VS: Monument Valley door andere ogen
In Navajoland ontdek je de indrukwekkendste canyons van de VS. En kun je de glorie van het grootste Amerikaanse indianenvolk zelf ervaren. Columbus-schrijver Jona Dekker vertelt.
Muren van rood gesteente sluiten je in, de zon staat hoog aan de
hemel. Snel een slok water, voor de uitdroging toeslaat. In de
Amerikaanse staat
Arizona zijn de zomers droog en heet. Zou dit de reden zijn
waarom deze zijarm van de Canyon del Chelle ook wel de Canyon van
de Dood wordt genoemd? Gids LeRoy kijkt ernstig en schudt van nee.
De hitte kreeg de Navajo er niet onder. Maar in 1805, vertelt hij,
zijn vele van zijn voorouders afgeslacht of te pletter gevallen, op
de vlucht voor Spaanse kolonisten. Een doodlopende inham in het
gesteente draagt daarom de naam Massacre Cave.
Westerndecor van Navajoland
De Canyon del Chelle ligt middenin
Navajoland, een reservaat dat op het kruispunt van
Utah,
Colorado,
Arizona en
New Mexico ligt. Het is het decor van
Monument Valley, een iconische verzameling oranjerode
rotspartijen, veelvuldig in Cinemascope vastgelegd door de
legendarische westernregisseur John Ford. De Canyon del Chelle is
veel minder bekend maar evengoed indrukwekkend. Wie de moeite neemt
diep Navajoland in te trekken, maakt bovendien kennis met de
gebruiken van het grootste Amerikaanse indianenvolk.
Verloren generatie
Makkelijk hebben de Navajo het ook sinds de slachtpartij van 1805
niet gehad. Revolverheld Kit Carson verjoeg de Navajo op last van
de regering uit eigen land, voornamelijk vanwege geruchten dat in
het gebied goud gevonden zou kunnen worden. In de Tweede
Wereldoorlog waren de Navajo een integraal deel van het Amerikaanse
succes in de Stille Oceaan – de moeilijke, nauwelijks te
ontcijferen taal van de ‘wind talkers’ bleek niet te
kraken door Japanse codebrekers. Maar de dank voor bewezen diensten
bleef uit. Navajo-kinderen werden gedwongen de eigen taal en
gebruiken af te leren. Assimileren was het devies. In het
bitterarme binnenland van de staat
Arizona, waar je overal vervallen indianenkraampjes met
handwerk langs de weg treft, ontstond zo een verloren generatie.
Velen werden werkeloos, een aantal raakte aan de drank. Dit is tot
op de dag van vandaag een probleem.
Pow wows
Wat de Navajo in
Navajoland staande houdt, is een liefde voor het eigen erfgoed.
Die vieren ze tijdens pow wows – traditionele feesten. De
grootste is de Navajo Nation Fair in Window Rock,
Arizona, dat maar liefst honderdvijftigduizend indianen trekt.
De mannen openen het evenement met een dans, hun rug lichtjes
gebogen, de voeten stampend op de maat van de drums. Ze dragen hun
hoofdtooien, ceremoniële wapens en rijkversierde mocassins. Het is
een intimiderend gezelschap. Even weet je welk ontzag zich van oude
tegenstanders meester moet hebben gemaakt. Daarna volgen
danswedstrijden voor de kinderen, een rodeo en een grote markt met
indianenproducten. Het is hét moment dat de Navajo kunnen tonen dat
alle tegenslag ze niet heeft kunnen breken.
Hoe kom je er?
Wie Navajoland bezoeken wil, kan het beste vliegen op Phoenix of
Las Vegas. Via restanten van de oude
Route 66 rijd je door een onbarmhartig maar imposant
woestijnlandschap naar het oosten. Hier is het nog druk, maar nadat
de meeste reizigers zijn afgeslagen naar de
Grand Canyon, is het niet ver meer naar de grenzen van
Navajoland. Regel daar vooral een gids, die je alles kan vertellen
over de cultuur van de Navajo en de oude mythen van de stam. Ook
kan een gids je de weg wijzen naar de Canyon van de Dood.
Dit artikel is geproduceerd door Columbus Travel (© Columbus Travel 2015)
