Bijzondere Kerst in Zuid Ethiopië - Bull Jumping bij de Hamer stam
Yedebub Biheroch Bihereseboch na Hizboch
Ethiopië
Hbplaatjes
Bijzondere Kerst in Zuid Ethiopië - Bull Jumping bij de Hamer stam
De kerst 2010 werd er één om nooit te vergeten. We waren in zuid Ethiopië en daar wordt Kerstmis niet gevierd. Sterker nog in heel Ethiopië wordt Kerstmis niet gevierd. Op Eerste kerstdag hadden we iets heel anders op het programma staan. We hadden deze dag omgedoopt tot “Hamerdag”.
We verbleven op dat moment in de Buska Lodge in Turmi. Turmi ligt midden in het gebied van de Hamerstam. De dag begon rustig met een bezoek aan een Hamernederzetting. Erg leuk om te zien hoe ze leven. Vervolgens gingen we naar de zaterdag markt van Dimeka. Op deze markt komen veel Hamer hun waren verkopen, maar het is vooral een sociaal gebeuren. Na de lunch kwam echter het echte kerstcadeau: “De bull jumping”.
Een bull jumping is een ritueel dat elke Hamerjongen/ jongeman moet doorstaan om tot de mannengemeenschap te worden toegelaten. Deze ceremonie duurde ruim vier uur en het was prachtig, gruwelijk, fascinerend, vrolijk en onwerkelijk tegelijk.
De plaats waar dit ritueel plaatsvond was een flink stuk van de doorgaande weg af. Eerst moesten we een paar kilometer terreinrijden door de bush en vervolgens verder te voet . Na een paar kilometer kwamen we in een droge rivierbedding bij een tiental Hamer krijgers. Ze zaten te wachten op wat komen ging. Eén van hen maakte een gespannen indruk en had opvallend haar. Dit bleek de jongeman te zijn die de bull jumping moest doen en daarbij hoort een speciaal kapsel.
De bull jumping houdt in dat een jongeman 4x naakt over de ruggen van een stuk of 10 stieren moet lopen zonder te vallen. Volbrengt hij dit goed dan treedt hij toe tot de mannen en mag hij mee praten tijdens vergaderingen en mag hij ook één of meer vrouwen hebben. Volbrengt hij dit echter niet goed dan wordt hij uitgestoten uit de familie. Of erger nog, als hij tussen de stieren valt zal niemand hem helpen als hij vertrapt wordt. Geen wonder dus dat hij flink gespannen was.
De bull jumping gaat gepaard met allerlei rituelen. Hierbij spelen de vrouwen uit het dorp van de jongeman een hoofdrol. Op een gegeven moment kwamen deze vrouwen door de rivierbedding richting de krijgers rennen. Ze hadden rammelaars om, bliezen op koeienhoorns, zongen, gilden en zwaaiden met geweren. In de buurt van de krijgers ging dit over in een soort dans. Ondertussen kwamen er ook steeds meer krijgers. De krijgers hadden zeer buigzame twijgen bij zich.
Na een tijdje begonnen de vrouwen de krijgers uit te dagen. Ze vroegen letterlijk om zweepslagen. Sommige krijgers vermeden dit, anderen gaven lichte klappen met de twijgen, maar enkelen sloegen ook erg hard. Het klapte er echt over, een vreselijk geluid. En de bloedende striemen bij de vrouwen waren verschrikkelijk om te zien. De vrouwen die zo geslagen werden gaven echter geen krimp en vroegen zelfs om meer klappen met de zweep.
Deze vreselijke zweepslagen maken een diepgeworteld onderdeel uit van hun traditie/ rituelen. De Ethiopische regering heeft geprobeerd het te verbieden, maar dat is niet gelukt. Door zich te laten slaan laten de vrouwen namelijk zien hoeveel ze over hebben voor hun broer, zwager, neef of dorpsgenoot. Het hebben van (veel) littekens duidt op een toegewijde, sterke vrouw. Hierdoor zijn ze een gewilde huwelijkspartner voor mannen. Voor de krijgers is het geven van de zweepslagen een selectiemiddel. Krijgers die hard durven te slaan zijn dapper en sterk genoeg om de stieren waar de bulljumper overheen moet springen, goed vast te houden.
Het zingen, dansen, toeteren, slaan, enz. zakte af en toe weg om daarna weer op te laaien. Zonder voor ons direct aanwijsbare reden vertrokken de vrouwen plotseling richting het dorp. De krijgers bleven in de rivierbedding en gingen onder een boom zitten. We mochten nog enige tijd bij de krijgers blijven om te zien hoe ze elkaar beschilderden. Daarna moesten we ook naar het dorp, omdat er enkele rituelen plaats moesten vinden met de bulljumper waar wij niet bij aanwezig mochten zijn.
In het dorp was het ondertussen een drukte van belang. Allerlei genodigden waren daar aangekomen. Grote kookpotten stonden op vuren en er werd overal plaatselijke “koffie”uitgedeeld. Echt niet lekker overigens. Ondertussen waren de krijgers ook naar het dorp gekomen. Zij waren bij elkaar gaan zitten en dronken koffie. De vrouwen dansten, zongen, joelden en maakten zoveel mogelijk kabaal. De spanning liep op in afwachting van de climax. Een heel bijzondere sfeer die nog werd versterkt door een naderend onweer.
Voor de echte bull jumping moesten we een klein heuveltje op en daar stond al het vee van de familie. De vrouwen gilden, toeterden en joelden om de stieren wild te maken. De krijgers probeerden de stieren op een rij te zetten. Als ze er één te pakken hadden pakte de ene krijger hem in zijn bek beet en hield een ander de staart vast. Zo maakten ze een rijtje stieren.
De vrouwen proberen ondertussen de stieren op te jutten om op die manier de prestatie van de jongeman meer aanzien te geven. Daar draait uiteindelijk alles om bij deze stam. Bij het vallen van de avond was het dan eindelijk zover. De jongeman met zijn vreemde haar stond piemelnaakt voor de stieren met ongeveer tweehonderd toeschouwers er omheen. Hij was zeer geconcentreerd. De spanning was om te snijden. De jongeman sprong op de eerste stier en liep bijna zonder aarzeling over de ruggen van de andere stieren. Dit herhaalde hij nog drie keer vlekkeloos………..en werd onder luid gejuich een “echte man”.
Voor ons was het hiermee afgelopen. Terug naar de lodge. We hebben nog nooit zo vaak aan een kerst teruggedacht als aan deze.
NB. Ik heb vandaag ook een foto en een tip over de bull jumping geplaatst.
Foto's
