In Belgisch Limburg staat een oude, donkere, grauwe en vieze kolenmijn die zich in 2016 ontpopte tot tropisch paradijsje.

De mijnsite van Beringen bestaat uit 100.000 m² aan gebouwen die er niet allemaal even florissant uitzien. De steenkolenmijn van dit gebied was vanaf 1922 tot 1989 in productie en sinds de sluiting staan de meeste, sterk vervuilde panden leeg. In totaal werd er in de vorige eeuw 80 miljoen ton steenkool uit de grond gehaald.

De mijnen, de gebouwen, de schachten en de bijbehorende geschiedenis zijn onderdeel van het culturele erfgoed van deze streek. 20 jaar na de sluiting werd door de overheid besloten om de site te behouden en er een eerzame bestemming aan te geven. Onder de naam “Be-Mine” moet het gebied recreëren en wonen op harmonieuze en esthetische wijze bij elkaar brengen. Het Mijnmuseum ontstond al snel en is een niet te missen attractie, die voor zowel kinderen als volwassenen interessant is gemaakt.

In de voormalige indikkers van de mijn ontstond onder de naam TODI een veel gewaagder en veel unieker project. Eind oktober 2016 opende het resultaat van deze gedurfde onderneming zijn poorten voor het publiek. Indikkers zijn gigantische bassins waar het water in wordt opgeslagen om er naderhand steenkool mee te wassen. Deze reservoirs blijven nu deels hun oorspronkelijke bestemming houden en werden omgebouwd tot een groot zwembad met een diameter van 36 meter en een inhoud van 6.200.000 liter water. Naast de flinke diepte van dit bad, bijna 10 meter, kent de verschijning TODI nog veel meer bijzonderheden.

De helderheid van het water, de constante temperatuur van 23 graden en het gebruik van sterke filters maken het tot een ideale leefomgeving voor talloze (sub)tropische zoetwatervissen. Er zwemmen er inmiddels al vele honderden rond, in scholen of solitair, en het is de bedoeling dat het er op termijn meer dan 2.000 worden. 30 verschillende soorten zullen hier gedijen en nu reeds zie je er al heel veel, van cichlides tot chromis en zelfs grotere pangasia. Het is één groot aquarium geworden. Maar dát alleen is op zich niet heel bijzonder.

In de voormalige indikkers mag je ervoor kiezen om de dieren van achter een raam te zien zwemmen, zoals je op zoveel plekken kunt doen. Bij TODI kun je echter ook al snorkelend vanaf de oppervlakte naar deze gekleurde vissen kijken waarbij het nadeel is dat ze dan nog steeds enigszins buiten bereik blijven. Toch is dit al sensationeel. Maar het mooiste in TODI is om ze al duikend te observeren, tussen ze door te zweven. In Beringen bevindt zich dan ook één van de prachtigste en meest fantastische indoor duikbassins die er maar bestaan. Heb je een duikbrevet, dan kun je hier alle duikuitrusting huren die je nodig hebt om geruime tijd als een vis tussen de vissen te zijn. Het is de Belgen gelukt om in Beringen een ware tropische belevenis neer te zetten.

De belevenis doet geen geweld aan de geschiedenis en het lokale erfgoed. Onder water is een deel van een mijnschacht nagebouwd, compleet met de rails waar vroeger een karretje met steenkolen overheen rolde. Vissen hebben nu bezit genomen van deze doorgang, maar maken gedwee plaats voor duikers wanneer deze hun kant op komen. Ook een andere traditie wordt in leven gehouden: die van het bier. In een hut die veel weg heeft van een tropische bar staat een heuse tapinstallatie. De toog schenkt dan wel geen bier meer, maar het is wel dé plek om samen te komen met vrienden. Teneinde ook de nieuwe bewoners het gevoel te geven dat ze hier thuis zijn, staan er kunstmatige riffen onder water. Hier kunnen de vissen zich in verschuilen, terwijl ze ook een heenkomen kunnen vinden in de twee autowrakken op de bodem.

Het geheel is bijna magisch, met bijzondere constructies die van de bodem naar de oppervlakte reiken. Onwezenlijk en onwerkelijk zijn woorden die het onderwaterdecor typeren. Op het moment dat je te water gaat en aan de ontdekking begint, is alles toch verrassend echt en tastbaar. En de droom duurt zolang als er lucht in de fles zit in deze ademloze attractie. De organisatie is erin geslaagd om hier een ecosysteem te creëren en dat ook te beschermen tegen ongunstige invloeden van buitenaf, zoals ziektes en koude, en dit ondanks de vele wisselende bezoekers die hier graag te gast zijn. Iedere duiker dient zich dan ook strikt te houden aan een aantal strenge maar noodzakelijke regels. Ook draagt TODI er zorg voor dat er nooit zoveel duikers tegelijk in het water liggen dat ze de vissen verstoren.

Vreemd genoeg voor de niet geïnitieerden vormt een voormalig mijngebied het startpunt van een bijzondere reis tussen gekleurde vissen. Het habitat lijkt mogelijk niet op een Zuid-Amerikaans tropisch regenwoud, op Afrikaanse meren of op de Vietnamese Mekong rivier, maar toch leven de soorten uit die wateren hier samen. Ze blijven niet in leven door te jagen maar krijgen droogvoer aangeboden en wanneer het donker wordt en er ook dan bezoek komt, gaan de lampen even aan. Ze wennen beetje bij beetje aan hun leefomgeving en aan de duikers en leren te overleven in een ruim en veilig decor. Indien je kunt snorkelen of kunt duiken, rest je maar één ding: hier getuige van zijn. Na afloop kun je in de bijbehorende Brasserie nog eens bijkomen van de indrukken en alvast gaan plannen wanneer je weer terugkomt om zelf te zien hoe de populatie onder water groeit. En mocht je (nog) niet kunnen duiken: je kunt het daar eens proberen onder leiding van een duikprofessional.