Stari Most bij avond in Mostar Bosnië en Herzegovina
Mostar,
Bosnië-Herzegovina
De Stari Most is een brug over de rivier de Neretva, in Mostar, Bosnië en Herzegovina. De brug staat, als blikvanger van de binnenstad van Mostar, sinds 2005 op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO.De Stari Most heeft een ellipsvorm. Het middelpunt ligt 19 meter boven het water. De brug zelf is 28,7 meter lang en 4 meter breed. Op het smalste punt is deze 77 cm dik. In de constructie zijn holle ruimten aangebracht om het gewicht te verminderen. De boog van de brug begint pas zo'n zes meter boven het gemiddelde waterpeil omdat het water aan het eind van de winter wel vijf meter kan stijgen.
Zoals veel historische gebouwen in de stad is de brug opgebouwd uit tenelija, een kalksteensoort die in de buurt van Mostar wordt gewonnen. Aan beide kanten van de brug staat een toren. De toren aan de noordoostkant heet de Helebija, de toren aan de zuidwestkant heet de Tara. Samen worden deze de mostari genoemd.In de 16e eeuw gaf sultan Süleyman de Grote van het Ottomaanse Rijk opdracht tot de bouw van een stenen brug in Mostar. Het werk aan deze brug begon omstreeks 1557 onder leiding van Mimar Hajrudin. De brug had waarschijnlijk de grootste boogconstructie die tot dan toe ooit in een brug was gebruikt. Het was dus een gewaagd project. In 1566 (het laatste jaar van de heerschappij van Sulejman de Grote) werd het werk voltooid. In de loop der jaren werd de brug herhaaldelijk gerestaureerd en veranderd door opeenvolgende Ottomaanse heersers.
De brug, die na enige tijd de naam "Stari Most" ("Oude Brug") kreeg, had een enkele boog van 29 meter lang, die op een hoogte van 19 meter de Neretva overspande.
In 1993 werd de brug verwoest tijdens de oorlog op de Balkan. Na de oorlog werd er een noodbrug aangelegd, die al snel weer functioneerde als spil van de stad Mostar. De stad was en is verdeeld in een Kroatisch deel in het westen en een Bosniak deel in het oosten. De brug is na de Bosnische oorlog geheel in het Bosniakken deel van de stad komen te liggen.De herbouw van de stenen brug nam in 2001 een aanvang onder supervisie van UNESCO. De renovatie heeft bijna 13 miljoen euro gekost. Dit geld werd bijeen gebracht door de Europese Unie, de Wereldbank, het cultuurfonds van de Aga Khan en de overheden van Nederland, Italië, Bosnië en Herzegovina, Kroatië en Turkije.
Voor de herbouw werd zo veel mogelijk gebruikgemaakt van de originele stenen die uit de rivier gehaald werden. Ook moesten de ingenieurs zich verdiepen in oude bouwmethoden om de nieuwe brug zo origineel mogelijk te reconstrueren. Op 23 juli 2004 werd de brug feestelijk heropend.