De bezetters van Riga
Riga
Letland
RoyanvanVelse
De bezetters van Riga
Ik stond er eigenlijk niet zo bij stil hoe beladen de geschiedenis van Letland en Riga is totdat ik er door de stad heen wandelde. En natuurlijk: het stadje is prachtig. Er staan zoveel mooie gebouwen die zijn gebouwd tussen de middeleeuwen en de 21e eeuw.
Maar de eerste (Duitse) bezetters kwamen er al in de 12e eeuw. De eerste bisschop werd al vrij snel een kopje kleiner gemaakt door de Letten maar de Duitsers stuurden een tweede bisschop: Albert. Deze was slimmer en liet meteen een stadsmuur bouwen om zichzelf en zijn Zwaardridders te beschermen. Riga werd gesticht en de eerste stenen voor de huidige grote Domkerk werden gelegd. Van de stadsmuren is overigens vrijwel niets meer te zien omdat ze in de 19e eeuw werden gesloopt. Van toeristische waarde had men nog niet gehoord.
Riga was een Hanzestad en viel na de Duitse bezetting in Poolse en Zweedse handen alvorens het Russisch werd. Er werd gelukkig veel gespaard van wat in de middeleeuwen het stadsbeeld bepaalde. Houten woningen en kerken staan nog steeds overeind. Het bekende Zwarthoofdenhuis, dat vernietigd werd tijdens de tweede wereldoorlog, werd 20 jaar geleden minutieus nagebouwd. De Russen bouwden in de 19e eeuw de orthodoxe kathedraal van de geboorte van Christus. De vijf gouden koepels zijn van verre te zien. Iedere nationaliteit heeft zo zijn invloeden nagelaten.
Na de eerste wereldoorlog kwam de onafhankelijkheid. Het vrijheidsbeeld met erewacht getuigt daar van. Maar toen kwamen de Sovjets, de Duitsers en daarna weer de Sovjets. Van 1940 tot 1991 beleefde Letland een ware nachtmerrie. Het Bezettingsmuseum getuigt van de wrok die heden ten dage nog steeds wordt gevoeld tegen de nazi’s en de Sovjets. In een paar zalen met foto’s, films, teksten en voorwerpen wordt die hele geschiedenis verteld. Op een van de borden staat dat zowel Stalin als Hitler aan de oorsprong lagen van de tweede wereldoorlog. Wij denken altijd dat het Hitler alleen was.
De tentoonstelling maakt je even stil. In ons westelijke land beseffen we niet altijd even goed hoe slecht de Baltische staten het hebben gehad onder verschillende dictatoriale regimes, en dat voor zo’n lange tijd. Een ander museum is ingericht in het Huis op de Hoek, dat het hoofdkwartier vormde van de KGB, de Russische geheime dienst. Hier werden politieke gevangenen opgesloten, vernederd, ondervraagd en gedood. De plaatsen waar dit gebeurde kun je vandaag bezoeken. Vanzelfsprekend is het er grimmig. Foto’s en teksten liegen er niet om en je kunt hier het beste een rondleiding volgen om echt alles te zien en te begrijpen.
Het is dit jaar honderd jaar geleden dat de Baltische staten hun onafhankelijkheid uitriepen, Letland was het laatste van de drie. Die onafhankelijkheid is voor langere tijd onderbroken geweest maar wordt breed gevierd dit jaar. Dit is echt een reden te meer om Riga of één van de andere twee hoofdsteden dit jaar te bezoeken. Ik heb het in de winter gedaan omdat het dan rustiger is en een pakje sneeuw over de stad zo mooi is. Maar de zomermaanden bieden natuurlijk veel meer gelegenheid om ook van terrasjes te genieten tussen het ontdekken door.
Foto's
