5x vakantie in het Zwarte Woud
In Baden, de linkerhelft van de Duitse deelstaat Baden-Württemberg, beland je als bezoeker in een warm bad. Niet alleen vanwege het warme klimaat en de vele zonuren, maar ook vanwege verrassende troeven: eindeloze wijnvelden, unieke architectuur, een jeugdige stad en het ongerepte Zwarte Woud. We geven je vijf tips én een podcast om deze regio optimaal te ervaren.
1. Nationaalpark Schwarzwald: baden in natuur
Foto: Tim Bilman
Het Zwarte Woud is het grootste middelgebergte van Duitsland. Zo'n 60% is bos: eiken en berken in de valleien, dennen en sparren in hogere gebieden. Typisch voor het Zwarte Woud is de Höllander Tanne, die tot wel vijftig meter hoogte groeit. Deze ‘Holländers’, zoals ze in de volksmond worden genoemd, danken hun bijnaam aan de voormalige afzetmarkt. Eeuwen geleden waren de stammen in trek onder Nederlanders die het hout gebruikten voor de scheepsbouw. Er gaan zelfs geruchten dat Amsterdam op deze stammen is gebouwd. Via langgerekte vloten vond het hout zijn weg naar de Rijn en uiteindelijk ons land.
Van noord naar zuid meet het middelgebergte zo’n 180 kilometer.
Slechts een klein deel is beschermd: het in 2014 uitgeroepen
Nationaal Park Schwarzwald. Binnen de parkgrenzen
bepaalt de natuur zijn eigen koers. Omgewaaide of omgevallen bomen
blijven liggen en bieden op hun beurt een voedingsbodem voor
dieren, organismen en andere plantjes. Het onbeschermde deel van
het woud, daarentegen, bestaat veelal uit productiebos en is
monotoner. Kaarsrechte naaldbomen, zo ver het oog reikt.
Het parkcentrum is een opvallende verschijning. Van boven lijkt
deze creatie op boomstammen, die als Mikado-stokjes over elkaar
vielen. Aan de achterkant reikt een cederhouten uitkijktoren 35
meter de lucht in. Vanaf de top kijk je uit over de besneeuwde
omgeving. Al die sneeuw zal ook weer smelten en poelen achterlaten:
een proces dat al duizenden jaren aan de gang is. In de laatste
ijstijd droegen deze toppen gletsjers. Verstopt tussen de bomen
vind je perfect ronde meertjes, ooit ingedeukt door die verdwenen
ijsmassaʼs. Helaas drogen steeds meer poelen op als gevolg van de
opwarming. Zo verandert de pittoreske Bulbachsee langzaam in een
moeras.
Ook de nabijgelegen Ellbachsee is een verborgen parel. Baiersbronn, de gemeente die tegen de oostgrens van het park aan schuurt, is een speeltuin voor mountain-, gravel- en e-bikers. Alleen al in dit gebied kun je je uitleven op zo’n vierhonderd kilometer aan gemarkeerde fietspaden, die nooit overvol raken en variëren in hoogte. Daarnaast zijn er ook gemarkeerde single trails. Elders in de deelstaat zijn paden van twee meter of smaller verboden voor fietsers. Maar Baiersbronn geldt als pilotgebied: zolang je de wandelaars niet hindert, mag je ook over deze avontuurlijke paden fietsen.
2. Rastatt: baden in barok
Foto's: Tim Bilman
In Rastatt, met zijn barokke centrum, waan je je in een
modelstadje. De keurige straten zijn omzoomd door hoge huizen in
pasteltinten: okergeel, roze, crêmewit, perzik. Op vrijwel elke
straathoek kijk je in de ogen van uitgebeitelde engelen en
heiligen. Waar alle wegen in de oudheid naar Rome leidden, komen
alle straatjes in het centrum van Rastatt uit bij de sterattractie:
Slot
Rastatt. Baden-Württemberg staat bekend om zijn barokerfgoed.
In tegenstelling tot andere paleizen, liep het
vroegachttiendeeeuwse Slot Rastatt geen enkele beschadiging op
tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het zachtroze bouwwerk werd
geïnspireerd op het ontwerp van Versailles. Kenmerkend is de
symmetrie. De opdrachtgever, Markgraaf Lodewijk Willem van
Baden-Baden, diende als opperbevelhebber van het keizerlijke leger
en stond vooral bekend om zijn successen in de Turkse oorlogen, die
hem de bijnaam ‘Turken-Lodewijk’ opleverden. Lang kon de Markgraaf
echter niet genieten van zijn stulpje: hoewel hij al wel in een
gereedgemaakte vleugel woonde, stierf hij kort na de oplevering in
1707.
Barok is dramatisch en theatraal. Een toonbeeld van het grootse en
verhevene. De stijl, die zich snel verspreidde, ontstond aan het
begin van de zeventiende eeuw in Italië en bleef zo’n honderd jaar
in de mode. Barok beperkte zich overigens niet tot architectuur −
ook in de schilder- en beeldhouwkunst, tuinaanleg en muziek
kwam barok tot uiting. De grote blikvanger van het paleis is de
Ahnensaal of Voorouderlijke zaal, met grote kroonluchters,
portretten van voorouders en een extravagant fresco.
Minstens zo overdadig is de zomerresidentie die Sybilla Augusta, weduwe en opvolger van de Markgraaf, tussen 1719 en 1730 liet aanleggen op een weelderige locatie buiten de stad. Slot Favorite is het oudste en best bewaarde ‘porseleinkasteel’ van het land. Op de wanden van de achthoekige tuinzaal zijn duizenden handgeschilderde tegeltjes aangebracht, die door de blauwe verf doen denken aan Delfts blauw en jacht- en reisscènes uitbeelden. Ook het spiegelkabinet, een kamer met 313 spiegels, is van grote schoonheid. Sybilla regeerde ruim twintig jaar. Een vrouwelijke heerser was in die tijd een unicum. In feite trad Sybilla op namens haar jonge zoontje, de natuurlijke opvolger, die simpelweg te jong was om zijn troon al te bestijgen. Voor Sybilla was trouwen niet bepaald aanlokkelijk; in dat geval zou ze haar macht verliezen aan haar nieuwe man. De markante Markgravin kan met recht worden gezien als een vooruitstrevende ‘ontwerper’ en stijlicoon: haar dessins, patronen en combinaties waren hun tijd ver vooruit. Dankzij haar vrouwelijke touch en originele ideeën behoren zowel Slot Rastatt als Slot Favorite tot de mooiste en meest eclectische paleizen van Duitsland.
3. Ortenau: baden in wijn
Foto: Tim Bilman
De nu nog kale wijnranken in Ortenau lijken op naalden in een groen speldenkussen. In de verte prikt de kathedraaltoren van Straatsburg door de wolken. Een lint van pastelkleurige huizen met lichtrode daken meandert door het landschap. Zelfs op een druilerige dag als deze is het uitzicht vanuit Schloss Staufenberg magistraal. Dit duizend jaar oude fort en wijngoed boven Durbach, ook wel het Goldene Weindorf (Gouden Wijndorp) genoemd door de vele prijswinnende wijnen die hiervandaan komen, ligt precies tussen de bosrijke bergen en Rijnvlakte, die door de aanvoer van warme wind uit Bourgondië te boek staat als de warmste streek van het land. Dat is gunstig voor de wijnbouw. De bodem zit vol met graniet en brengt voortreffelijke wijnen voort met een mineraalsmaak − voornamelijk Burgunders (pinots noir, gris en blanc) en Müller-Thurgau. Wanneer de zon schijnt, wordt die hitte in de grond opgeslagen door het graniet en ’s nachts langzaam vrijgelaten. Tegelijkertijd kruipt koude lucht vanuit het hoger gelegen woud omlaag. Dit zorgt voor een perfecte mengtemperatuur op de wijnvelden: zowel behaaglijk als fris. Ook de ligging is van belang. De druiven gedijen het beste als ze niet direct op het zuiden staan. Het wijnveld op de Klingelberg, nabij het Schloss, is een van de oudste ‘pure’ rieslinggaarden in het land. Naar verluidt werd de druif al in de achttiende eeuw door Markgraaf Lodewijk Willem geïntroduceerd. Het door Weingut Markgraf von Baden geëxploiteerde veld is nog steeds verantwoordelijk voor de Klingelberger, een bekende droge riesling van hoge kwaliteit. Net als champagne rijpt deze Klingelberger jarenlang door in de fles. Durbach is een van de 22 wijndorpen in Ortenau, een wijnregio die op zijn beurt een van de acht gebieden langs de Badische Weinstrasse is.
4. Europa-park: baden in vertier
Foto's: Tim Bilman
Als bezoeker aan Europa-Park wandel je als het ware door zeventien Europese landen. In Frankrijk kom je in Parijse sferen tussen de straatnaamborden en Moulin Rouge, in Spanje loop je langs een stierenarena en in Griekenland langs een nagemaakte tempel. Ondertussen haal je het kind in jezelf naar boven in de vele attracties − Europa-Park telt er maar liefst twee keer zoveel als Disneyland Parijs. Het attractiepark valt vrijwel jaarlijks in de prijzen. Vooral de slim doorgevoerde thema’s gooien hoge ogen. Of je je hartslag nou liever verhoogt of stabiel houdt, Europa-Park heeft voor ieder wat wils. Vind jij de Blue Fire, met zijn lancering en looping, of de Phantom of the Opera, een achtbaanrit die je voltooit met een VR-bril op je hoofd, te heftig? Dan zijn er altijd nog betoverende dark rides. Zo vaar je in Piraten in Batavia door exotische werelden en zeeslagen. Ook het Voletarium is een verplicht nummer. In dit eerbetoon aan Europa lijk je, met dank aan een 3D-koepelscherm, boven Parijs, Slot Neuschwanstein, de Hollandse tulpenvelden en andere iconen te vliegen. Ook Arthur is populair. In deze ‘hangende’ achtbaan zweef je door de holen van de wezentjes uit de gelijknamige Franse animatiefilm. De nieuwste aanwinst heet Voltron. Tijdens deze dollemansrit word je in een hoek van 105 graden omhoog gestuwd en ervaar je flinke G-krachten gedurende de steilste lancering ter wereld. Laat jij het spannende werk liever over aan acteurs? Bezoek dan een stunt-, variété-, goochel- of ijsshow.
5. Freiburg: baden in stadscultuur
Foto's: Tim Bilman
De Frei in Freiburg is geen toeval: het progressieve karakter van deze Zuid-Duitse stad kan niet los worden gezien van de studentenpopulatie. Van de grofweg kwart miljoen inwoners studeert zo’n tien procent aan de Albert-Ludwigs-Universität. Ruim tien jaar geleden werd Freiburg al uitgeroepen tot de duurzaamste stad van Duitsland. In de tussentijd kwamen daar nog vele groene accolades bij. Wat ligt ten grondslag aan deze vrije manier van denken? Stadsgids Gesine Bänfer legt uit: ‘De inwoners van Freiburg zijn altijd eigengereid geweest. Toen de burgers in 1386 in onmin raakten met een van de graven, distantieerden ze zich en vonden ze bescherming onder de Habsburgers.’ Vroeger, toen de stad ommuurd was en de huizen van hout, dienden zogenaamde Bächle of kanalen als vuurbescherming. Elke bruid kreeg van haar echtgenoot een leren emmer, waarmee een brand gedoofd kon worden.
Op het marktplein aan de voet van het Munster heerst bedrijvigheid. Rechts van de kathedraal staan de handelaren met koopwaar die uit het buitenland afkomstig is. Links staan streekproducenten met hun kramen. Boven de kraampjes torent het Munster . ‘Na het bombardement van de geallieerden werd de stad opnieuw opgebouwd in barok- en renaissancestijl. Het Munster is een van de weinige gebouwen die overeind bleven staan’, vertelt Gesine. ‘Voorlopig is dit het laatste jaar waarin de kathedraal nog goed te zien is – daarna zal het gebouw misschien wel twintig jaar in de steigers staan wegens restauratiewerkzaamheden, een beetje zoals de Sagrada Familia in Barcelona.’
Waar andere steden in de buurt, zoals Basel en Straatsburg, in de middeleeuwen protestant werden, bleef het Habsburgse Freiburg katholiek. Deze historische speling van het lot is tot op de dag van vandaag merkbaar. Kijk naar carnaval, misschien wel de allerbelangrijkste periode van het jaar. Terwijl protestanten streefden naar een zuivere kerk die veel invloed uitoefende, werd in katholieke kringen juist volop feestgevierd. Iemand die hierover mee kan praten is Betty BBQ, een van de bekendste en meest geliefde dragqueens van Zuid-Duitsland. In vol ornaat leidt ze geïnteresseerden rond en vertelt ze over de Kneipen (drinklokalen) en het nachtleven. We ontmoeten haar in Gasthaus Löwen. Tussen de cafébezoekers is de entertainer moeilijk te missen: ze draagt een jurk met kanten mouwen, opvallende makeup en een traditionele Bollenhut, een hoed met rode, wollen pompons. ‘Betty BBQ is geboren tijdens carnaval’, vertelt ze. ‘Eigenlijk begon het als een grappig bedoelde verkleedpartij. Voordat ik het wist, was ik volgeboekt en mocht ik carnavalsfeesten presenteren. Mijn alter ego is ontstaan in een situatie waarin iedereen − jong en oud, ouderwets en modern − even lekker gek doet. Vanaf het begin word ik hier geaccepteerd.’
Reis virtueel mee naar Baden via onze podcast
Volg Columbus Travel op Facebook, Instagram, Spotify en/of YouTube en meld je aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief.
