen van wijnboeren. Aan de overkant voeren heilige bouwwerken de boventoon. Noemenswaardig zijn de romaanse St. Nicolaaskerk en Museo di Leventina, een museum met schatten uit de regio, en een façade met meer dan vijftig eeuwenoude wapenschilden erop.
8. Osignano: kleurrijke verrassing
Foto: Switzerland Tourism/ Jonathan Ducrest
Als een soort 3D-verfpalet ligt Osignano tegen Monte Tamaro aan. De ongeveer vijftig huizen, van drie of zelfs meer verdiepingen, zijn in vrolijke pasteltinten geverfd en steken fel af tegen de groene Valle del Vedeggio. Neem zeker ook de moeite om naar de zeventeinde-eeuwse San Roccokapel te lopen.
9. Morcote: exotische pracht en praal
Aan het Luganomeer ligt een van de mooiste en fotogeniekste dorpen van het land: Morcote. Als je niet beter zou weten, zou je denken dat je je aan de mediterrane kust bevindt. Niet missen zijn het hoger gelegen en door wijnvelden omringde Castello di Morcote en de exotische tuinen van Parco Scherrer, het levenswerk van textielhandelaar Arthur Scherrer, die botanische souvenirs meenam en plantte om zijn reizen te vereeuwigen. Al dat moois wordt verrijkt door een 180-gradenuitzicht over het Luganomeer. Morcote is een ultieme beloning aan het eind van een wandeltocht vanuit Monte San Salvatore. Dit pad leidt door bossen en het kunstenaarsdorpje Carona, en eindigt met een trap met honderden treden.
10. Meride: op zoek naar bodemschatten
Foto: Switzerland Tourism/ Jonathan Ducrest
Dat Meride – niet te verwarren met Melide! – over een ‘rijke’ bodem beschikt, mag duidelijk zijn. Monte San Giorgio, waar dit langgerekte dorpje tegenaan leunt, is in paleontologische kringen beroemd vanwege de vele fossielen die er gevonden zijn. Unesco heeft de berg zelfs uitgeroepen tot Werelderfgoed. In het lokale fossielmuseum, ondergebracht in een palazzo, kun je de bijzonderste vondsten uit het Trias (250 tot 200 miljoen jaar geleden) aanschouwen. De omgeving van Meride is tevens een goede voedingsbodem. Na een mindere periode is de wijncultuur weer aangewakkerd en wordt er volop geëxperimenteerd met nieuwe druifsoorten.
Swiss Travel Pass: jouw passepartout voor het hele land
Wil jij deze dorpen bezoeken? Met de Swiss Travel Pass kun je ongelimiteerd reizen met de trein, bus en boot op 3, 4, 6, 8 of 15 dagen. De pas geeft je ook gratis toegang tot meer dan 500 musea en 50% korting op tickets voor bergtreinen, stoeltjesliften en sommige kabelbanen. Kinderen tot 16 jaar reizen gratis mee op de Swiss Family Card.
Wil je meer van Zwitserland ontdekken? We zetten ook de mooiste dorpen van Bern, Graubünden, Luzern, Vaud en Wallis op een rij - met als kers op de taart ook nog die van buurland Liechtenstein!
Volg Columbus Travel op Facebook, Instagram, Spotify en/of YouTube en meld je aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief.
