Van Aktobe naar Turkestan

Door: MaartenK

Geplaatst op Aug 6, 2012

In mijn vorige blog was ik vol lof over Astana. Hoe indrukwekkend de hoofdstad ook is, het is maar een klein stukje van één van de grootste landen ter wereld. Vanuit de trein leer je waarderen hoe groot dat wel niet is!

Aktobe
Vanaf Astana vlieg ik met Air Astana naar Aktobe: een stad in Noord Kazachstan, waarvan de reisgidsen aangeven dat er weinig reden is om te bezoeken: er is niet zoveel te beleven. Het is een prima vlucht. Aan boord leer ik dat Air Astana de enige maatschappij uit voormalig GOS/Oost-Europa is met een viersterrenrating. Ik moet eens opzoeken wat dat betekent...

Aktobe stelt inderdaad weinig voor. Ik loop een rondje en kom als spannendste een park tegen met verlopen attracties, zoals een zweefmolen die op ventilatoren en op zijn laatste adem loopt. De schiettent is vlakbij het standje is waar je mojito's kan kopen. In alles ademt het sovietgeschiedenis. Aan de andere kant van de stad is het contrast groot: er staat een waanzinnig shopping mall met dure merkenwinkels en een schaatsbaan midden in de grote winkelhal.

Ik heb bedacht om hier naar de kapper te gaan. De jongen die me knipt spreekt geen Engels, maar met het boekje Russisch geef ik aan dat het niet te kort moet, een letterlijke zin uit het stukje 'bij de kapper'. Hij is hierop wel heel voorzichtig, maar naarmate het vordert gaat er steeds weer een stukje af. Tussendoor word ik naar de andere kant van de kapperszaak gebracht en daar wordt mijn haar gewassen. Daarna weer terug naar de spiegel en begint hij weer druk te knippen. In totaal ben ik bijna een uur binnen en betaal ik voor knippen en wassen 600Tenge (€3,30).

De trein
's Avonds check ik uit voor mijn nachttrein naar Aral. Op het station blijk ik een beginnersfout te hebben gemaakt: treinen rijden niet persé op lokale tijd (zoals vliegtuigen), maar op de tijd van de hoofdstad. Trein gemist... In korte tijd doorloop ik de vijf fasen van rouw. Tijdens fase vier (depressie) trek ik een nummertje voor de rij voor het loket (nummer 999, nu is nummer 945 aan de beurt en een kaartje kopen gaat hier duidelijk niet zo snel) en besluit ik terug te gaan naar mijn hotel. Gelukkig mag ik voor halve prijs tot morgenochtend blijven. Na een biertje voor de moed ga ik terug naar het station, waar ik nog niet aan de beurt ben. Als ik eindelijk mag heb ik een intrigerend gesprek in Russisch-uit-boekje en handgebaren met de vriendelijke dame achter het loket. Na veel moeite overtuig ik haar dat ik gewoon de eerste trein morgenochtend wil en niet de nachttrein een etmaal later. De relatie wordt in het gesprek op de proef gesteld, maar uiteindelijk zijn we vrienden én heb ik kaartje voor de volgende ochtend.

De volgende ochtend vertrek ik 08.23 (Astana-tijd) naar Aral. Ik hou volgens schema twee uur over om de drooggevallen haven van dit voormalige vissersdorpje te bekijken, voordat ik met de volgende nachttrein doorreis naar Turkestan. Wie nog nooit op een Russische trein heeft gereisd: doen! Net als in nachttreinen in Europa heb je een coupé met banken die 's nachts bedden worden, vier per coupé. Aan één kant van de wagon heb je de heetwatertank, waar je theewater uit kan halen en die wordt verzorgd door een indrukwekkende vrouw op leeftijd, waar je tegen geringe vergoeding een theeketeltje etc. kan lenen. Maar dat water wordt ook gebruikt voor noodles, instant-soepen en natuurlijk voor allerlei van huis meegebrachte verse eet- en drinkwaren van de medereizigers. De trein stopt bij elk min of meer serieus gehucht, zodat het voor handelaren loont om een stuk mee te rijden en de hele trein langs te lopen om waar te verkopen: fruit, water, gedroogde vissen of gerookte worsten aan koordjes, radio's, telefoons, verzin het maar!

Ik heb voor een groot deel van de twaalf uur tot Aral mijn coupé alleen en maak vrienden met de twee conducteurs van deze wagon. Ze hebben geen idee waar 'Gollandia' ligt en hebben veel interesse in mijn paspoort. Als we Aral op de schema-tijd nog niet hebben bereikt betaalt de vriendschap zich uit. Terwijl we twee uur langs het voormalige meer rijden maak ik foto's van de kamelen die hier nu in de woestijn leven. Het is ontzettend indrukwekkend om te zien waar het meer vroeger nog lag en waar nu steppe en woestijn is. Op andere plekken heeft het meer het langer volgehouden en heeft het dikke zoutlagen achtergelaten.
Ik baal omdat de kans steeds groter wordt dat ik in Aral geen tijd meer over zal hebben om de haven te bezoeken. Ik had me er na het missen van de trein in Aktobe bij neergelegd dat een dagtrip naar een scheepskerkhof midden in de woestijn niet meer ging, maar ik had gehoopt in de oude vissersplaats Aral op z'n minst de oude haven aan de droge vlakte te kunnen zien. De vrees is gegrond: ik maak vanuit de trein foto's van de zonsondergang en na bijna veertien uur treinen bereiken we Aral minuten voor vertrek van mijn andere trein... Op het laatste moment regel ik dat ik tegen een beperkte vergoeding voor mijn vrienden in deze trein mee mag reizen naar Turkestan. Op die manier ben ik verzekerd dat ik niet op een perron hoef te wachten op een trein die misschien wel vertraagd is én heb ik waarschijnlijk een coupé alleen vannacht. Ik koop een biertje, lees wat en maak me klaar voor een nacht in de trein, die ruim twaalf uur later in Turkestan zal aankomen: in totaal een treinreis van 26 uur.