Met de auto door Rwanda, Kivumeer, Kigali en de vulkanen
Kivumeer
Rwanda
Arjanvandenakker
Met de auto door Rwanda, Kivumeer, Kigali en de vulkanen
Kort daarvoor probeerde hij ons al middels groot licht iets duidelijk te maken, maar nu rijdt de chauffeur van de witte Toyota ons hoofdschuddend voorbij. Met zijn hand uit het raam laat hij zijn wijsvinger rondjes draaien in de lucht; omdraaien! In een mengelmoes van Engels/Frans en een heleboel inheemse talen begrijpen we dat de brug verderop is ingestort en dat er geen alternatieven zijn. We zullen 4 uur terug moeten hobbelen.. De in de auto aanwezige combinatie van onbedwingbare nieuwsgierigheid met een genetisch bepaalde eigenwijsheid maakt dat we toch even een kijkje willen nemen. Kijken kan geen kwaad, toch?!
Even verderop treffen we een totale chaos. Het stalen frame van wat een Duitse brug is geweest, is geknakt onder het gewicht van een truck. Alle omliggende dorpen zijn uitgelopen en het is er een drukte van jewelste. We willen al bijna terug in de auto stappen om aan een gelaten terugtocht te beginnen, als we een pick-up vol Chinezen bij het plaats delict zien aankomen. We hebben al veel Chinees werk gezien in Afrika, maar doorgaans liggen de Chinezen zelf vanuit hun auto toezicht te houden op de wegwerkzaamheden. China is de veroorzaker van enkele zeer goede wegen in Afrika, en de eerlijkheid gebied te zeggen dat we daar af en toe met dankbaarheid gebruik van maken. Even kijken wat ze nu voor ons in petto hebben..
Wat volgt is een schitterende voorstelling. De grootste strohoed (de Chinees in charge?) rent onmiddellijk naar de greppel waarop de oorspronkelijke brug gespannen was en begint bevelen te schreeuwen. De hele menulijst komt te voorschijn en het hele dorp lijkt opeens aangestuurd te worden. Vanuit beide kanten komen graafmachines, vrachtwagens en shovels aangereden. In wat werkelijk oogt als een gecoördineerde reddings-operatie wordt binnen een mum van tijd een nieuwe doorgang gecreëerd. We staan gefascineerd te kijken en na 1,5 uur zijn wij de eerste auto die het mogen wagen. Dank u wel, China!
We zijn in Rwanda, naar eigen zeggen het land van ‘thousand hills and a million smiles’. Dat laatste lijkt nog niet helemaal te kloppen, maar het eerste des te meer. Overal waar we kijken zien we groene heuvels tegen elkaar afsteken. De vruchtbare grond vraagt om cultivatie en dat is precies wat de Rwandezen met elke vierkante meter gedaan hebben. De heuvels, hoog of laag, zijn zonder uitzondering uitgedost als schaakbord met groene en bruine vlakken. Hellingen waar ze in de Alpen zonder twijfel een zwarte piste van zouden maken, worden hier met 1 handje tegen de bergwand netjes geschoffeld.
De hoogteverschillen bieden tevens huis aan verscheidene kamikaze-fietsers. We hebben inmiddels al vele doeleinden van de tweewieler gezien en staan dan ook niet meer te kijken van een koe, bed of kastdeur op de bagagedrager. Maar niet eerder hebben we deze gevaarten met duizeligwekkende snelheden de afdaling in zien gaan. Op de slingerende wegen komen we met enige regelmaat een fietser tegen die zich, het noodlot tartend, plat de bocht in werpt met een complete aardappelfabriek achterop. Soms schreeuwen ze nog iets in het Kirundu in het voorbijgaan, ‘Remmen is voor mietjes!!!!’, zo leren we later.
We volgen een slechte weg langs Lake Kivu en worden getrakteerd op de ene na de andere ansichtkaart. Lake Kivu is één van Afrika’s grote meren langs de Rift-Vallei en is de natuurlijke grens met het Westelijk gelegen Congo. Het diep blauwe water huist honderden kleine eilandjes en het grillig verloop van de oevers doet denken dat een grote macht duizenden jaren geleden een héle grote pot blauwe verf heeft laten vallen. Het is op deze plekken dat de onverteerbare gedachte opkomt aan wat er zich hier in de recente geschiedenis heeft afgespeeld.
De herinnering is overal. Elke dorpje heeft een eigen gedenkplaats dat niet te missen in beeld komt als je er doorheen rijdt. Op de velden buiten elke noemenswaardige stad werken gevangen in oranje en roze uniforms, de roze uniforms worden gedragen door de ‘daders’. Te vaak zien we mensen die één of meerdere ledematen missen. En na het bezoeken van een 2-tal memorials lijkt het wel alsof de genocide een grote pijnlijke wond is die pontificaal op tafel wordt gelegd om hem op een vreemde manier te omarmen. Rwanda is de genocide, de herinnering is er, maar nu gaan we verder..
Maar de werkelijkheid blijkt anders als we Precious (misschien niet helemaal haar echte naam..) spreken, een Rwandese die na de moord op haar vooraanstaande Tutsi-vader is opgegroeid in Amerika. Terug op geboortegrond doet ze onderzoek naar de psychologische impact 20 jaar na dato. Waar de regering haar uiterste best doet voor een verenigd Rwanda, is de verdeeldheid in met name de oude generatie nog onverminderd aanwezig. Sommige genocide plegers geven ruiterlijk toe nog altijd achter hun daden te staan en het vertrouwen tussen Hutu’s en Tutsi’s (hoewel dit onderscheid niet meer gemaakt mag worden) is simpelweg, ook in jongere generaties, maar mondjesmaat aanwezig. Voldoende reden voor honderden NGO’s en schuldbewuste overheden om het rondtoeren in de duurste Landcruisers door Rwanda nog ettelijke jaren voort te zetten.
We besluiten de ‘Bisoke’ te beklimmen. De noordelijke grens van Rwanda kenmerkt zich door een vulkanenmassief waarvan de Bisoke met haar 3700m één van de hogere is. De verzamelplaats voor deze wandeling zijn de Headquarters van het Vulcanoes NP, dé gorilla-hotspot van Afrika. In de vroege ochtend, als wij ons klaarmaken voor onze monsterlijke inspanning, komen hier tientallen safari-wagens tot stilstand om en masse een oudere generatie welvarende blanken uit te laten die gorilla’s gaan ‘tracken’. Rwanda rekent $750,- pp voor een tocht naar deze unieke primaten en harkt op jaarbasis een kleine 15 miljoen dollar binnen, lucratieve apen.. De blanke deelnemers kenmerken zicht zonder uitzondering door hun afritsbroek, spiksplinternieuwe bergschoenen met dito wandelstokken en een zonnehoedje. Een bizar stukje gelokaliseerd toerisme.
Om budgetaire redenen lopen we óm de gorilla’s heen richting de top van de Bisoke, een tergend steile tocht die ons tot een ander soort apengapen dwingt. Voldaan en krom van de spierpijn verlaten we Rwanda de volgende dag om één van Oost-Afrika’s highlights te betreden, Oeganda.
Foto's
