Blubber ovens and Balloon flights
Spitsbergen
Poolgebieden
Nancy Carels
Blubber ovens and Balloon flights
Come on Nancy ! Oh godver… voor de zoveelste keer wordt ik weer geroepen. Ik schiet niet op en blijf niet bij de groep. Ik mag niet achterblijven want het stikt hier van de ijsberen. Maar het is hier ook zo geweldig mooi ! Aan het einde van de middag schijnt het strijklicht over de bergen waar zojuist de met sneeuw gevulde wolken de toppen gekust hebben.
The man with the gun weet zeker niet dat ik een missie heb. Natuurlijk wil ik de strijd niet aangaan met het grootste roofdier van de wereld en dus zet ik de pas er maar weer in. Na 5 stappen, toch maar weer…een fotootje…snel een paar foto’s achter elkaar nemen en dan maar weer een stap of 5.
We bevinden ons op het strand van Virgohamna op Spitsbergen. The Dutch waren de eerste die deze plaats rond het jaar 1633 gebruikten als een basis voor een “blubberoven”. En wat is nou een “blubberoven” zul je waarschijnlijk denken? Dit is een kokerij om het vet van een walvis om te zetten in olie. Vanuit Europa was de vraag toegenomen naar olie om te gebruiken in zeep en lampen, maar ook voor de afwerking van textiel en leer. Vanaf deze periode is de markt voor “whaleblubber” booming. Tussen de 200 en 300 schepen bevonden zich in de zomer op de Arctische Wateren tussen Spitsbergen en Groenland om te jagen op walvissen. Aan het einde van de 18e eeuw zijn deze wateren zo goed als “leeggevist” en stort de business voor “blubberolie” in. Op het strand van Virgohamna kun je tot op de dag van vandaag nog resten van de kleine nederzetting vinden uit deze tijd.
Op hetzelfde strand hebben ook nog andere tot de verbeelding sprekende gebeurtenissen plaatsgevonden. Virgohamna is de plaats waar in 1896 sir. Andrée een poging heeft gewaagd om met een ballon de Noordpool te bereiken. In 1896 is dit mislukt en een jaar later heeft Andrée een nieuwe poging gewaagd. Helaas is dit een fatale poging geworden en heeft Andrée het samen met zijn 2 andere ballonmaten het niet overleefd. In 1906 is er een nieuwe poging gedaan door de Amerikaan Walter Wellman. Hij bouwde in Virgohamna een hangaar en een basecamp. Hij heeft ook 2 pogingen gedaan om de Noordpool via de lucht te bereiken, maar helaas deze pogingen zijn ook in het water gevallen. De resten van de hangaar, in de vorm van een “fundering” op de grond zijn nu nog te zien.
Even voor alle duidelijkheid voor degenen die Spitsbergen niet kennen : Spitsbergen is een eiland dat boven Noorwegen ligt, een kleine 4 uur vliegen vanaf Oslo en is een aantal maal keren groter dan Nederland. Er wonen ongeveer 3.000 mensen waarvan de meesten in Longyearben, “het dorp” van Spitsbergen. Longyearben heeft een vliegveld(je) en is het vertrekpunt voor alle activiteiten, zoals een zeereis, een huskytocht of een sneeuwscootertocht. Hier kun je nog je laatste inkopen doen, zoals het kopen van een warme muts en een fles Jägermeister tegen de kou. Na Longyearben is er qua beschaving alleen nog maar Ny Alesund, waar zomers een paar honderd onderzoekers wonen en in de winter nog maar 30. En dan heb je ook nog Barentsburg, een Russische mijnwerkersstad, met zo’n 200 inwoners, en hier wil je nog niet dood gevonden worden. De plaats Virgohamna zoals hierboven beschreven is geen plaats of dorp, maar gewoon een ongerept wildernisgebied.
Normaal gesproken heb ik niks met cultuur, historie en ellenlange verhalen, maar deze plek met de bijbehorende verhalen vond ik toch wel heel bijzonder. Vooral ook vanwege het feit dat als het gaat om de historie van Spitsbergen, dan komen regelmatig “The Dutch” ter sprake. Want het was toch ook onze Willem Barentsz die in 1596 Spitsbergen ontdekte. Zoals een mooi gezegde het betaamt : If it ain’t Dutch, it ain’t much !
Foto's
