Portugal verlicht door Slakkenprocessie
Estremadura en Ribatejo
Portugal
Billie41
Portugal verlicht door Slakkenprocessie
Portugal Verlicht!
Een blog over kaarslicht, processies, devotie en tradities. Zaken waar Portugal, naast cultuur en historie, rijk aan is. In september en oktober vieren we twee traditionele feesten, de Pelgrimsdagen en de Slakkenprocessie.
Procissão de Caracóis
In het Nederlands ‘Slakkenprocessie’. Dit feest wordt jaarlijks gevierd, duurt een week en start op de laatste vrijdag van september en eindigt de eerste zaterdag in oktober. Het hele dorp wordt verlicht door slakkenhuisjes, gevuld met olijfolie en brandend lontje. Een religieuze en eeuwenoude legende met ruim honderd jaar traditie: Onze Lieve Vrouwe van Fetal. De verering was er al, maar sinds 100 jaar een extra dimensie door de bijzondere verlichting van het dorp.
De Legende
Een herdersmeisje ziet een verschijning die vraagt waarom ze verdrietig is. Ze antwoordt dat ze honger en dorst heeft, maar dat er thuis geen eten en drinken is. De verschijning zegt haar naar huis te gaan en haar moeder te vragen om brood. Het meisje gehoorzaamt en vraagt haar moeder om brood. Haar moeder zegt: “Er is geen brood, ik heb geen geld om brood te bakken. ” Het meisje vertelt haar over de verschijning en vraagt moeder in de kast te kijken. Moeder opent de kast… en deze ligt vol met brood. Opgetogen en blij keert het meisje terug naar haar kudde.
Enige tijd later krijgt ze weer bezoek van de verschijning. Wanneer zij vraagt waarom het meisje verdrietig is, krijgt ze als antwoord dat het meisje en haar schapenkudde dorstig zijn. De verschijning geeft haar de opdracht een kuiltje te maken in de grond. Het meisje gehoorzaamt en vindt water voor haarzelf, haar kudde en de dorpsgenoten. Als dank wordt er door de herders een kapel gebouwd voor de verschijning die de naam Onze Lieve Vrouwe van Fetal krijgt. Tot op de dag van vandaag aanbidden de inwoners van Reguengo do Fetal hun eigen Onze Lieve Vrouwe. Het vertrouwen in haar is groter dan het vertrouwen in Maria.
Ontstaan van de verlichtte slakkenhuisjes
Honderd jaar geleden kregen de arbeiders op het land als lunch de traditionele bacalhau. Van deze lunch bleef een hoeveelheid olijfolie over waarmee de arbeiders de slakkenhuizen vulden nadat ze de slak van zijn huis hadden ontdaan. Een stukje touw, een vuurtje en zo ontstond het idee de route en het dorp te verlichten tijdens de viering van Onze Lieve Vrouwe van Fetal, want destijds was er geen elektriciteit. Bovendien liggen in de velden allerlei teksten en mozaïeken, opgebouwd uit slakkenhuizen.
50.000 slakkenhuizen!
Een week voorafgaand aan het feest wordt gestart met de voorbereidingen. Iedereen helpt. Voorheen vanuit huis maar nu op een aantal locaties in het dorp waar de mensen samenkomen. Op de ene plek worden de slakkenhuizen geïnspecteerd, elders worden de lontjes geknipt en de uiteinden geplozen. Dat er ruim tijd wordt genomen, is niet zomaar. Om de hele route en de velden te kunnen verlichten, zijn er meer dan 50.000 slakkenhuisjes nodig, dus ook zoveel lontjes en voldoende olijfolie om de huisjes te vullen.
Van handgemaakt tot computer gestuurd!
Voor de velden rondom het dorp worden religieuze en traditionele figuren gemaakt. Door de ouderen nog met de handgemaakt,gewoon een aantal houten planken, een hamer en een hand spijkers. De jongeren kiezen voor een uitgeprint computerontwerp, geplakt op houten platen en daarna uitgezaagd. Er is respect voor elkaars werk, want het doel blijft hetzelfde. En belangrijk… de afstand voor de slakkenhuisjes op het figuur moeten kloppen, een onjuiste afstand schept een onduidelijk figuur en levert alleen een grote vlam op. Kortom: er schuilt ook nog een speciale techniek achter al deze inspanningen.
Traditionele koekjes!
Geen Portugees feest zonder zoetigheid! Speciaal voor het feest worden traditionele koekjes gebakken. Ook hier is het hard werken geblazen, want het beslag maken is een hele klus. Geen mixer komt eraan te pas, nog puur handwerk. Een grote aardewerk kom met een houten lepel is het enige gereedschap en het deeg wordt net zolang omgeschept tot het goed is. Daarna worden er van de stukjes deeg halve cirkels gemaakt die de steenoven in gaan. Zo een zeven uur werk voor twee tot drie personen. Ook dit gebeurt op meer locaties maar thuis bij meerdere dorpsbewoners.
De Kapel en het beeld van Onze Lieve Vrouwe!
Deze moeten er natuurlijk piekfijn uitzien, daar draait het immers om. Het beeld uit 1585 kan dankzij donaties van intact blijven. Het staat op een plateau waarop een prachtige bloemenkrans wordt gestoken die een week goed blijft. Desondanks wordt tijdens de tweede processie op zaterdag een deel van de bloemen ververst. Ook de kapel dankt haar voortbestaan aan de donaties waardoor restauratiewerk kan plaatsen.
Dienst, processie en feest!
Al vroeg is er veel activiteit in het centrum, alles wordt klaar gemaakt voor het feest. Overal zijn bewoners bezig met slingers, opmaken van de figuren, inrichten van standjes voor koffie, koekjes, soep en bier. Podia worden opgebouwd voor de band die ’s avonds na de processie het dorp laat swingen. Tijdens de dienst is het dorp volgelopen met toeschouwers die voor de verlichtte slakkenhuisjes komen. Op vrijdagavond rond half 9 verzamelt iedereen voor de kapel die boven in het dorp.In je tocht naar boven is alles verlicht door straatverlichting. Maar beneden in het dorp staat de man van het Portugese elektriciteitsbedrijf klaar om het licht te doven zodra het beeld van Onze Lieve Vrouwe van Fetal de kapel verlaat. De fanfare begint te spelen en de vele vrijwilligers starten met het aansteken van de lontjes.
De hele stoet legt de weg af naar de kapel op het versierde dorpsplein. Ondertussen branden alle lichtjes en zie je in de velden de mooiste figuren. Wanneer je meeloopt voel je de devotie, toewijding, enthousiasme en saamhorigheid.Van waar je ook komt, je bent welkom om deel te nemen. En dat voel je!
Dit feest is: Elke laatste vrijdag van september en eerste zaterdag van oktober in Reguengo do Fetal.
Foto's
