Het fotograferen van de bliksem

Door: ChristaThieme

Geplaatst op Jul 1, 2016

Met al dat stormachtig weer van de laatste tijd ben ik mij eens gaan verdiepen in het fotograferen van de bliksemflitsen. Op internet kun je allerlei theorieën vinden over het fotograferen van de donder en bliksem. Maar het zelf doen is andere koek. Hieronder beschrijf ik de stappen die ik heb toegepast bij het fotograferen van de bliksem boven een huis.

Bedenk een goede locatie.
Al een tijdje wist ik dat ik dit huis een keer op deze manier op de foto wilde zetten. Waarom? Voornamelijk omdat ik buiten onder een overdekt terras mijn statief kon neerzetten. :) De plek waar ik de bliksem wilde fotograferen stond voor mij dus al vast. Probeer ook van tevoren te bedenken waar je de bliksem op de foto wilt zetten en houd dan voor het veiligheidsaspect in de gaten. Fotograferen in het open veld is niet zonder risico! Door vanaf een terras aan de andere kant van de tuin te fotograferen stond ik veilig en had ik geen last van de regen. Maar bijvoorbeeld vanaf een overdekt balkon met mooi uitzicht over de stad kan ook heel goed. Komt de storm te dichtbij dan adviseer ik alsnog naar binnen te gaan en even te wachten totdat de storm weer wat verder weg is gewaaid. Ten slotte gaat veiligheid boven alles!

Kies een lens met een groot bereik.
Dan de lenskeuze. Om de kans op bliksem in je foto te vergroten, gebruik je de lens met de grootste beeldhoek. Voor deze foto was dat de 16-85 mm lens die op 18mm gezet werd. Zo heb je zoveel mogelijk ruimte (lucht) rond je onderwerp waar de bliksem te zien zal kunnen zijn. Houd er trouwens wel rekening mee dat je de lens niet helemaal open zet, want het laatste stukje van een zoomlens zorgt vaak voor een iets minder scherpere foto.

Zorg voor een goede compositie.
De compositie is ook belangrijk. Eigenlijk zorg je ervoor dat de compositie bij bliksemfotografie net zo goed is als bij een foto zonder de bliksem. Dat geeft een meerwaarde aan je foto; de foto is zo interessanter dan een foto waar alleen maar de lucht te zien is. Door iets van de omgeving te laten zien ervaart de kijker beter hoe intens de storm was.

Zet je camera op een statief en gebruik een zelfontspanner.
De camera heb ik op een statief neergezet omdat je bij bliksemfotografie een lange sluitertijd gebruikt. Je weet namelijk niet wanneer de bliksem zich zal vertonen en met een langere sluitertijd heb je een grotere kans dat je de bliksem ook daadwerkelijk op je foto vastlegt. Door het gebruik van een statief blijft je camera stilstaan en heb je geen last van bewegingsonscherpte, behalve de onscherpte in de bladeren van de boom door de stormachtige wind. Maar dat mag, want daarmee laat je ook zien hoe hard het waaide tijdens de storm. Om bewegingsonscherpte van de camera te voorkomen heb ik ook gebruik gemaakt van de zelfontspanner, die ik op 2 seconden had gezet. Zo voorkom ik dat het indrukken van de knop bewegingsonscherpte veroorzaakt. Je kan ook een afstandsbediening gebruiken als je die hebt.

Scherpstellen op een onderwerp en de autofocus handmatig zetten.
Omdat het nog niet donker was, het was rond half 10 in de avond en de zon zou rond 10 uur ondergaan, heb ik de camera goed scherp kunnen stellen op het huis. Na het scherpstellen heb ik de autofocus op manueel gezet zodat ik deze scherpstelling zou blijven houden. Zou ik de camera op autofocus laten staan, dan heb ik kans dat hij in het donker opnieuw probeert scherp te stellen maar dat het door te weinig licht niet zou lukken.

De ISO in de laagste stand en (bij daglicht) het gebruik van een ND filter.
De ISO staat in de laagst mogelijk stand om onnodig ruis te voorkomen. Maar daarmee had ik ook een gelijk een probleem. Het was namelijk nog een half uur voor zonsondergang. Doordat het nog niet donker was, kon ik niet gebruik maken van een sluitertijd van de door mij gewenste 30 seconden. Daarmee zouden de foto’s overbelicht raken. Daarom heb ik er ook nog een ND filter (4 stops) op mijn lens gezet. Door het ND filter kan ik mijn sluitertijd verlengen zonder dat ik het diafragma hoef te veranderen. Op een gegeven moment, toen de zon onder was gegaan, heb ik het filter er alsnog afgehaald en ben ik zonder filter verder gaan fotograferen.

Het instellen van het diafragma en (iets) onderbelichten.
Goed, de camera staat op het statief en de lens en het filter zijn bevestigd. Het beeld is scherp gesteld op het onderwerp en daarna is de autofocus uitgezet. De zelfontspanner staat op 2 seconden, de ISO op 100 en de sluitertijd op 30 seconden. Blijft het diafragma over. Na een testfoto begin ik met een diafragma op 16. Hiermee belicht ik de foto in dit geval iets onder, maar dat is prima. De bliksem kan je namelijk zien als een natuurlijke flits en deze zal de foto navenant ook extra belichten. Hoe dichterbij het onweer komt hoe groter het diafragma (hoe kleiner het f-getal) wordt. Door het diafragma te vergroten krijg ik minder kans op chromatische aberratie, zo’n lelijk gekleurd randje langs je onderwerp. De exacte instelling hangt heel erg van het weer af, dus een exact getal kan ik je niet geven. Deze foto is gemaakt met een diafragma van f8.

Experimenteren maar!
En dan begint het grote wachten. Elke 30 seconden maak ik een foto en hoop ik dat de bliksem in mijn beeld zichtbaar wordt. Ik probeer verschillende diafragma’s uit terwijl het onweer steeds dichterbij komt en uiteindelijk over ons heen trekt. Zelf vind ik deze foto goed gelukt. De bliksem slaat boven het huis in en doordat de zon nog net niet onder is, is de hemel roze gekleurd. Mocht ik straks op vakantie zijn en het gaat onweren, dan ben ik voorbereid om de prachtigste foto’s te kunnen maken!