Revontulet in Fins Lapland
Lapland
Finland
RoyanvanVelse
Revontulet in Fins Lapland
Revontulet. In het Fins staat repo voor de vos, en revontulet (noorderlicht) is daar een afgeleide van. De legende wil namelijk dat de staart van de vos door de sneeuw sleept en daarmee het noorderlicht doet ontstaan. Of de vos zich bewust is van het prachtige natuurverschijnsel dat hij veroorzaakt, is nog maar de vraag.
Los van waar de oorsprong ligt van het noorderlicht, zijn er veel jagers op dat dansende licht in de donkere nachten. Revontulien metsästys staat in het Fins voor die jacht. Het licht wordt waargenomen in de buurt van de polen en heet daarom ook wel poollicht. Het wordt veroorzaakt door de zonnewind wanneer zonnedeeltjes op een hoogte tussen 80 en 200 kilometer van de aarde energie uitstralen en het fenomenale licht laten zien. Maar je moet wel wat geluk hebben om het aan te treffen in het noorden van onder andere Fins Lapland. Allereerst moet er sprake zijn van zonne-activiteit, anders zijn er geen deeltjes. Daarnaast moet de hemel helder zijn. Zo niet, dan wordt het poollicht verborgen door de bewolking. Ook mag er geen lichtvervuiling zijn: kunstlicht zoals in steden vermindert het onderscheidingsvermogen. Omdat de nachten in de winter lang zijn, heb je dan ook meer kans.
Maar dan, wanneer alle omstandigheden gunstig zijn en het noorderlicht daadwerkelijk verschijnt terwijl je op het ijs of in de sneeuw staat bij temperaturen tot 35 graden onder nul, maak je een betoverend natuurverschijnsel mee. Het licht wordt als ingeleid door ontelbare heldere sterren. Het ontstaat soms met een streepje om daarna tot leven te komen, groter en breder te worden, te dansen in de hemel en van plaats te veranderen en zelfs langzaam om je heen te draaien. Beleven of vastleggen is dan de brandende vraag voor fotografen. Een foto maken betekent dat je een statief nodig hebt, de ISO-waarde verhoogt, de lens zoveel mogelijk open zet met het diafragma en een lange sluitertijd instelt. En dan maar alle instellingen uitproberen tot je de juiste foto hebt.
Als het lukt met die foto, dan heb je een nog beter beeld van het noorderlicht dan wanneer je met het blote oog kijkt. De lens ziet namelijk veel meer en veel beter dan het menselijk oog. Maar het zou zo zonde zijn om achter dat fototoestel verborgen te blijven en je te bekommeren om de camera-instellingen en daardoor het sensationele noorderlicht niet om je heen te voelen. Het is een belevenis die versterkt wordt door de winterse omstandigheden. In de koude maanden ligt Lapland onder een dik pak sneeuw en zijn de grote meren bevroren. Sneeuw en ijsvlaktes vormen dan samen met de aurora borealis, weer een andere naam voor het licht, een subliem decor.
En die vos? Waarschijnlijk heeft hij niet heel veel boodschap aan dat poollicht. En dat zal ook gelden voor al die andere dieren in Fins Lapland. Naast de vos, de lynx, de beer en de eland is het meest bekende beest van Finland het rendier. Rendieren leven boven de poolcirkel en worden in Lapland nog steeds gehouden door de Saami, de lokale bevolking. In het verleden werden ze vaak voor sleeën gespannen, net zoals bij de kerstman het geval is. Deze woont volgens de overlevering in Fins Lapland. Tegenwoordig doen husky’s dit zware en energieke werk maar de rendieren worden nog veel gehouden om hun huiden en hun vlees. Elke rendier in het land heeft dan ook een eigenaar. Zowel mannetjes als vrouwtjes hebben een gewei en in grote groepen gedijen ze in het Finse landschap. Er zijn er meer dan 200.000 hetgeen betekent dat er iets meer rendieren zijn dan inwoners in het land. Als bezoeker kun je op rendiersafari gaan hetgeen inhoudt dat je op een slee wordt meegenomen naar een plek waar veel van deze dieren voorkomen. Al snel zijn ze aan je gewend en kun je je tussen de rendieren begeven. Vaak zijn het de Saami die je meenemen naar zo’n plek. Terwijl je zelf tussen de dieren loopt, zorgen zij dan voor een vuurtje en een warme drank.
Die Saami kennen het poollicht als geen ander. Zij vormen het oorspronkelijke volk van Lapland en kennen nog veel tradities die wat weg hebben van die van de indianen en de Inuit. Het museum Siida in Inari toont die cultuur en hun geschiedenis. Lapland bezoeken en aan dit volk voorbij gaan is eigenlijk niet mogelijk.
Noorderlicht, rendieren, sneeuw, ijs, Saami … Fins Lapland heeft heel wat te bieden. Sporten in de winter kun je er op skis’s, op een sneeuwscooter of op een slee achter een team van husky’s, om daarna te genieten van een traditionele sauna. Mocht je niet het geluk hebben om het noorderlicht te spotten, dan maken al deze activiteiten in de kou je vakantie toch heel bijzonder.
Foto's
