Shqipëria deel 1
Albanië
Europa
RoyanvanVelse
Shqipëria deel 1
Twintig jaar na de vorige keer land ik opnieuw op het vliegveld van Tirana, de hoofdstad van Albanië. Dit keer hoeft er voor de touchdown niet eerst klein vee van de landingsbaan verjaagd te worden. De kleine aankomsthal is niet meer in gebruik maar vervangen door een heuse terminal. Het vliegveld is volwassen geworden. In tegenstelling tot jaren eerder staan er auto’s, bussen en taxi’s buiten. De ezels en de paarden hebben het veld geruimd.
Een paar maanden eerder heb ik onder de titel “Reizen door landen in opspraak” een boek uitgegeven met verhalen over bijzondere landen waar ik voor kortere of langere tijd ben verbleven. Een jaar in Albanië, het land van de adelaars zoals de Albanezen het zelf noemen, vormt het eerste deel van het boek. Tijdens het schrijven voelde ik een soort van nostalgie naar dat land en haar gastvrije bewoners. Vrienden uit die tijd nodigden me uit om eindelijk eens te komen kijken hoe het geworden is, en hier sta ik dan weer in een van de armste landen van Europa.
Vrienden van toen wachten me op en begroeten me uitbundig. Een leraar, een kapper en een politieman. Ik merk dat er niet zo heel veel over is van mijn kennis van de Albanese taal. Er zijn dan ook weinig aanknopingspunten met de talen die je op school leert. Ook verbale communicatie behoeft enige toelichting. Je hoofd op en neer bewegen betekent nee, en je hoofd van links naar rechts en weer terug bewegen betekent ja. Dat is even lastig in het begin.
De weg naar de hoofdstad is druk en er staan zelfs files. Er wordt flink getoeterd en men neemt de verkeersregels niet heel erg nauw. Het zuidelijke temperament zit er goed in. Bij aankomst in Tirana is de stad onherkenbaar voor mij. Vroeger was het een kleine stad met niet afgewerkte gebouwen, slechte wegen, zonder winkels en met amper auto’s. Stromend water en elektriciteit waren nauwelijks voorhanden en het aanbod op de markten was eenzijdig. Nu is de stad groot en modern, met overal winkels en kleine restaurants, dure hotels zelfs en veel lichtreclame.
Na meer dan veertig jaren van communistische dictatuur kende het land aan het begin van de jaren 90 een retour naar de democratie. Gaandeweg gingen de grenzen open en kon men het meest gesloten land van Europa ontdekken. Het centrum van Tirana is ook vandaag nog een mengelmoes van oude tradities en communistische stijl. Grote gebouwen omringen het in het centrum gelegen Skanderbeg plein. Skanderbeg is de held die de Turken ooit versloeg en hij prijkt groots op zijn paard in het midden van het plein. Gebouwen voeren de oude communistische ster nog op hun gevels, of schilderingen van heroïsche en patriottische taferelen. Moeder Albanië heeft die typische oostblok stijl die overal nog terug te vinden is. In de nationale kunstgalerij aan het plein hangen de ruimtes vol met schilderijen die heldendaden uit de tijd van dictator Enver Hoxha weergeven. Ook wordt het geluk van de hard werkende arbeiders er beschreven. Wat je er niet ziet, is dat de 3 miljoen Albanezen in die tijd onderdrukt werden, het land niet uit mochten en dat welvaart alleen bestemd was voor de elite. Het vlakbij gelegen nationaal historisch museum daarentegen is de beste plaats voor een bezoeker om de hele en echte geschiedenis van het land te leren kennen.
Om wat meer te weten te komen over Skanderbeg is het nabijgelegen fort Kruja de beste plek. Het werd dertig jaar geleden in overdreven luxe opgetrokken bovenop de funderingen van het oorspronkelijke kasteel. Hier wordt de geschiedenis van de 15e eeuwse held in een voor hem ingericht museum weergegeven. Het ligt op 40 minuten rijden buiten de stad. Er liggen meer kastelen in de omgeving, stille getuigen uit een ver verleden. Wat je nu ziet is dat er veel wordt gebouwd in de omgeving van de stad en dat horeca-ondernemers hun panden meer en meer bouwen in de vorm van een kasteel. Het trotse karakter van de Albanezen komt na jaren van onderdrukking weer naar boven en levert prachtige gebouwen op.
Tirana is een leuke stad om een dag of twee rond te lopen. Het oude stadion waar vroeger partijbijeenkomsten werden gehouden is inmiddels helemaal ingebouwd en in verval geraakt. Er komt een nieuw stadion. Het meer aan de rand van Tirana waar je ooit zo heerlijk rond kon wandelen zonder stadse indrukken te voelen heeft even op de nominatie gestaan om drooggelegd te worden. Men wilde er huizen neerzetten. Gelukkig bestaat het meer nog maar de oevers zijn inmiddels bebouwd. Het amfitheater in het aangrenzende park ligt er vervallen bij. Tussen de bomen staan een aantal horeca gelegenheden waar het in de warme maanden, meer dan de helft van het jaar, prettig verblijven is. Maar ook in de stad zelf zijn er veel eet- en drinkgelegenheden. De Albanees houdt van gezelligheid en zoekt graag zijn vrienden op. Ook als buitenlander is het prachtig om in zo’n café te gaan zitten, de sfeer te proeven met een glaasje lokale en vaak zelfgestookte raki (gemaakt van druiven of pruimen). Gëzuar wordt er dan geroepen. Proost dus. En dan merk je dat de lokale bevolking open en gastvrij is en het leuk vindt om op de een of andere manier met je te communiceren.
Foto's
