Do they know it’s Christmas time at all?

Door: Lione Kolsteren

Geplaatst op Dec 20, 2011

Verder gaat het weer. Vele kilometers door dit lege onbegrensde land. Rotsbergen in allerlei kleuren, een verzengend hete en bijna onaardse omgeving, keien, een stoffige gravelweg die geen einde lijkt te kennen. Alsmaar rechtdoor naar de horizon om daar te ontdekken dat er weer een horizon ligt…. Onmetelijke ruimte, puur, een soort oerlandschap. Hetzelfde en nog meer van hetzelfde, eindeloos.

Mijn ogen zuigen alles wat ik voorbij zie komen op. Ik blijf kijken naar dit wonderlijke landschap, hoewel er weinig variatie in zit. Ik zal pas even later beseffen hoe zeer je als reiziger in de comfortzone zit. Het is pure luxe: in een safaritruck op goede stoelen, vanachter het glas aanschouw je prachtige beelden die aan jou voorbij glijden. Het zijn vooral beelden van het landschap, want veel mensen heb ik nog niet gezien in dit lege land. Dan stopt de bus in het centrum van Keetmanshoop, één van de grotere steden van Namibië. We krijgen gelegenheid om even wat eten voor de lunch in te slaan bij een supermarkt.

En dan zie ik hem staan, uit het raampje van de truck. Een jongen van een jaar of 10,11, naast de bus. Aan zijn houding en gebaren is te zien, dat hij iets wil. Lione draait het raampje open. We hebben bananen bij ons en Lione geeft hem een banaan, maar zegt er bij dat ze dan ook een foto van hem wil maken. De begrijpelijke reflex van de comfortzone van de reiziger: een foto. Hij poseert gewillig.

Daar staat hij dan: een verfomfraaid groen t-shirt, een spijkerbroek met zwarte vegen en twee grote gaten, blote voeten en zijn voetbal in zijn armen geklemd. Een bal die je eigenlijk geen bal meer kunt noemen. Waarschijnlijk is zjin bal het enige dat hij heeft om zich mee te vermaken. Zijn gezicht probeert een vriendelijke fotopose aan te nemen, maar achter deze pose schuilt gespannenheid, het hevige verlangen om het banaantje in ontvangst te nemen. Na de foto wrijft hij over zijn buik. Honger. Hij heeft duidelijk honger. We zijn met één klap van onze luxe comfortzone in het echte Afrika beland. Geen landschapsbeelden die als in een IMAX theater aan ons voorbij gaan, maar de realiteit van Afrika: de mensen. Mensen die iedere dag knokken voor hun bestaan. Verwachtingsvol kijkt hij ons aan, of er nog meer komt. We stappen de truck uit en gaan de supermarkt binnen. We weten niet beter dan een zak chips te kopen, veel meer is er ook niet. We geven het aan de buiten wachtende jongen.

Het is niet veel, we hadden misschien méér moeten kopen, denken we als we weer in de truck zitten. Het heeft een klein beetje het verschil voor hem uitgemaakt, deze dag, maar misschien niet genoeg. Morgen is er weer een dag en of er dan een bus reizigers langs komt is maar helemaal de vraag. De foto staat voor mij symbool voor de vele kinderen op de wereld die nauwelijks te eten hebben en ver onder de armoedegrens leven. Het verschil is wel degelijk de reiziger die zijn ogen niet sluit en ze wat toestopt. Een druppel op de gloeiende plaat. Maar toch.

Het is bijna Kerstmis. De vele winkels schreeuwen ons toe: kerstcadeaus, kerstkleding, luxe eten. Mijn gedachten gaan uit naar de jongen die in zijn haveloze kleren verwachtingsvol naar ons opkijkt. Zou hij zondag weten dat het Kerstmis is?

And there won't be snow in Africa this christmas time
The greatest gift they'll get this year is life
Where nothing ever grows
No rain or rivers flow
Do they know it's christmas time at all?

Bijna iedereen kent dit lied, dat bekende Britse artiesten in 1984 opnamen voor de arme kinderen van de wereld. De tekst geeft het treffend weer. Dat er geen sneeuw zal liggen in Afrika zal de Afrikanen niet bezig houden. Ze zouden raar opkijken als ze de ochtend van 25 december wakker zouden worden met een vers pak sneeuw. Mogelijk zou het een nieuw probleem kunnen zijn in hun toch al zo zware leven. Wat de schrijvers van het nummer, Bob Geldof en Midge Ure, willen zeggen zal duidelijk zijn. Sneeuw, het hoort bij de door het westen geschapen en gewenst beeld van Kerstmis. De kerstsfeer, gezelligheid, samen met je dierbaren, warmte binnen, kou buiten, vrede, lekker eten. Voor de jongen uit Keetmanshoop en honderdduizenden, miljoenen andere Afrikaanse kinderen zal 25 december zijn als iedere andere dag. Geen kerstsfeer, geen kerstfeest. Laat staan een kerstdiner. De straat op en hopen dat je vandaag iets te eten krijgt. Nee, zij weten niet dat het Kerstmis is. Hun enige geschenk is het leven. Een leven dat overleven is, dag na dag, jaar na jaar, in de hoop dat ooit alles beter zal worden.

De foto van de jongen uit Namibië is ons dierbaar. We kijken er regelmatig naar en met de naderende kerstdagen krijgt hij een speciale betekenis. We kunnen zijn leven niet veranderen. Maar we kunnen wel heel even bij hem en zijn vele lotgenoten in Afrika, Azië en Latijns Amerika stil staan.

Ik wens iedereen fijne, gezellige en vredige kerstdagen toe.