Met andere ogen – Op stadssafari door Amsterdam
Amsterdam
Nederland
Saskiahamminga
Met andere ogen – Op stadssafari door Amsterdam
Woensdag belde Saphira van Columbus: zoon Pepijn en ik zijn de winnaar van de Swarovski-Optik verrekijker! Geweldig nieuws, wat zijn we trots!
Dit was ons verslag:
Wat een verrassing: we behoren tot de 10 winnaars van de fotowedstrijd van Columbus Travel en Swarovski. Samen met zoon Pepijn (10), onze bioloog in spe, mag ik, uitgerust met een prachtige Swarovski verrekijker, op stadssafari door Amsterdam, onder begeleiding van stadsecologe Anneke Blokker. Anneke heeft ook meegewerkt aan de nieuwe film ‘De Wilde Stad’ en doet veel onderzoek naar belangrijke kolonieplaatsen van vleermuizen.
We verzamelen met alle winnaars op de Keizersgracht en starten daar onze safari door het centrum van Amsterdam. Zoon Pepijn ontdekt, terwijl we op de groep wachten, al een indrukwekkend en vooral ingenieus nest in de gracht, wat later het startpunt van de stadssafari blijkt te zijn. Het nest, gemaakt van plastic, karton, lege ballonnen en tot grote verwondering van Pepijn zelfs een zonnebril, komt ook in de film voor en blijkt van een meerkoet te zijn. De meerkoet komt al snel boos kwetterend aangezwommen: wat doen al die mensen rond mijn bouwwerk?!
We wandelen verder langs de gracht en Anneke vertelt over de belangrijke functie van de iep voor de natuur in de stad. We turen door de kristalheldere Swarovski verrekijker naar de hoge bomen en zien tot onze verrassing een boomklever hapjes zoeken op de stam. Amsterdam blijkt de grootste iepenpopulatie ter wereld te hebben. In deze boomsoort huizen wel 200 soorten insecten per boom. Een heus ecologisch reservaat dus, aldus Anneke.
We lopen verder langs de Amsterdamse grachten en stoppen bij een hoog gebouw, omringt met veel groen. “Dit zijn de rots landschappen van de stad” legt Anneke uit. Ze laat ons met onze verrekijker de dakgoot bestuderen en wijst ons op de nesten van de gierzwaluw. In de holtes van gebouwen broedt deze vogel graag. Helaas is de gierzwaluw reeds vertrokken naar meer zuidelijke oorden om te overwinteren: hij legt dan gerust 9.000 km af. De gierzwaluw is een welkome inwoner van de stad: ze verorberen grote hoeveelheden insecten - tot wel 15.000 insecten per dag.
We steken een bruggetje over de gracht over. Een Japanse toerist probeert met veel moeite de steile helling van het bruggetje op te fietsen en valt halverwege om. “Tja,” grinnikt Anneke, “dit zijn de bergen van onze stad". We stoppen voor het politiebureau aan de Lijnbaansgracht, een betonnen en hoekig gebouw. We moeten raden welke dieren in de spleten van dit gebouw huizen. Het blijken dwergvleermuizen te zijn. Deze vleermuizen zijn in Nederland het meest voorkomend en zijn zo klein dat ze in een luciferdoosje passen. Anneke wil de angst voor deze dieren bij ons wegnemen en laat een schattige foto zien. Ook vertelt ze dat het een fabeltje is dat ze in je haren gaan zitten als ze laag overvliegen (tot mijn opluchting…) en dat we hen juist heel dankbaar moeten zijn: ze eten het liefst steekmuggen. Anneke vertelt alles vol humor en passie, en weet steeds weer een verrassend feitje te noemen. Zo heeft ze ooit berekend dat er ongeveer 40.000 vleermuizen in Amsterdam leven, die zo’n 19.000 insecten, per inwoner per jaar eten. 19.000 insecten per inwoner minder per jaar dus: gratis insectenverdelging, hoe fijn is dat!
De stadsecologe blijft maar met wetenswaardigheden strooien. In de Amsterdamse grachten zitten maar liefst 60 soorten vis, en in het IJ komt zelfs haring voor. De afgelopen jaren zijn er al 8 zeehonden gespot in de wateren in en rond de hoofdstad. Pepijn tuurt gelijk het water af, in de hoop dat er toevallig, juist op dit moment, eentje langs zwemt. Maar helaas.
In de stad leven ook roofvogels, zoals de slechtvalk. Deze vogel is het snelste dier ter wereld en kan maar liefst duikvluchten maken van 360 km per uur! In de film ‘De Wilde Stad’ is dit ook heel mooi in beeld gebracht. De slechtvalk eet veel stadsduiven en werkt hierdoor mee aan de natuurlijke bestrijding van deze “gevleugelde rat”. Wat bijzonder is, vertelt Anneke, is dat de slechtvalk “in ons natuurgebied de Zuidas broedt”, bovenop het kantoor van ABN-AMRO. Slechtvalken houden van rotsachtige omgevingen, waar ze van grote hoogte duikvluchten kunnen maken. Zuidas met zijn kantoorgebouwen is daarvoor heel geschikt. De directie van ABN-AMRO kijkt via een webcam gezellig mee naar de broedende vogels.
Via de dikste bomen van Amsterdam, in 1860 geplante platanen, lopen we door richting het Vondelpark. Hier aangekomen vist Anneke 3 heuse ‘Bat Detectors’ uit haar tas. De apparaatjes worden aangezet en beginnen te kraken. “De detectors vangen ook de straling van onze mobiele telefoons op. Waar we naar moeten luisteren is een roffelend geluid, als een galopperend paard”, zegt ze. We lopen richting het water, en al snel klinkt het roffelende geluid. Vleermuizen! Het is zo goed als donker, en deze dieren worden juist dan actief. We zien ze rondfladderen boven onze hoofden. Anneke vertelt dat de vleermuizen in deze periode van het jaar paren, het is de baltstijd. “Eigenlijk is het nu een soort ‘red light district’ boven ons hoofd. Mensen die nu door het park hardlopen of wandelen hebben echt geen idee wat er allemaal om hen heen gebeurt”. Opvallend is dat de vleermuis in de winterperiode eigenlijk niet zwanger wil worden. De vrouwtjes dragen het zaad mee door de winter heen en worden in het voorjaar zwanger. We lopen door het park en luisteren naar de vleermuizen en de mooie verhalen van deze ‘batwoman’.
De tijd is voorbijgevlogen en na een hartelijk afscheid lopen Pepijn en ik vol nieuwe verhalen en een mooie ervaring rijker terug naar het Leidseplein, waar we op de tram wachten. Het geluid van de rinkelende trams en het geroezemoes van de terrasjes op deze mooie septemberavond klinken op de achtergrond. Normale achtergrondgeluiden voor alle wilde dieren in de stad, realiseren we ons. We kijken omhoog en zien een vleermuis boven de huizen fladderen. Zoals Anneke het zo mooi verwoord: “De stad verdringt of vervangt niet de natuur, het is natuur.” Wandelen door de stad zal nooit meer hetzelfde zijn…
Foto's
