Voorkom aapjes kijken: 3 tips om respectvol te reizen
Op reis naar verre oorden wil je jezelf niet afsluiten voor je omgeving met eten-tot-je-ploft-buffets en Pornstar Martini’s aan het zwembad. Je wilt je verdiepen in de gebruiken van een land, jezelf onderdompelen in de lokale cultuur en bij thuiskomst vertellen over betekenisvolle ontmoetingen - toch? Maar hoe pak je zoiets aan? Hoe vermijd je tourist traps waar de bevolking wordt betaald om een dansje op te voeren, en hoe voorkom je dat je inbreuk doet op de leefwijze van lokale gemeenschappen? We reizen al jaren van het gebaande pad en hebben de beste tips van onszelf én partners verzameld.
Toets je verwachtingen
Het begint met het realistisch houden van je verwachtingen. Hoe authentiek is je ervaring als je een reis gewoon online kunt boeken? Wees eerlijk tegen jezelf: als je met één muisklik een gastvrije culturele ervaring boekt of op internet leest over homestays voor dat unieke inkijkje bij die ene stam, dan zul je op een plek belanden waar ze het gewend zijn om toeristen te ontvangen. En als je er wél als eerste bent, zitten ze dan wel op jou te wachten?
Daisy Scholte van Better Places licht toe: ‘Als reiziger moet je altijd op je hoede zijn als je op zoek bent naar activiteiten waarbij je de oorspronkelijke bewoners van een land bezoekt. Vraag je af welke rol de bewoners spelen in de activiteit. Zijn ze onderdeel van de tour, bijvoorbeeld als gids, of is het een buitenstaander die je meeneemt? Onderzoek ook hoe lang de tour duurt. Is dat maar een uurtje of twee? Dan kun je je afvragen hoeveel tijd er is voor een respectvolle uitwisseling. Een bezoek aan een weeshuis of een school is voor ons altijd een no-go. Kinderen zijn geen toeristenattractie. Onze lokale reisexperts bieden activiteiten aan die georganiseerd worden door de lokale bewoners zelf, zodat zij de voorwaarden bepalen en de ontmoetingen authentiek en respectvol zijn.’
Kies voor kleinschalig
Het is misschien niet verrassend dat juist kleinere reisorganisaties een kleinschaligere ervaring kunnen bieden, die minder inbreuk doet en waar lokale culturen oprecht bij betrokken worden. Als een touringcar in een dorpje parkeert om een meute toeristen met camera’s in aanslag uit te braken, dan is van een ontmoeting die zowel de bezoekers als de lokale bevolking iets te bieden heeft geen sprake.
Marijnke Vincent van African Travels is aangesloten bij de Vereniging van Kleinschalige Reisorganisaties. Voor touringcars hoef je hier niet bang te zijn. Hoe organiseert zij een respectvolle reis naar inheemse gemeenschappen? ‘Dat is wel een gewetensvraag. Er zijn nog authentieke plekken, maar die worden binnen no time op het internet gedeeld. Een jaar later krijgen die mensen dagelijks bezoek. Zo is het in Namibië tegenwoordig erg lastig om een authentieke Himbastam te bezoeken. We hebben een lokale gids die de bijzondere, afgelegen plekken kent, maar dan besef je wel dat dit bezoek invloed heeft op de lokale cultuur door er toch toeristen heen te brengen. Uiteindelijk denk ik dat een toeristisch dorpje of levend museum een prima vangnet is voor toeristen die een lokale leefwijze willen leren kennen. De bewoners zorgen dat werk en privé gescheiden blijven. Je krijgt hierdoor misschien een licht vertekend beeld, zoals bezoekers aan onze Zaanse Schans, maar hier worden tradities vol trots en met passievolle optredens getoond. Eigenlijk moet je als reiziger een beetje geluk hebben en op een lokaal feest stuiten waar je opgaat in het gezelschap. Dan heb je echt een authentieke ervaring.’
Maak de ervaring wederzijds positief
Jouw eigen belang als reiziger is duidelijk, maar wat heeft de lokale bevolking aan je bezoek? Hoe zorg je dat een ervaring voor beide partijen positief is? Secret Compass onderhoudt intensief contact met de inwoners van afgelegen gebieden die ze bezoeken. Antropologen zijn nauw betrokken bij de voorbereiding. Zo wordt een duurzame relatie opgebouwd en voorkom je dat er radicaal nieuwe zaken worden geïntroduceerd tijdens de unieke culturele uitwisselingen.
Meld je niet te lichtzinnig aan voor de expedities van deze avonturiers. Hier slaap je niet één nachtje bij de locals, maar zwerf je zeventien dagen met de Nenets over de arctische toendra of leef je tijdens een expeditie diep in het Afrikaanse oerwoud een week lang samen met de pygmeeën. Zij bepalen de agenda, niet jij: water en voedsel verzamelen, koken – een vastomlijnde dagindeling is er niet. Om de wederzijdse verhouding niet te verstoren bepalen de Nenets en pygmeeën zelf de vergoeding die zij in ruil voor hun gastvrijheid wensen, zoals digitale weegschalen om rendiervlees te wegen of metalen pannen en machetes die in het oerwoud lastig verkrijgbaar zijn.
Misschien nóg beter is het wanneer het aanbod volledig door de te bezoeken partij wordt geïnitieerd. Adumu Safaris in Tanzania is opgericht door Masai en draagt bij aan Masai empowerment. Zo worden er stukken land opgekocht voor de traditionele veemigratie, krijgen Masaikinderen in culturele centra les in hun eigen taal en zijn alle ecovriendelijke en klimaatneutrale lodges eigendom van de Masai.
Hoe meer tijd je als bezoeker doorbrengt met de lokale bevolking, des te meer kans zij krijgen om hun cultuur te delen, op een manier die voor hen én voor jou goed voelt.
Wil je meer tips over hoe je je reis impactvoller maak? Kijk dan op onze themapagina Duurzaam Reizen.
Volg Columbus Travel op Facebook en/of Instagram en meld je aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief!
