Na de atoombom
Japan
Azië
Awesomemore
Na de atoombom
De weg naar Hiroshima is lang. Dit gold voor de Amerikaanse piloten van de Enola Gay op 9 augustus 1945 en dat geldt voor ons als we onderweg zijn naar wat ruim 60 jaar geleden Dante’s Hel op aarde was. Hoe dichter je bij Hiroshima komt, hoe harder je je afvraagt waarom je dit nu eigenlijk doet. Omdat we de autopont vanaf Matsuyama hebben genomen, komt de stad tergend langzaam in zicht. Zonder al te veel fantasie zie je in de verte een verwoestende paddestoel zich aan de hemel aftekenen. Nog maar 3 generaties geleden had je hier kunnen varen en gefascineerd gekeken naar die groeiende wolk. Dat mensen dit ook hebben gedaan zien we later in het Peace Memorial. Deze mensen vroegen zich af wat dat nou voor een bizar schouwspel was, daar in de verte. Ze pakten hun camera en drukten af. Of ze zelf de afdruk zagen van wat ze vereeuwigden wordt niet vermeld bij de foto’s in het museum.
Na een kleine 2 uur op de pont stappen we in de auto en rijden we de wal op. Zoals zoveel steden in Japan is Hiroshima een postmoderne verzameling van staal en beton. Op het eerste gezicht zou je ook in Kobe, Osaka of Tokyo kunnen zijn. Maar de geschiedenis hangt nog steeds boven de stad. De donkere wolk is ruim 60 jaar later nog niet verdwenen. Dit geeft de stad iets macabers. De mensen lijken in Hiroshima ook anders dan in de rest van Japan. Het is alsof ze een scherp randje hebben. Of ligt dat aan ons? Heeft de onbevangenheid die ons tot nu toe op deze zwerftocht door Japan begeleide plaats gemaakt voor een vreemd soort schuldgevoel. Een gevoel van medeverantwoordelijkheid voor iets vreselijks dat het Westen het Oosten heeft aangedaan? Een groep Amerikaanse highschoolkids heeft hiervan geen last en loopt druk pratend, rennend en lachend met de onafscheidelijke coke door de serene herdenkingssite. Misschien zijn het de zenuwen.
De Japanners hebben van de plek waarboven de ‘eerste echte’ atoombom op een hoogte van zo’n 600 meter ontplofte (voor extra vernietigende uitwerking), geen op effect beluste horrorshow gemaakt. Het museum staat voor de helft in het teken van non-proliferatie en laat zien wat de gevolgen kunnen zijn als de wereld hier niet op inzet. Hiroshima is uitgegroeid tot een soort Boeddha van de non-proliferatie. Een Zen-plek waarvan de burgemeester een telegram stuurt naar leiders van landen waar een atoomproef plaatsvindt en wijst op de gevolgen van deze wapens voor het bestaan van de mensheid.
De andere helft van het museum is gewijd aan die zwarte dag in de geschiedenis van de mensheid. Muren die op kilometers afstand van ground-zero zijn geperforeerd door glas, gesmolten kinderfietsjes, serviezen waarvan de kopjes en de schoteltjes voor eeuwig in elkaar overlopen als een gigantische traan, een horloge dat stilstaat op het moment dat ‘Little Boy’ ontplofte. Voor mensen die niet genoeg hebben aan hun eigen voorstellingsvermogen, hebben de curatoren van het museum een wassenbeelden voorstelling van smeltende mensen laten maken en zijn in wekpotten de effecten van straling op sterk water gezet. Maar hoe schokerend dit allemaal ook is, de meeste mensen breken bij het aanzien van de piepkleine gevouwen kraanvogels.
Tien jaar na het vallen van de bom werd bij het 10 jarige meisje Sadako leukemie ten gevolge van de straling geconstateerd. Zij nam zich voor om 1000 papieren kraanvogels te vouwen. Als het haar zou lukken, dan geloofde ze dat ze haar ziekte zou hebben overwonnen. Ze kwam niet verder dan 964 vogels en haar aangrijpende verhaal werd een symbool van hoop. Tot op de dag van vandaag worden er uit de hele wereld kraanvogels naar Hiroshima gestuurd, duizenden per jaar. Bij het monument van Sadako slaan deze vogels nog eenmaal hun papieren vleugels uit om de boodschap van het Hiroshima Peace Memorial op kleurrijke wijze kracht bij te zetten: ‘Dit nooit meer’.
Foto's
