Een prachtige Benzène
Cote d'Azur
Frankrijk
RoyanvanVelse
Een prachtige Benzène
Scheepswrakken hebben allemaal hun verhaal, waarbij het ene wat heldhaftiger is dan het andere. Maar elke geschiedenis is het waard om te onderzoeken, ook al heeft het betreffende schip een roemloos einde gekend. Een verloren schip komt dan weer tot leven.
De Benzène ligt al sinds 1967 in de haven van het Zuidfranse eilandje Ile du Levant, zo’n 15 kilometer uit de kust van Le Lavandou. Het werd bijna 50 jaar geleden afgezonken om de haven te beschermen tegen golven. Vooral tijdens de krachtige mistral die uit het Rhônedal komt waaien, beuken zowel de zee als de windvlagen bij voortduring op haar flanken en haar bovendek. Na al die jaren raakt het scheepskarkas langzamerhand vermoeid en begint het uit elkaar te vallen. Nog even en het zal geheel onder water verdwijnen.
De 60 meter lange Benzène werd in 1936 gebouwd om brandstof te vervoeren. De tanker deed dienst bij de Franse marine onder het registratienummer A633. In de tweede wereldoorlog, op 3 juli 1940, was het schip aanwezig tijdens de Britse aanval op de Franse vloot bij het Noordafrikaanse Mers el-Kébir. De Britten waren bang dat de Franse schepen zich na de wapenstilstand aan zouden sluiten bij Duitsland. Bij deze enigszins controversiële actie sneuvelden 1300 Fransen. De Benzène overleefde het gevecht en werd in november 1942 weer ingezet bij een zeeslag. Echte wapenfeiten verrichtte ze overigens niet.
Tijdens haar loopbaan werd de A633 meerdere keren verbouwd, zoals vaker gebeurde met dit soort schepen. Maar na 30 jaren dienst werd haar een andere rol toebedeeld. De kleine haven van Ile du Levant werd sinds een paar jaar beschermd door het wrak van de Polyphème, maar dit was niet voldoende om de veiligheid van de aanlegsteiger te borgen. De Benzène werd aangewezen om in het verlengde van dit wrak afgezonken te worden. Vanaf dat moment bepaalden twee roestige wrakken jarenlang het havenbeeld van dit idyllische vakantie-eiland. De Polyphème is inmiddels geheel verzwolgen door de Middellandse zee en is in de jaren 80 bedekt door grote stenen die haar beschermende taak hebben overgenomen. De Benzène doet nog steeds trouw dienst maar verdwijnt zienderogen onder de zeespiegel.
Het wrak heeft zich ontpopt tot een prachtig kunstrif. De maximum diepte bij het roer bedraagt 6 meter, hetgeen betekent dat je er al duikend lang kunt verblijven en dat het er licht is, vol met kleuren. Op sommige plekken kun je het wrak nog in, alhoewel steeds meer ijzeren panelen los raken en een gevaar vormen voor duikers. Maar ook zonder te penetreren heb je het meest prachtige uitzicht op ladders, buizen en ketels. Het gevaarte biedt voorts fantastische en fotogenieke doorkijkjes. De Benzène is op sommige plekken volledig begroeid met parasolwier, terwijl er veel vissoorten in en om het schip gedijen. Vooral jongere dieren hebben hier een veilig heenkomen gevonden. Scholen oblada’s zwemmen heen en weer over het dek, slijmvisjes verstoppen zich in de openingen, inktvissen komen soms spontaan tevoorschijn en af en toe kun je een verdwaalde tandbaars spotten. Zee-egels en zeesterren klampen zich vast aan het karkas terwijl gekleurde girelles zenuwachtig om je heen bewegen. Op en boven het zand rondom het wrak vind je grote pietermannen, gevlekte dwergtarbots en jonge sepia’s. Zelfs voor verwende duikers en fotografen is zo’n ogenschijnlijk onbeduidend wrakje, verrassend interessant en mooi.
In de nacht komt de Benzène nog veel meer tot leven. De vele schorpioenvissen die zich overdag schuil houden worden bij de inval van de nacht actiever en gaan onverschrokken op jacht. Kleine congeraaltjes kronkelen over het zand en scholen calamares patrouilleren rondom de Benzène. Heel bijzonder aan hun formatie is dat alle inktvisjes vooruit zwemmen, behalve de achterste: die zwemmen achteruit om het kielzog van de school in de gaten te houden. Ook kleine sidderroggen en pijlstaartroggen komen in de buurt van de Benzène wanneer het donker is. Op het moment dat je als duiker in de handen klapt verschijnen er sterren en vonken in het water. Dit magische effect wordt veroorzaakt door fluorescerend plankton.
Wanneer een schip een wrak wordt, betekent dit niet altijd het einde. Soms is het juist een begin. Dit is ook het geval bij de Benzène. Doordat ze zo dicht bij de oppervlakte ligt, hebben zowel beginnende als gevorderde duikers er plezier van. Ook snorkelaars kunnen hier van alles ontdekken. Omdat duiken in havens verboden is, moet je het schip van de veilige noordzijde benaderen. Dat kan vanaf een boot, maar ook gewoon vanaf de kant. Het is typisch een wrakduik voor iedereen. Het is een onopvallend, roestig en lelijk ogend gevaarte dat onder water voor een ware betovering kan zorgen.
Foto's
