Eilandhoppen in de Lofoten en Vesterålen

Door: Jeroenkleiberg

Geplaatst op Sep 13, 2019

Door een indrukwekkend berglandschap glibberen en glijden we over modderige paden en gladde grijze stenen door een zompig moeras. Steeds hoger tussen de imponerende puntige pieken van Moskenesøya, het zuidelijkste eiland van de Lofoten archipel. Hoog in de bergen ontvouwt zich een panorama van bergmeren, puntige grijsgroene bergen en fonkelende fjorden met witte zandstranden in de diepte. Een eenzame berghut staat aan een klein meertje met spiegelend wateroppervlak. Behalve het klaterende geluid van watervallen en het zacht ruisen van stromend water langs stenen en kiezels, is het hier volmaakt stil.

Het idyllische beeld is maar voor even. Leeg en verlaten is het hier allerminst: in de berghut heeft zich een groep jonge Belgen verschanst en buiten wordt de ene naar de andere tent opgezet door Duitse jongeren. Als de avond valt wanen we ons eerder op een jongerencamping dan op een idyllische plek hoog in de bergen. Alleen de drank ontbreekt, dat is in Noorwegen onbetaalbaar.

We hadden kunnen weten dat we niet de enige zouden zijn. De spectaculaire Lofoten zijn de afgelopen jaren intensief gepromoot als reisbestemming. En met succes: in de korte zomerperiode, die duurt van juni t/m augustus, wordt de 28.000 inwoners tellende archipel inmiddels overspoeld door ruim een miljoen bezoekers per jaar. Bijna allemaal komen ze met eigen vervoer, de witte camper favoriet. We tellen kentekens uit 28 verschillende landen. Welkom op de Lofoten, een prachtig stukje aarde dat ten onder gaat aan het eigen succes.

De populariteit van de Lofoten is ook wel terecht. Het is er schitterend. Met kleine vissersdorpen van rode huizen, weerspiegeld in het turquoise water van de fjorden, waarin walvissen en orka’s zwemmen. Fjorden omsloten door puntige grijsgroene pieken en oevers met okergeel zeewier. Een archipel van granieten eilanden vol kristalheldere meren, waarvan het water via stroompjes en watervallen met elkaar is verbonden.

Eilanden met een oogverblindend groene vegetatie door de vele neerslag die er bijna iedere dag wel valt. Waar ter wereld is het mogelijk om tegelijkertijd met sneeuw bedekte pieken, meren, watervallen, fjorden en parelwitte stranden te zien? Stranden vanaf waar je in een zee kunt springen waarvan het water een niet onaangename temperatuur van 12 graden heeft? De Lofoten zijn schitterend.

Het groeiende aantal toeristen levert veel onvrede op bij de lokale bevolking en hoofdpijn voor de autoriteiten. Er zijn onvoldoende faciliteiten om deze enorme toestroom het hoofd te bieden. Er is accommodatie beschikbaar, maar een fors deel komt hier om vrij te kunnen kamperen in tent of camper. Daarbij zijn er onvoldoende bedden om de toestroom te kunnen huisvesten.

De parkeerplaatsen staan overvol met grote witte campers. Op elk vrij plekje langs de weg staat wel een witte muur geparkeerd. Op de meest populaire stranden staan tientallen tenten opgesteld. Sanitaire voorzieningen zijn er niet of nauwelijks. De bekendste wandelpaden worden dagelijks door duizenden mensen belopen, waardoor grote stukken kwetsbare natuur inmiddels compleet kapot zijn gelopen. Het is de prijs van succes, die ze op de Lofoten liever niet meer willen betalen.

Passeren van de poolcirkel

Op weg naar Bodø, om daar de oversteek naar de Lofoten te maken, vermoeden we nog niets van het massatoerisme dat we verderop zullen aantreffen. Richting de poolcirkel rijden we over stille wegen, door een vredig landschap van geel-oranje graanvelden en rode boerderijen, afgewisseld door uitgestrekte gemengde bossen van sparren en berken. We rijden door alpine terrein zonder bomen, waar rendieren grazen. In het grensgebied met Zweden wandelen we door zompige hoogveenmoerassen met sporen van beren en wolven. Bosbessen zijn er in overvloed. Kamperen doen we op verlaten plekken, langs rivieren met overvliegende kraanvogels en burlende elanden.

Op 66°33’ noorderbreedte passeren we de poolcirkel. Een punt gemarkeerd door een enorme souvenirwinkel vol Noorse gebreide truien en opgezette pooldieren. Waar je een elandenburger kunt eten voor 25 Euro. Interessanter is het om Wikipedia er op na te slaan. Zo komen we het volgende te weten: vanaf deze denkbeeldige lijn op aarde, gaat de zon rond 21 juni niet meer onder (middernachtzon) en blijft het rond 21 december donker (poolnacht). Hoe noordelijker, hoe langer deze periodes duren.

Reizend naar het noorden bereik je op een bepaald moment een punt waar alle richtingen zuidelijk zijn. Dit is de geografische Noordpool. Daar komt de zon op 21 maart op, om op 21 september pas weer onder te gaan. Een jaar duurt daar dus welgeteld 1 dag en 1 nacht. Om dit fenomeen te kunnen meemaken moeten we nog wel een stukje rijden. Nog steeds is de Noordpool 2.600 km van ons verwijderd. Aanmerkelijk verder weg dan Rotterdam, wat ‘maar’ 1.800 km naar het zuiden ligt.

Vanzelfsprekend gaan we op de Lofoten op zoek naar minder platgetreden paden en eilanden. Van het zuidelijke eiland Moskenesøya, rijden we via Flakstadøya, het landschappelijke saaiere Vestvagøy, naar het wonderschone Austvâgøya, waar we een adembenemend mooie wandeling maken met uitzicht over alle pieken van de archipel. Hoe noordelijker we komen, hoe rustiger het wordt. Op de noordelijk van de Lofoten gelegen Vesterålen archipel zijn ze blij dat de grote toeristenstroom hen nog niet weet te vinden. Ze zijn er vastbesloten niet hetzelfde lot te ondergaan als de Lofoten.

Maar ook op de Vesterålen is het schitterend. Bergmassieven met de rauwheid van de Dolomieten, torenen hoog uit boven fjorden en baaien met turquoise water en hagelwitte stranden. De visserij is hier nog groot. Vissers en orka’s jagen op haring en kabeljauw. Het eten van walvis onderdeel van de cultuur. Het verst gelegen eiland Langøya vinden we het mooiste van allemaal, maar helaas kunnen we er onvoldoende van genieten doordat storm en regen de pret dagenlang bederven. Maar gelukkig zijn we lid van de Noorse berghuttenclub en kunnen we schuilen op een plek aan zee. Dit keer zonder andere mensen. Het rijk alleen in een hut met open haard en sauna. Ondanks de vele regen is Noorwegen een fantastisch land.