Een Gewone oliekever is gemakkelijk te herkennen aan het glanzende, bolle, plompe en relatief enorme achterlijf en de opvallend korte dekschilden. Kop, halsschild en achterlijf zijn duidelijk van elkaar gescheiden. De naam dankt ie aan een zeer giftige, geurige, geelgroene, olieachtige vloeistof (cantharidine), die hij bij gevaar uit de pootgewrichten produceert. Er is ook een Blauwe oliekever, maar die is, zoals de naam al aangeeft, blauw van kleur. Het vrouwtje wordt ongeveer 3,5 centimeter lang, het mannetje blijft met ongeveer 1 cm, veel kleiner. Hier zie je het vrouwtje. Dat heeft namelijk draadvormige, nagenoeg rechte antennen, terwijl het mannetje een merkwaardige knik in de voelsprieten heeft..

Ze zijn van april tot juni te vinden op zandige hellingen, in de duinen en op dijken van klei. Voorwaarde is dat er een bepaalde soort zandbijtjes (sachembijen) aanwezig moet zijn. Zonder die solitaire bijensoort is het einde verhaal voor deze oliekever. De larve heeft deze bijtjes namelijk nodig om zich te kunnen ontwikkelen. Het gaat dus niet met bijvoorbeeld honingbijen of andere bijtjes. Dat maakt de oliekever daarom ook zo kwetsbaar.

Het vrouwtje legt na paring eitjes in kuiltjes in de grond. De zeer kleine larven klimmen instinctief op bloemen. Als een bijtje die bloem bezoekt, klampen ze zich met hun haak-achtige voorpootjes vast aan de haren van de bij en liften zo mee naar het nest. Eenmaal in het nest eet een larve de bijenlarve op en doodt eventueel meegekomen soortgenoten. Kort daarna vervelt hij in een pootloos made-achtig dier dat zich te goed doet aan de voorraad nectar en stuifmeel.

De oliekever was vroeger niet zeldzaam, maar aangezien de zandbijtjes het steeds moeilijker hebben, geldt dat ook voor de oliekever. Hij is in Nederland zeer sterk in aantal achteruit gegaan en is (op een paar populaties na) al bijna verdwenen. Je treft hem nu nog aan langs de Lek, in de Biesbosch, in de omgeving van Roermond (M. Limburg) en op enkele Waddeneilanden. Bijzonder dus als je er een vindt. Ik vond deze in natuurgebied de Koningssteen in het Midden-Limburgse Thorn. Daar had ik al eerder de Blauwe oliekever gevonden.