De 8 bijzonderste wandelingen in de nationale parken van Nederland
Van uitgestrekte wouden en glooiende duinen tot vogelrijke wateren en ontoegankelijke moerassen: in de 21 nationale parken die ons land telt – en daar komen er de komende jaren nog twee bij – wandel je door de mooiste natuur van Nederland. We zetten acht wandelroutes op een rij die je niet wilt missen.
1. Roots-route door Nationaal Park Drents-Friese Wold, Drenthe & Friesland (15 kilometer)
Nationaal Park Drents-Friese Wold. Foto: Ernst Kremers Fotografie
Het Drents-Friese Wold is onderdeel van het Drents Plateau, dat wat hoger in het landschap ligt en achtduizend jaar geleden tevoorschijn kwam toen ijstijdgletsjers een terugtrekkende beweging maakten. De provinciegrens tussen Drenthe en Friesland slingert onzichtbaar dwars door het gebied en tijdens deze wandeling loop je van Friesland naar Drenthe en weer terug Friesland in. De kale toendra van weleer is nu een gevarieerd gebied met veel bos. Alleen de Veluwe is qua aaneengesloten bosgebied het Drents-Friese Wold de baas. Maar het nationaal park biedt veel andere landschappen: heide, beekdalgraslanden én stuifzand in de vorm van het Aekingerzand, dat het hart van deze route vormt. Vogelaars hebben bij dit stuifzandterrein, zeker in de zomer, maar oog voor één ding: de tapuit, een in Nederland inmiddels zeldzame zangvogel. Download de route.
2. NS-wandeling Kennemerduinen door Nationaal Park Zuid-Kennemerland, Noord-Holland (14,5 of 16 kilometer)
Nationaal Park Kennemerduinen- Vogelmeer. Foto: Tim Bilman
Brede stranden, hoge duinwallen en een afwisselend landschap met bossen, struikgewassen, duingrassen en grote grazers. De Kennemerduinen, een uitgestrekt natuurgebied tussen IJmuiden, Haarlem en Zandvoort, is de perfecte plek om je hoofd leeg te maken. Nog geen kwartier nadat je in Santpoort-Noord uit de trein stapt, word je al omringd door natuur. In 1995 werden de Kennemerduinen, samen met de landgoederen Duin en Kruidberg en Midden-Herenduin, samengevoegd tot het beschermde nationaal park Zuid-Kennemerland.
Precies een eeuw voordat het nationaal park werd gesticht gold Duin en Kruidberg, een statig pand in neorenaissancestijl, als het grootste woonhuis van Nederland. Het bijbehorende landgoed werd toen eigendom van Jacob Theodoor Cremer, een Nederlands tabakshandelaar, koloniaal expert en liberaal politicus. Zijn passie voor exotische culturen is terug te zien in het landhuis en de landschapstuin. Het 3800 hectare grote nationaal park wordt bewoond door Schotse hooglanders, konikpaarden, shetlandpony’s en wisenten (Europese bizons). Maar ook door herten, reeën en ruim honderd vogelsoorten. Vooral de grote grazers zijn imposante verschijningen. Deze dieren zijn hier niet zomaar uitgezet – door de begroeiing te kortwieken zorgen ze ervoor dat het gebied niet dichtgroeit. Via verharde en onverharde paden, langs diverse duinmeertjes, kom je uit bij het strand. Met de zilte wind door je haren zet je koers naar Zandvoort. Na een kleine twee kilometer moet je een belangrijke knoop doorhakken: blijf je over het strand lopen tot in Zandvoort aan Zee, of loop je door de duinen?
Kies voor het duintraject als je het landschap in vol ornaat wil ervaren. Vanaf uitzichtpunt Hazenberg zie je niet alleen de hoge beboste binnenduinen, maar ook de kenmerkende watertoren van Overveen en de ietwat apocalyptische schoorstenen van Tata Steel. Verder landinwaarts torenen ook de bomen als schoorstenen boven je uit. Eerst loop je door dennenbossen. Daarachter volgt een reep met berken, eiken en andere loofbomen. Het gevarieerde duingebied is een geliefde vogelbroedplek. De naam verraadt het al: in de oevervegetatie langs het Vogelmeer stikt het van de gevleugelde dieren. Waar de vogels allesbehalve stilzitten, herinneren vijf gedenkstenen als stille getuigen aan verzetslieden die in 1945 werden gedood door de Duitsers. Nadat je kort hebt stilgestaan bij de gebeurtenissen, loop je door naar Bezoekerscentrum de Kennemerduinen. Download de route.
3. OV-stapper in Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug (8 of 15 kilometer)
Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug. Foto 1: Tim Bilman, Foto 2: Mitevisuals
De bultige Utrechtse Heuvelrug, een stuwwal uit de voorlaatste ijstijd, herbergt het één-na-grootste bosgebied van Nederland, rustieke buitenplaatsen en intrigerende monumenten. Jouw ontdekkingstocht gaat van start in Driebergen-Zeist. Na ongeveer drie kilometer bereik je Landgoed Bornia. In dit ongerepte natuurgebied wisselen bossen, heide en zandverstuivingen elkaar af.
Waar Bornia er in veel opzichten wild uitziet, oogt het aangrenzende Landgoed Heidestein beduidend lieflijker. Aan het begin van de twintigste eeuw werd dit voormalige heidelandschap verfraaid met vijvers, bruggen en zelfs een theehuis. Om te voorkomen dat de oorspronkelijke heide helemaal verdwijnt, wordt het gebied begraasd door een kudde heideschapen. Samen met Noordhout vormen de landgoederen het grootste aaneengesloten natuurgebied op de Utrechtse Heuvelrug.
Precies in het centrum van Nederland, op een van de hoogste punten van de heuvelrug, staat de volgende bezienswaardigheid: een heuse piramide. De 33 meter hoge Piramide van Austerlitz, afgetopt met een obelisk, werd ruim tweehonderd jaar geleden gebouwd door het Frans-Bataafse leger. Naast de parkeerplaats staat een bezoekerscentrum met een gratis expositie over de Franse tijd. Het is hard werken om de 93 treden naar de top te beklimmen, maar het uitzicht over de omringende bossen is schitterend. Hoewel van bovenaf vooral de gekleurde kruinen van de beuken en eiken opvallen, worden Boswachterij Austerlitz en het naastgelegen Landgoed Den Treek gedomineerd door naaldbomen zoals de grove den, douglasspar en, in mindere mate, fijnspar en Japanse lariks.
De Koeheuvels, een fotogenieke zandverstuiving met jeneverbesstruiken en heideplantjes, vormt het perfecte sluitstuk, voordat je het station van Maarn betreedt en de trein naar huis neemt. Download de route.
4. Diepsterbosroute door Nationaal Park Lauwersmeer, Friesland (5 kilometer)
Nationaal Park Lauwersmeer. Foto: Tim Bilman
Vanaf de oever is de weidsheid van het Lauwersmeer en de schoonheid van zijn oevers soms moeilijk te bevatten. Voor het complete plaatje moet je de hoogte in. Sinds 2022 is er een nieuw hoogtepunt: de 25 meter hoge Uitkijktoren Reiddomp in het Diepsterbos. Boven in de toren zijn grote ramen gecreëerd. Daarachter ligt een uitgestrekte leegte die nooit verveelt: een panorama over rietvelden, het Lauwersmeer en - bij helder weer - Schiermonnikoog. Vaak is er geen mens te bekennen en laten alleen de vogels zich horen. In en rondom het Diepsterbos bivakkeren talloze gevleugelden zoals de aalscholver, het baardmannetje, de bruine kiekendief en zelfs de zeearend. In vogelaarskringen is het meer beroemd om zijn vogelactiviteit. Het gebied ligt precies op de Oost-Atlantische trekroute. Jaarlijks trekken hier miljoenen vogels langs. Er broeden meer dan honderd soorten en je kunt er zo’n driehonderd soorten spotten. Je bereikt de spectaculaire toren vanaf de parkeerplaats bij Natuurlijk Kollumeroord of aan het eind van De Rijsdammen. De blauwe route (vijf kilometer) door het Diepsterbos loopt erlangs.
5. NS-wandeling door Nationaal Park Veluwezoom, Gelderland (11 of 15 kilometer)
Nationaal Park Veluwezoom. Foto: Sabrina Gaudio
Deze schitterende route voert je dwars door Nationaal Park Veluwezoom, een verzameling landgoederen die door Natuurmonumenten is aangekocht. Je route begint bij NS-station Dieren. Eerst loop je door de heuvelachtige Onzalige Bosschen, die vroeger tot het jachtdomein van de Prinsen van Oranje behoorden. Op dit gedeelte van de route moet je flink klimmen en dalen. Vervolgens ontdek je de indrukwekkende heide bij de Posbank en de Zijpenberg. Dit is misschien wel het mooiste stukje natuur in ons land. Zeker tussen half augustus en half september, wanneer de bloeiende heide de Posbank omtovert tot een glooiend paars sprookjeslandschap. Je eindpunt is NS-station Rheden of Velp. Download de route.
Nationaal park Veluwezoom is bij uitstek geschikt om het edelhert te spotten. De mannetjes hebben een kolossaal gewei, imponerende hals en trotse houding. In september is het bronsttijd. Mannetjes verlaten dan hun roedel en gaan op zoek naar een vrouwtje. Middels luid geburl (gebrul) proberen ze hun concurrenten te imponeren. Het komt geregeld voor dat herten met elkaar in gevecht raken. Voor een eersterangsvoorstelling stel je jezelf rond zonsopkomst of -ondergang op in Observatiehut De Elsberg. Om in Nationaal Park Veluwezoom het rijk zoveel mogelijk voor jezelf te hebben, sta je sowieso voor dag en dauw op voor je wandeling.
Tip: overnacht in een outdoorsuite van Cuber, midden in de natuur. De ramen zijn metershoog en omlijsten de natuur, douchen doe je onder een glazen dak, en het terras wordt verwarmd door een ouderwetse kachel met Veluws haardhout. Door je verblijf op de Veluwe te verlengen, kun je ook heerlijk rondzwerven op het Kootwijkerzand. In en rond deze grootste zandverstuiving van West-Europa kun je wandelen tot je erbij neervalt, van een compacte route over het zand en door de prachtige bossen (drie kilometer) tot het pittige maar gevarieerde Boswachterspad (achttien kilometer). Vanaf de houten uitkijktoren kijk je uit over het Kootwijkerzand. Bekijk voor meer info de website van Staatsbosbeheer.
6. Knuppelbrugroute door Nationaal Park de Grote Peel, Limburg en Noord-Brabant (3 kilometer)
Nationaal Park Grote Peel. Foto: Simone Wittgen
Nationaal park de Groote Peel is een van de rijkste vogelgebieden van West-Europa. Start je wandelavontuur bij Buitencentrum de Pelen in Ospel, het beginpunt van diverse wandelroutes, waaronder de Knuppelbrugroute (rode schildjes). Om het moeras op de Brabants-Limburgse grens begaanbaar te maken zijn er vlonderpaden en knuppelbruggen aangelegd. Trek voor de zekerheid waterdichte schoenen aan.
7. Laarzenpad door Nationaal Park Weerribben-Wieden, Overijssel, (3,5 kilometer)
Nationaal Park Weerribben-Wieden. Foto: Maarten Groen
Stuur jezelf het riet in in nationaal park Weerribben-Wieden, het grootste laagveenmoeras van Noordwest-Europa. Het slingerende moeraspad achter het bezoekerscentrum in Sint Jansklooster loopt over drijvend land. Een deel is begaanbaar gemaakt met bruggetjes en vlonders. De rest van de wandeling loop je met je laarzen door de zompige moerasgrond. Halverwege steek je met een pontje het water over, zodat je vanaf het dorp Kalenberg een rondje loopt. Let op: de route is gesloten tijdens het broedseizoen, van 15 maart tot 15 juli. Bekijk voor meer info de website van Staatsbosbeheer.
8. Roots-route door Nationaal Park Schiermonnikoog, Friesland (15 kilometer)
Nationaal Park Schiermonnikoog. Foto's: Simone Wittgen
Wandelen is op Schiermonnikoog een natuurlijke vorm van verplaatsen. Je vloeit over van dorp naar duinen zonder dat het echt opvalt en je staat zo op het Noordzeestrand waar je vaak Ruysdaelluchten ziet. Gigantische wolken die uit elkaar worden getrokken door de wind, fel zonlicht, blauwe stukken hemel. Helmgras veert heen en weer. Verblindend wit zand, woestijnachtig. Er is hier heel veel niets. Langs de vloedlijn knisperen en knerpen de schelpen onder wandelschoenen. Heerlijk. Schiermonnikoog is ook een vogeleiland bij uitstek. Loop na de grasdijk maar eens door naar de waddendijk waar de ‘bank van Banck’ staat. Dit stenen bankje staat op de lievelingsplek van de man die in 1859 Schiermonnikoog kocht voor 96.000 gulden. Pak je verrekijker en scan het glinsterende wad, dat nooit maar dan ook nooit hetzelfde is. Vogels, vogels, vogels. Kluten, wulpen, scholeksters én bergeenden. Download de route.
Wil je meer inspiratie opdoen voor de mooiste
wandelingen in Nederland? Bestel In Eigen
Land in onze
webshop. Je krijgt de special zonder verzendkosten
thuisgestuurd!
Volg Columbus Travel op Facebook, Instagram en/of YouTube en meld je aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief.
