Reis mee door IJsland in 7 beelden
De Franse schrijver Jules Verne betitelde IJsland, met zijn explosieve karakter en onderaardse stuiptrekkingen, als ‘het middelpunt der aarde’. Columbus-fotografen Sjoerd Bracké en Sanne van der Graaf gaan op zoek naar deze geologische uitspattingen en worden onder andere beloond met een live-vulkaanuitbarsting.
Foto's door Sjoerd Bracké
1. Klauter naar een actieve vulkaan
Als we de landing inzetten naar het vliegveld van Reykjavík, maakt mijn telefoon plotseling verbinding met het 3G-netwerk. De appjes die binnenkomen hebben allemaal dezelfde strekking: ‘Vulkaanuitbarsting!’ Enkele minuten later meldt ook NU.nl dat de Meradalirvulkaan in het zuidwesten van IJsland is uitgebarsten. Kort daarna maakt de piloot via de intercom aan alle twijfel en verbazing een einde: ‘Dames en heren, kijk dadelijk goed naar rechts. Over enkele minuten vliegen we over een uitbarstende vulkaan heen ...’ Met mijn hoofd tegen het vliegtuigraam geplakt zie ik hoe feloranje lava uit het landschap sijpelt.
Onze rondreis is strak gepland en biedt weinig ruimte om af te wijken. Toch zijn we vastberaden om het geweld van dichterbij te bekijken. Aan het eind van onze reis, nadat we een week lang geobsedeerd naar de livestream op YouTube hebben gekeken, zien we onze kans schoon. We missen opzettelijk onze vlucht en stappen in de taxi naar het actieve gebied. Sinds het gebied enkele dagen geleden werd vrijgegeven, hebben talloze bezoekers het lavaveld bezocht. De bodem is hier allesbehalve plat. In een nieuwsbericht las ik dat sommigen zich op de wandeltocht verkeken en hun enkel braken op de grillige ondergrond. Om nog meer ongevallen te voorkomen, stuurde de overheid bouwlieden om het pad ernaartoe te vereffenen. Met een graafmachine worden grote brokken aan de kant geduwd. Behalve de opstijgende rookpluim, is er van de recente uitbarsting nog niks te zien totdat we daadwerkelijk bij de krater aankomen en over het randje kijken. Een gitzwarte lavastroom breidt zich uit als een olievlek, sissend en smeulend. Vurige blubber spat omhoog en creëert dikke rook. Het schouwspel is imposant en tegelijkertijd angstaanjagend. Hoeveel mensen kunnen zeggen dat ze zo dicht bij een lavabrandhaard zijn geweest?
De Meradalir is een van de vele vulkanen op het Reykjanes-schiereiland. Vanaf de parkeerplaats aan het eind van Weg 427 in de buurt van Grindavík loop je er in ongeveer twee uur naartoe. Na dertig minuten kijk je uit over de gestolde lavastroom van een andere vulkaan die in 2021 uitbarstte. Momenteel is er géén stromend en smeulend lava meer te zien. Toch is het de moeite waard om de vers gevormde lavavelden van dichtbij te zien.
2. Rijd het avontuur tegemoet
Onze zevendaagse rondreis door IJsland is semi-georganiseerd. Vanaf de luchthaven nemen we een shuttlebus naar het basiskamp in de buurt van Reykjavík. Daar worden we opgewacht door een Nederlandse ranger. Voordat we de sleutel van onze terreinwagen met daktent in ontvangst nemen, krijgen we eerst uitleg over de IJslandse verkeersregels, de GPS en hoe we de daktent correct uit- en inklappen. Ook krijgen we een roadbook, een digitaal bestand met de voorgestelde route en aanbevolen bezienswaardigheden. De campings liggen weliswaar vast, maar hoe en wanneer we daar aankomen, is aan ons.
IJsland wekt een ultiem roadtripgevoel op. De mensenmassa in IJsland verzamelt zich bij de bekende blikvangers. Ze volgende de Ringweg 1 met de klok mee of ertegenin, en lassen min of meer dezelfde stops in. Tijdens het rijden krijgen we echter het gevoel dat we alleen zijn. Vanaf de bekende weg om het eiland leiden tal van onverharde wegen het binnenland in. Keer op keer vragen we ons af: waar eindigt dit? Vaak is de route ernaartoe minstens zo interessant als de bestemming − zeker vanuit fotografisch oogpunt. Neem bijvoorbeeld de Kerlingardalsvegur (Weg 214) naar Katla Geopark en de camping Þakgil. Tijdens het Gouden Uurtje valt er een zachte gloed over het met mos bedekte landschap heen. Het perfecte moment op mijn drone op te laten stijgen.
Voor een echt roadtripgevoel zoek je de befaamde F-wegen en de overige genummerde gravelwegen op. Kijk voor een overzicht op de volgende websites:
Epiciceland, The Icelandic Road en Vegasjá.
3. Bekijk een hangende waterval
Het binnenland van IJsland is bedekt met onmetelijke ijsmassa’s. De Vatnajökull beslaat zelfs acht procent van het landoppervlak. Via gletsjerrivieren vindt het smeltwater zijn weg naar de zee. Vaak gaat dat gepaard met de nodige kracht. De 100 meter brede en 44 meter hoge Dettifoss staat te boek als de krachtigste waterval van Europa en kan met name in de zomer rekenen op veel bekijks. Even verderop wordt de Skjálfandafljót-rivier hardhandig onderbroken door de twaalf meter hoge Goðafoss. De twee watervallen behoren tot de populairste attracties van IJsland. Minder bekend is de Hengifoss. Met zijn 118 meter is deze ‘hangende’ waterval een van de hoogste van het land. De scheur waar het water zich doorheen perst, is ooit ontstaan door een aardbeving. Vooral de kleuren zijn interessant. Hier kun je de gelaagdheid van het gesteente goed zien: grijze, bruine en zelfs rode lagen wisselen elkaar af. Dat is niet geëdit, maar echt zo. Wat ons betreft is dit de mooiste waterval van het eiland, juist vanwege die kleuren. De Hengifoss ligt een beetje uit de route; het gros van de reizigers rijdt niet zo ver naar het oosten. Maar de mensen die dat wel doen, zullen ongetwijfeld ook een stop inlassen bij de Hengifoss. Verwacht dus niet dat je dit natuurspektakel voor jezelf hebt.
Sla ter hoogte van Fellabær af van de Ringweg en volg Weg 931 tot aan de parkeerplaats. Een 4x4 is niet nodig. In veertig tot zestig minuten wandel je vervolgens de twee kilometer naar de Hengifoss-waterval.
4. Ga op walvissafari
Húsavík is de onbetwiste walvishoofdstad van IJsland. Van de allerkleinste tot de allergrootste en alles ertussenin: de wateren voor de noordkust van IJsland bieden onderdak aan 24 walvissoorten, waaronder de bruinvis, witsnuitdolfijn, dwergvinvis, bultrugwalvis en blauwe vinvis. Het is niet eens nodig om ver uit te varen; vaak is het in de Skjálfandibaai bij Húsavík al prijs. De eerlijkheid gebiedt ons te zeggen dat we geregeld tegenvallende verhalen horen van mensen die ‘slechts’ een spuit, rug of staart zien in de verte. De natuur laat zich nou eenmaal niet regisseren. Wij gaan op walvissafari in een rubberen boot van Gentle Giants en we hebben geluk! In totaal zien we vijf bultruggen. De reuzen doen zich tegoed aan een grote school met kriel en zijn in een speelse bui. Twee exemplaren steken om de beurt hun geopende bek uit het water, in een poging zoveel mogelijk kriel te vangen. Dit samenspel gaat ruim tien minuten door.
Aan boord leren we dat de bultruggen op het noordelijk halfrond er anders uitzien dat op het zuidelijk halfrond. Het verschilt zit ’m in de vinnen: hier in het noorden zijn de zijvinnen volledig wit, terwijl in het zuiden alleen de onderkant wit is. Nu we tussen ze in dobberen, krijgen we een goed idee van hun omvang − als ze zouden willen, kunnen ze ons met boot en al opslokken. Op een gegeven komt een van de bultruggen op slechts drie meter van de boot boven water. We zien zijn tanden en kunnen tot diep in zijn bek kijken. Een meeslepende ervaring tegen een toepasselijke backdrop: verderop gloren besneeuwde bergpieken en diepe fjorden.
Walvissafari’s worden aangeboden vanuit Húsavík. De reguliere Whale Watching-excursie wordt uitgevoerd met een boot en kost € 72 p.p. Kinderen tot 6 jaar mogen gratis mee en kinderen tussen 7 en 15 tegen een gereduceerd tarief. Méér kans maken op het spotten van grote exemplaren? Kies dan voor de Big Whale Safari met een RIB-boot. Deze kost € 131 p.p.. Kinderen tussen 8 en 12 mogen mee met korting. Je ziet ook papegaaiduikers. Ook te boeken via Nordic Nomads.
5. Zwem tussen tektonische platen
Als twee worsten lopen we richting het Þingvalla-meer in Þingvellir National Park. Onze handen worden omhuld door dikke handschoenen. De wetsuits wegen zwaar om onze lichamen. Alleen onze gezichten zijn niet bedekt. Zonder deze pakken zouden we onmiddellijk onderkoeld raken. Het water in Silfra, een onder water gelopen kloof in de Mid Atlantische Rug, is een schamele twee graden. Om eerlijk te zijn, zien we ertegenop: we slapen al een kleine week in een daktent zonder warmte. Een warme douche klinkt op dit moment aanlokkelijker dan een duik in een ijskoud meer. Dat verlangen wordt verder aangewakkerd door de instructeur. ‘Het is geen normaal snorkeltochtje. Meer drijven dan zwemmen. Als je met je handen blijft wapperen, kun je zomaar in een shock terechtkomen. Dat er water in je pak komt, is onvermijdelijk. Dat water wordt warm als je een tijdje rondzweeft. Doe je dat niet? Dan komt er steeds nieuw, koud water bij en zal het niet opwarmen.’
Rustig laten we ons in het water zakken. Onze gezichten staan strak. Praten is amper mogelijk. Als we van de eerste schok bekomen zijn, hebben we pas door hoe bijzonder het onderwater is. Het water is afkomstig uit gletsjers en kraakhelder. Daardoor kunnen we extreem ver kijken, misschien wel honderd meter. De kloof scheidt de Euraziatische en de Noord-Amerikaanse plaat en is maximaal 63 meter diep. Deze tussenwereld is stil en leeg. Op een paar plukken wier na is er geen leven. Dit doe je dan ook niet voor het onderwaterleven. Eerder voor het bizarre besef dat je zweeft tussen tektonische platen.
Er zijn tal van organisaties die snorkel- en duiktochten aanbieden. Vaak is vervoer van Reykjavík inbegrepen. Als je een eigen auto hebt, kun je de gidsen ook ontmoeten in Silfra. Wees je ervan bewust dat deze excursie tot de populairste van IJsland behoort. Omdat het water een constante temperatuur heeft, kun je hier het hele jaar door snorkelen en duiken. Geen nummertje trekken voordat je het water ingaat? Plan je bezoek dan buiten het hoogseizoen (juni t/m augustus). Wij zijn te spreken over de service van DIVE. IS, vanaf € 85 p.p. Ook te boeken via Nordic Nomads.
6. Wandel naar Jurassic Park
Het gros van de IJslandse attracties ligt pal naast de Ringweg. Kwestie van parkeren, een korte wandeling maken en op het cameraknopje duwen. Klik! Voor de sprookjesachtige Múlagljúfur moeten we iets meer moeite doen. Deze plek wint langzaam aan populariteit op Instagram. Toch is er online verrassend weinig over te vinden. Tijdens een rondreis moet je nu eenmaal keuzes maken. Het merendeel van de reizigers kiest voor plekken die makkelijker bereikbaar zijn. Na een wandeling van drie kilometer, 380 hoogtemeters en zestig minuten is dit uitzicht onze beloning. Eigenlijk doet de foto geen recht aan het tafereel. Een hoge waterval aan de rechterkant, nog eentje verderop, en een kloof die onder een groen deken bedekt lijkt te gaan − het lijkt Jurassic Park wel! De zon kruipt weg achter de rotswand. We tellen slechts één groepje van drie vrienden, verder is er niemand. Een groot verschil met de bekende highlights.
Múlagljúfur staat, in tegenstelling tot veel andere bezienswaardigheden níét aangegeven langs de weg. Houd je ogen open op de Ringweg en zoek naar een ongemarkeerde zijweg op zo’n vijf minuten voor de afslag naar het Fjallsárlón-gletsjermeer. Om bij de parkeerplaats te komen volg je een korte, met losliggende stenen bedekte gravelweg. Hiervoor heb je een 4x4 nodig. Tot slot wandel je in dertig tot veertig minuten naar de watervallen over een pad zonder bewegwijzering. Bezoek de schaars bezochte kloof in de zomer.
7. Luister naar de krakende gletsjer
Voor de Zwitserse Aletschgletsjer moesten we de hoogte in, maar in het zuiden van IJsland kruipen de gletsjers gewoon richting zeeniveau. De Vatnajökull is de bron van al dat ijs. ’s Lands grootste gletsjer steekt als het ware meerdere tongen uit. Een van die uitgestoken gletsjertongen is de Fjallsjökull. De wit-blauwe massa heeft zich als een buckelpiste in het gebergte gevlijd. Aan de voet ervan is een gletsjermeer ontstaan. Fjallsárlón wordt gevoed door smeltend gletsjerijs. Dat proces verloopt steeds sneller, blijkt uit een voor-en-na-filmpje dat ik tegenkom op het internet. Sommige krimpen tot wel 150 meter per jaar - een schrikbarend verschil. De torenhoge gletsjerwand van de Fjallsjökull wekt voorlopig nog ontzag. Zijn omvang is moeilijk te bevatten. Vanuit ons standpunt op de uitkijkplek lijken we vlakbij te staan. Toch zie ik op mijn dronescherm dat het nog twee kilometer vliegen is tot de gletsjerrand. Het is mogelijk om in een rubberboot naar de voet van de gletsjer te varen. Wij lopen echter door naar het uitkijkpunt aan de rand van het meer en bekijken het gevaarte en de spitse ijsrotsen van een afstandje. Nu het nog kan.
Dit gletsjermeer ligt naast de Ringweg tussen Höfn en Skaftafell en heeft zijn eigen parkeerterrein. Na enkele honderden meters lopen bereik je meerdere uitkijkpunten. Voor een uniekere ervaring boek je een zodiactour en vaar je tussen de ijsbergen naar de voet van de gletsjer, € 61 p.p. Kinderen krijgen korting. Het Jökulsárlón-gletsjermeer ligt tien minuutjes rijden verderop.
Reizen naar IJsland
Icelandair en Transavia bieden rechtstreekse vluchten aan van Amsterdam naar Reykjavík. In de zomermaanden vlieg je met o.a. PLAY Airlines van Brussel en Düsseldorf naar Reykjavík. De autoferry van Smyril Line vaart het hele jaar door naar IJsland vanuit het Deens Hirsthals — via de Faeröer.
Reizen binnen IJsland
Ter plaatse is het ten zeerste aan te raden om een goede terreinwagen te huren waarmee je de befaamde F-wegen kunt trotseren. Een Dacia Duster of vergelijkbaar model volstaat. Wij gingen op een semi-georganiseerde zevendaagse rondreis genaamd Nordic Nomads. Het idee is simpel: de auto met daktent en de campings worden voor je geregeld, de rest bepaal je zelf. Bij de auto zit een basiskeukenpakket waarmee je een weeklang kunt koken. Op de campings kun je gebruikmaken van stroom en sanitair. Bij aankomst is er een briefing. Hoe ga je om met de pannenset? Hoe vervang je een lekke band? En waar kun je het beste boodschappen doen? Aan de hand van een uitgebreid en gedetailleerd roadbook vol tips ga je op pad. Tegen meerprijs kun je bijzondere activiteiten, zoals een paardrijdtocht of walvissafari, bijboeken. Tijdens de reis kun je gaan en staan waar je wilt, zolang je ’s avonds maar bij de camping aankomt en aan het eind van de week de auto inlevert. Aan Nordic Nomads doen tegelijkertijd meerdere deelnemers mee. Het is echter géén groepsreis — tenzij je dat wilt en nieuwe kameraden maakt. Er is ook Nordic Nomads-rondreis beschikbaar in Noorwegen. De basisprijs is € 690 p.p. (op basis van twee personen) voor de auto, materialen en voorbereiding. Voor een vast bedrag van € 350 p.p. kun je ook de vluchten laten inboeken.
Meer natuur en wildlife? Kijk dan op onze themapagina of lees alles over de 101 mooiste nationale parken ter wereld in Columbus Travel editie 118!
Volg Columbus Travel op Facebook en/of Instagram en meld je aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief!
