De grens over

Door: MaartenK

Geplaatst op Aug 13, 2012

Tashkent naar de grens
Nadat ik 's ochtends heb hardgelopen (heet!), vertrek ik rond tien uur via het busstation met een shared taxi richting Oezbeekse grens. Dat gaat snel: de weg naar de grens is best goed en dat maakt het mogelijk flink door te rijden. We worden niet één keer ingehaald. Da zou ook moeilijk zijn, want als het even kan rijdt de chauffeur 110 of zelfs 120 km/h met alle ramen open, over wat bij ons niet meer dan een provinciaal weggetje zou zijn. De enkele keren dat we op de rechterrijstrook komen is om hardnekkige linksrijders in te halen. Als we na bijna twee uur aankomen bij de grens heb ik door de harde wind aan het open raam een suis in mijn rechteroor en geen gevoel meer in de rechterkant van mijn gezicht. Maar wel lekker snel bij de grens.

De Grens
Daar staat me echter een verrassing te wachten: de grens is dicht. Het is tien over half één op zondag en ik vraag me af er misschien zondagsluiting is, maar gelukkig wijst een lief oud vrouwtje me met een internationaal gebaar voor eten dat de sluiting vanwege de lunchpauze is. Na tien minuten worden eerst een aantal ouders met kleine kinderen doorgelaten en dan ben ik ongeveer nummer 15 in de rij om het eerste hek door te mogen. De beambte bekijkt mijn paspoort en ik mag doorlopen naar de volgende rij: namelijk waar de Kazachse autoriteiten je exit uit Kazachstan afstempelen. Slechts een formaliteit, maar wel een rij. Vervolgens loop ik 100 meter naar de eerste rij in Oezbekistan. Er zijn hier vier rijen en dus ook meer mensen, misschien hebben er wel mensen de lunchpauze wachtend tussen twee landen in doorgebracht? Als ik de voordringers en andere uitwisselingen van nodige en onnodige communicatie heb doorstaan ben ik aan de beurt en word mijn paspoort en visum aan een grondige (4 minuten) controle onderworpen. Het blijkt goed, dus ik mag door naar de intake: een ruimte waar je een formulier in moet invullen. Hoewel de teksten boven de loketten zowel in Cyrillische als in 'onze' letters geschreven zijn, begrijp ik niets van het Oezbeeks. Ik kijk om me heen voor hulp en wordt gewezen op een rij. Na wat wachten krijg ik mijn kans om vriendelijk te lachen en mijn paspoort door een dunne sleuf onder het raam door te schuiven. Weer wordt uitgebreid mijn paspoort bestudeerd, maar geen stempel: ik mag doorlopen naar de volgende ruimte. Ik zeul mijn rugtas mee en kom in een chaotisch geheel waar mensen een formulier invullen en daarna een hele lange rij vormen. Op de eerste plekken waar ik de formulieren zou moeten vinden zijn ze steeds op. Als ik de formulieren gevonden heb, blijken die alleen in Oezbeeks te zijn. Daar kom ik zelf niet uit. Ik wurm mezelf naar voren en vraag een vriendelijk ogen uniform om een Engels formulier. Men gaat zoeken, maar dat blijkt er niet te zijn. Oplossing is dat ik me opstel naast de metaaldetector, de man in het Louis-de-Funes-achtig uniform vertelt me tussen het scannen door bij wat ik moet invullen. Het duurt een tijd, maar als ik klaar ben (twee exemplaren) mag ik direct door de metaaldetector en heet Louis me welkom in Tashkent: net binnen een uur de grens over, dat is mooie meevaller!

Tashkent
Na de grens willen heel wat taxichauffeurs deze toerist wat graag naar Tashkent brengen. Ik ga met een zeer nieuwe (2012) witte Chevrolet Nexia mee. Ik breng naar voren dat ik wel euro's wil wisselen voor Oezbeekse Som. Ik weet niet de koers, dus hou ik het bij 50euro, terecht! De officiële koers ligt rond de 2300 som per euro, maar op de zwarte markt kan je beter krijgen. De meeste zaken in het land worden in dollars geprijsd en het loont om tegen zwarte markt-tarieven te wisselen. Die zwarte markt is zeer breed: iedereen s wel bereid om te wisselen: zelf politieagenten vinden het geen probleem. (ik zal later bijvoorbeeld een luchthaven-politieagent vragen of hij weet waar ik tegen zwarte markt tarieven geld kan wisselen en hij doet erg zijn best me te helpen)

Probleem is dat ik de tarieven niet ken. Ik ga de boot in, want krijg slechts 2500 per euro, zodat ik tenminste de taxi zelf kan betalen. Het duurt niet lang voordat ik leer dat een dollar 2800 som doet, tussen Oezbeken onderling zelfs wel 2840 som. De euro is moeilijker te wisselen, want minder populair, maar 2500 is wel heel erg veel te weinig. Later op de dag op de markt wissel ik 100 euro tegen 3300 som per euro.

Tashkent is warm, maar verder een plezierige stad. Het metrosysteem is geweldig: naar voorbeeld van Moskou en Sint Petersburg, zijn de stations prachtig. Helaas kan je er geen foto's van maken: ze zijn tegelijkertijd gebouwd als bomkelders. Stiekem een foto maken schiet ook niet op: overal is politie en die willen toch al bijna elke keer mijn tas doorkijken en vaak ook mijn paspoort, hotelregistraties en visum checken, toch een teken dat dit niet helemaal de democratie is die we in het Westen wel kennen.
Verder is Tashkent prettig: ik kan vrij ongestoord door de stad lopen en bezoek de grote markt en het officiële religieuze centrum van de republiek Oezbekistan: Khast Imom. Hier wordt o.a. een Osmaanse Koran bewaard uit de zevende eeuw, naar verluid de oudste ter wereld. Het is een waanzinnig groot exemplaar, gemaakt van hertenhuid en het is opvallend hoe toegankelijk het is. Bij deze toeristenattractie kom ik ook voor het eerst het concept tourgroep tegen: groepen en Spanjaarden en Italianen worden hier rondgeleid. Sommige van de mensen die ik nu zie zal ik de komende dagen tegen blijven komen.