Op naar Lhasa!

Door: RoyanvanVelse

Geplaatst op Aug 22, 2015

Na ontdekkende en inleidende dagen in twee grote Chinese steden vertrekken we uiteindelijk naar onze eigenlijke bestemming, het land waar het om draaide toen we de reis bedachten en boekten: Tibet. Volgens China is het een provincie, maar wij weten wel beter. Toen in 1950 China het zelfstandige land Tibet binnenviel noemde Mao het de bevrijding van Tibet. Ieder jaar nog wordt door de Chinese bezetters in Tibet deze bevrijding met veel machtsvertoon gevierd. De Tibetanen worden echter al die jaren al onderdrukt en van bevrijding of vrijheid is geen sprake.

Om naar Tibet te mogen reizen hebben we een travel permit nodig, welke wordt afgegeven door de Chinese autoriteiten. Tibet is net een maand lang afgesloten geweest voor toeristen zoals al vaker het geval is geweest de afgelopen jaren. Tijdens de viering van het Tibetaans Nieuwjaar vreest China opstanden in Tibet en bij het neerslaan daarvan willen ze geen westerse getuigen. Boeddhistische monniken verbranden zichzelf als protest tegen de bezetters en ook daar willen ze geen buitenlandse toeschouwers bij. De grens is dan ook pas een paar dagen open wanneer wij op het vliegveld van Lhasa landen. Een echte grens is het overigens niet. De travel permit wordt weliswaar ingenomen wanneer we aan boord gaan van het vliegtuig, maar bij aankomst is er geen sprake van enige vorm van controle. Hiermee geven de Chinezen het signaal af dat het een binnenlandse vlucht is en dat er geen onafhankelijk Tibet bestaat.

Al eeuwen voor onze jaartelling was het land Tibet ten noorden van het Himalayagebergte een koninkrijk. Met een oppervlakte van tweeënhalf miljoen vierkante kilometer vormt het land het dak van de wereld. De gemiddelde hoogte bedraagt tweeënveertighonderd meter terwijl de top van de Mount Everest meer dan twee keer zo hoog is. Door de veelheid aan rivieren die door het land stromen wordt het ook wel eens de watertoren van Azië genoemd.

Zo’n vijf eeuwen na Christus kwam het boeddhisme op in Tibet. Deze godsdienst bestond toen al duizend jaar. Vijf eeuwen voor Christus zocht Siddharta Gautama in Nepal heil in meditatie en hij eigende zich in zijn verlichting een viertal waarheden toe. Deze hielden kort samengevat in dat er lijden en ontevredenheid zijn in het leven en dat hier een oorzaak voor is, namelijk verlangen. De derde waarheid houdt in dat er een einde mogelijk is aan dit lijden en de vierde waarheid geeft aan dat het Achtvoudige Pad de weg is die naar dat einde leidt. Onder de naam Boeddha, hetgeen staat voor ‘verlichting’, werd Gautama een gewaardeerd spiritueel leider en bracht hij de rest van zijn leven door met het onderwijzen van zijn meditatietechnieken. Het Tibetaans boeddhisme wordt ook wel lamaïsme genoemd. Het tolerante boeddhisme is qua grootte de vierde godsdienst op de wereld met circa vijfhonderd miljoen volgelingen. Vaak wordt het een stroming genoemd in plaats van een godsdienst.

In de Middeleeuwen werd Tibet enige tijd overheerst door het Mongoolse rijk waarna het opnieuw een zelfstandig koninkrijk werd. Dit eindigde echter toen in de zeventiende eeuw de macht toekwam aan de spirituele leider van het Tibetaans boeddhisme, de vijfde dalai lama. De macht van de dalai lama brokkelde daarna beetje bij beetje af en Tibet boog onder het juk van invloeden van buitenaf, vooral de Chinese Qing-dynastie. In de twintigste eeuw uiteindelijk kreeg de dalai lama zowel de politieke als geestelijke macht over Tibet. In 1950 werd Tenzin Gyatso de veertiende dalai lama. Hetzelfde jaar vielen de Chinezen Tibet binnen. De dalai lama bleef aan tot in 1959 maar onderhandelingen met Mao mislukten waardoor hij uiteindelijk in 1959 het land moest ontvluchten en zijn politieke en religieuze taken vanuit een regering in ballingschap in India ging uitvoeren. De Chinezen plunderden en vernietigden duizenden kloosters. Van de vijfduizend oorspronkelijke kloosters zijn er vandaag nog maar een paar in gebruik. China legde een hervorming van het landbouwprogramma op in Tibet waardoor velen stierven van de honger. In een van zijn boeken schrijft de dalai lama dat hij zijn land verloren heeft, dat de Tibetanen gemarteld en afgeslacht zijn, de tempels met de grond gelijk zijn gemaakt, het land verwoest is en de grondstoffen geplunderd zijn. De Chinezen hielden flink huis zonder respect voor burgerrechten en naar schatting zijn er sinds de inval tussen vijfhonderdduizend en een miljoen Tibetanen omgekomen. Toen Mao in 1966 zijn dwaze Culturele Revolutie lanceerde moesten zowel Chinezen als Tibetanen het ontgelden. Alles wat maar op cultuur leek moest vernietigd worden en het bekende rode boekje met citaten van Mao werd verplichte kost. Mao riep op tot geweld en pas na zijn dood in 1976 leek het erop dat er een matiging op komst was. Die matiging kwam er ook enigszins met de nieuwe leider Deng Xiaoping die het geweld van Mao openlijk afkeurde. Maar Tibet bleef een bezet gebied.

De landing op Lhasa is indrukwekkend. Vanuit de raampjes van het vliegtuig zijn we al letterlijk in de wolken van het landschap. Overal om ons heen liggen bergen, ook aan het einde van de landingsbaan. Vooral die berg baart ons enige zorg. Maar de touchdown verloopt voortreffelijk en we zijn aangekomen in Tibet, op een uurtje rijden van de hoofdstad en op een hoogte van bijna vijfendertighonderd meter. We zijn de enige westerlingen die met onze koffers het vliegveld uitlopen, de kou tegemoet. De temperatuur op deze hoogte is wel even anders dan in Chengdu. We worden moeiteloos herkend door onze volgende gids en chauffeur en krijgen een witte sjaal als welkomstgeschenk. Dan begint de weg naar Lhasa. De sjaal laten we onderweg achter bij een beeld van Boeddha dat is uitgehakt in de rotsen. Velen voor ons hebben dat gedaan en het zal ons geluk moeten brengen. (wordt vervolgd)