De smaakmakers van Alkmaar: 3 tips om de stad en omgeving te verkennen
Dankzij innovatieve droogmakerijen groeide Alkmaar uit tot wereldberoemde kaasstad. Vandaag zijn het vooral eigenzinnige types die de stad smaak verlenen, van moderne molenaars en sociale soepmakers tot wonderlijke verzamelaars. Volg in onze voetsporen en verken de stad en de omgeving aan de hand van deze drie tips!
1. Land van Leeghwater
Veenweidegebied de Eilandspolder bij het dorp De Rijp | Kaasmeisje Lieke in Boerderijwinkel ’t Koehotel. Foto's: Tim Bilman
‘Het kostte me vanochtend een kwartier om een toerist uit te leggen wat onder NAP betekent. Hij begreep het gewoon echt niet.’ Molenaar Fred Oudejans, type recht door zee, schudt zijn hoofd. Ooit stonden er 52 molens in de Schermerpolder. Nu zijn het er nog elf. Die draaien nog altijd, om te voorkomen dat ze hier natte voeten krijgen. Ook de molen waar Fred woont. Het is hard werken en als je niet van het geluid van krakend hout en stromend water houdt, kun je er beter niet aan beginnen.
Voor de zekerheid toch even: NAP staat voor Normaal Amsterdams Peil, waarbij een NAP-hoogte van nul meter ongeveer gelijk is aan het gemiddelde zeeniveau van de Noordzee. Het Schermeer lag op 3,7 meter onder NAP, vergelijkbaar met de nabijgelegen Beemster. Die polder is net iets bekender en werd net iets eerder drooggelegd. ‘Maar dit is de enige plek in Nederland waar je trapbemaling kunt zien’, prijst Fred zijn Schermerpolder. ‘Het water wordt hier van verschillende hoogtes omhoog gepompt.’
De Schermer Molens zijn de enige molens die nog resteren uit de Gouden Eeuw van de droogmakerij. Alkmaar mag vol monumentale panden staan, zoals de imposante zestiende-eeuwse Waag, de Accijnstoren en zelfs een eeuwenoud houten huis waar ooit een Spaanse kanonskogel door de muur vloog, om die historische rijkdom te doorgronden moet je de stad uit. Naar de groene weilanden van het Land van Leeghwater.
Om economisch te groeien had Alkmaar ruimte nodig voor nieuwe landbouwgrond. De Beemster werd in vijf jaar tijd drooggelegd, goed voor een plek op de Werelderfgoedlijst van Unesco. De Schermer Molens zetten een tandje bij en hadden slechts twee jaar nodig om hun polder droog te malen. Nu zijn de polders niet langer nodig om de zuivelproductie op te krikken, maar nog altijd spelen ze een belangrijke rol in de groei van Alkmaar en omgeving: er zijn plannen om hier een nieuwe woonwijk te bouwen. Zonde van dit stukje erfgoed? ‘Nee hoor’, vindt Fred. ‘Je wil de eigen bevolking toch een kans geven om in de regio te blijven.’
Fiets door het Land van Leeghwater
1. Je kunt je kaas op de beroemde kaasmarkt in het centrum van Alkmaar kopen (elke vrijdag van eind maart t/m eind september en in juli en augustus ook op dinsdagavond), maar je kunt ook de fiets of bus pakken en de polder inrijden. Daar koop je kaas rechtstreeks bij de boer(in), of bij Kaasmeisje Lieke in Boerderijwinkel ’t Koehotel.2. De Museummolen, de middelste van drie molens op een rij bij Schermerhorn, ligt een kort ritje door een oer-Hollands landschap verderop. Molenaar Fred is er vrijwilliger.
2. Kaas en koek in Alkmaar
Sweets en Antiques. | Kaassoep en ander lekkers bij Soepp. Foto's: Tim Bilman
Terug naar de rijkdom van Alkmaar. Het zijn de polders en de
bijbehorende zuivelproductie die de stad groot maakten, maar het
duurt niet lang voor we ontdekken dat hier voor smulpapen meer te
halen valt dan louter kaas. In de Hekelstraat worden we
binnengelokt met Koekjes van eigen deeg – dadelkoekjes met kokos.
Als door een toverdeur stappen we een eeuwenoud kamertje binnen.
‘Als het hier beneden vol is, dan mogen bezoekers hun zoetigheid en
koffie in onze woonkamer op de bovenverdieping nuttigen’, lacht
Esther Goudsblom.
We kunnen ons moeilijk voorstellen dat het hier ooit níét vol is.
Niet alleen vanwege de verrukkelijke gebakjes, het snoep in alle
kleuren van de regenboog en de prijswinnende appeltaart, maar ook
omdat Sweets
and Antiques meer een kruip-door-sluip-door museumwinkeltje is.
Eigenlijk totaal ongeschikt als horecabestemming, grinniken we. We
hebben het gevoel iedereen voor de voeten te lopen en ook het
personeel laveert met de grootste moeite tussen de bezoekers door.
Maar het is er wél stikgezellig.
Even later zitten we in onze tweede Alkmaarder huiskamer. Op
lunchplek Soepp
verbindt Sophie van der Horst mensen en verwarmt ze met, jawel,
soep. ‘Waarom soep? Omdat ik zag hoeveel groente er wordt
weggegooid in de horeca. Daar kun je altijd nog soep van maken’,
legt Sophie uit. ‘Ik wil duurzaam ondernemen, ook met mijn
vintagewinkel waar je soepjurken en andere soepzooi koopt.
Daarnaast verwarmt soep mensen van binnen, iets wat ik met deze
plek ook wil bereiken.’
Dat is gelukt. De lunchroom is als een vertrouwde huiskamer waar je
ongedwongen een praatje maakt - met een vleugje kringloopwinkel,
dankzij een oude koffer vol langspeelplaten, een muur vol truttige
schilderijtjes in goedkope houten lijstjes en de retrokamers waar
je kunt blijven slapen. Maar wij komen voor Sophies beroemde soep
met een typisch Alkmaars tintje: kaassoep, gemaakt van jonge,
belegen en oude kaas. Het geheim van de kok? Dat zit hem meer in de
sociale betrokkenheid dan een recept wat koste wat kost geheim moet
blijven. Samen met Nederlanders met een migratieachtergrond schreef
Sophie het boek 'Soepp bindt'. De opbrengst gaat naar De
Vrolijkheid, een stichting die workshops en kunstprojecten
organiseert op asielzoekerscentra in heel Nederland.
Ontmoet meer smaakmakers in Alkmaar
1. Op de plek waar Rudi Carrell werd ontdekt — nog altijd de beste showmaster die Duitsland ooit heeft gekend — bevindt zich restaurant Mooij, waar je een heerlijke gegrilde ananas met yoghurtijs en limoenhangop eet als dessert.2. In de hippe cocktailbar van restaurant Javaanse Meisjes is de vloer rondom de bar verhoogd zodat je voor de verandering eens niet op een barkruk, maar in een loungestoel aan de toog hangt. De sake met lychee is een uitstekende keuze om de avond te starten.
3. Om alle smaken te ervaren die Alkmaar biedt blijf je een nachtje slapen. Geen betere locatie dan boutiquehotel Luttik, midden in het centrum en met uitzicht op de Waag. De heerlijke huiskoffie van coffeebar Luttik staat garant voor een goed begin van je dag.
4. Wil je al het lekkers van Alkmaar kruiden met wat smakelijke verhalen? Stadsgids Alexandra zit er wel eens een jaartalletje naast, maar weet het gevoel van Alkmaar feilloos over te dragen: ‘Alkmaar is eigenlijk een dorp, iedereen kent elkaar hier!’
Kijk voor meer inspiratie op Alkmaar Prachtstad.
3. De achtertuin van Alkmaar
Links: Watertoren Duin en Bosch. Rechts: de museumtuin van Museum Kranenburgh. Foto's: Tim Bilman
‘Oeh! Kun je daar ook bommen mee gooien?’ Fotograaf Tim heeft zijn drone pas net op laten stijgen of we worden al enthousiast aangesproken. Om de achtertuin van Alkmaar te verkennen overnachten we in Watertoren Duin en Bosch. De 33 meter hoge toren staat aan de rand van Castricum in een wijk met veel sociale ondernemingen. Mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt krijgen hier een kans in bakkerij Bak’m en restaurant De Oude Keuken, daar waar ooit de gaarkeuken van de GGZ-kliniek was gevestigd. Verder lopen er GGZ-patiënten rond die even een luchtje scheppen. En die nu geïnteresseerd met ons meekijken.
Nadat we onze tassen met een takel omhoog hebben gehesen, fietsen we door het Noordhollands Duinreservaat naar Bergen. In Museum Kranenburgh is de overgang tussen natuur en cultuur subtiel. De Bergense School was een kunststroming van harde lijnen en donkere vlakken, maar de exposities van moderne kunst in mooie, lichte zalen vormen een symbiose met het park en de bomen rondom het gebouw. In de museumtuin halen deels verweerde kunstwerken met een dubbelrol als klimtoestel het kind in ons boven. Precies de verwondering die kunst moet bereiken.
Toch is er geen plek die zo verwondert als het rariteitenkabinet van Hans Peter Corbee. Zijn verzameling schelpen, opgezette dieren en merkwaardige snuisterijen van over de hele wereld vult elk hoekje van het oude raadhuisje van Schoorl – en dat terwijl hij zelf nooit op reis is geweest. ‘Als ik Schiphol zie liggen word ik al nerveus’, lacht Hans Peter. ‘Ja, ik ben wel ooit in Frankrijk geweest. Twee weken. Dat was echt véél te lang!’ Over elk voorwerp kent Hans Peter een verhaal. ‘Vandaag vertelde ik een groep kinderen over deze Nkisi, een navelpoppetje uit Congo.’ Blijkbaar vervult het poppetje met een spiegel op zijn buik al je wensen, als je ze maar keihard tegen de Nkisi schreeuwt. Dus jij wil profvoetballer worden? Schreeuwen maar! De keerzijde is dat er iemand anders verlamd raakt om jou die trefzekere poeiers te gunnen. Zo blijft de kosmos in balans. We genieten van de verhalen die Hans Peter vol overtuiging vertelt, maar aan tere kinderzieltjes zijn ze niet altijd besteed. Dan hangt er wel eens een moeder boos aan de telefoon. Parels voor de zwijnen? Ja hoor, die heeft Hans Peter ook, wijst hij op de kop van een everzwijn met om de hals een parelsnoer, boven de deurpost.
Verken de achtertuin van Alkmaar
1. Watertoren Duin en Bosch staat op eenzame hoogte. Letterlijk, want in welk ander privéhotel slaap je in een luxe designsuite met vrijstaand bad in een meer dan honderd jaar oude watertoren?2. Schuif na een wandeling of fietstocht door het Noordhollands Duinreservaat aan in ’t Eethuysje, een knus restaurant in een oud huisje midden in Castricum.
3. Vanuit Castricum fiets je in een kwartier naar Club Zand, een strandtent met een relaxte vibe, voor een hapje, drankje en zonsondergang boven de Noordzee.
Volg Columbus Travel op Facebook, Instagram en/of YouTube en meld je aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief.
