De kastelen van Napels
De kastelen van Napels
Met een miljoen inwoners is Napels na Rome en Milaan de grootste stad van Italië. De città aan de Tyrreense zee heeft misschien niet de magie van Rome maar was tijdens het Romeinse rijk reeds een belangrijke handelsstad. Napels (naar nea polis of nieuwe stad) staat bekend om de vulkaan de Vesuvius die aan de overkant van de baai staat en die 2000 jaar geleden de stad Pompeji volledig verwoestte. De Napolitaanse muziek is wereldberoemd geworden met het liedje O sole mio. Verder heeft de stad faam gekregen dankzij de gastronomie waarbij Italiaans schepijs en de pizza napolitana niet meer weg te denken zijn. De meer dan 1000 kerken, de mooie forten, kastelen en paleizen maken het beeld compleet.
Castel is het Italiaanse woord voor kasteel. Met uitzicht over die azuurblauwe zee die door de vroegere Romeinen met enige tederheid de mare nostrum werd genoemd (onze zee), staan verschillende eeuwenoude castelli op markante plaatsen in de stad. Als bezoeker heb je de gelegenheid om ze van binnen en van buiten te bewonderen. De grootsheid van vroeger is vandaag vooral van buiten te zien. De weelderige pracht van weleer is namelijk voor het grootste deel ondergebracht in de Napolitaanse paleizen en niet in de solide verdedigingswerken.
Het oudste kasteel van Napels ligt aan zee en heet Castel dell’Ovo (het Eierkasteel). Het werd gebouwd in de 9e eeuw waarna het meerdere malen werd verwoest en gerestaureerd. De verwijzing naar een ei zou te maken hebben met een magisch ei dat zich in het fort bevond en dat koste wat koste beschermd moest worden. Napels zou voorspoed kennen zolang de schaal van het ei niet zou breken. Het massieve fort kent flink wat doorgangen terwijl je vanaf de muren een prachtig uitzicht hebt over stad en zee. Oude kanonnen die nog steeds opgesteld staan doen je beseffen dat het niet altijd vrede was in dit deel van Italië. Aan de voet van het kasteel bevinden zich de nodige restaurants die erg in trek zijn bij toeristen.
Achter de Piazzo Plebiscito, een plein met een koninklijke allure, staat het Castel Nuovo. Dit betekent letterlijk ‘nieuw kasteel’ terwijl het gebouw toch niet heel nieuw meer is. Het stamt uit de 13e eeuw en bezit vijf karakteristieke, ronde torens waardoor het oogt als een écht kasteel. Bij de bouw diende het als vervanging voor de oudere kastelen die niet groot genoeg waren om de hofhouding in te huisvesten.
Ook dit kasteel onderging na het ontwerp de nodige verbouwingen en binnenin de muren van het castel kun je een aantal zalen ontdekken. De meest bekende of beruchte daarvan is de Baronnenzaal die deze naam kreeg nadat de samenspannende baronnen van Napels hier in de 15e eeuw naar toe waren gelokt om te worden afgeslacht. Andere zalen in het fort tonen een collectie kunstwerken en een oude bronzen kasteeldeur uit de 15e eeuw. Een gat in die deur doet vermoeden dat deze ooit belegerd is geweest.
Een kasteel dat het predicaat nuovo nog meer verdient is het Castel Sant’ Elmo. De bouw van het oorspronkelijke kasteel begon dan wel in de 14e eeuw maar het kreeg zijn huidige vorm pas twee eeuwen later. Het ligt op de heuvel Vomero en vormde ooit het centrum van de verdediging van de stad. Omdat het op een hoogte ligt kost het enige moeite om er te komen. Hiervoor kun je eventueel gebruik maken van één van de drie funicolares (soort treintjes) die de heuvel op gaan. Vanuit de oude stad al lopend de heuvel opgaan via trappen en steegjes is weliswaar vermoeiender maar veel leuker. Het is beslist steil en er zijn heel veel traptreden maar je belandt volledig in een gemoedelijke Napolitaanse sfeer wanneer je tussen de oude en pittoreske woningen loopt.
De muren van het fort zijn massief en in vroegere tijden was het verdedigingswerk beslist onneembaar. Boven de ingang hangt het indrukwekkende wapen van keizer Karel V die in de 16e eeuw de heerser was over een groot Europees rijk. Ruime gangen leiden je naar het bovenste gedeelte van dit fort van waaruit je het beste uitzicht hebt over de stad, de baai en in de verte de Vesuvius. Regelmatig worden er in de grote ruimtes van het kasteel verschillende tentoonstellingen gehouden.
Je denkt in eerste instantie misschien niet aan kastelen wanneer je de naam Napels hoort. Naast de paleizen en de kerken vormen ze toch een essentieel deel van het erfgoed en het stadsbeeld. Zonder deze fortificatiën uit het verleden te bezoeken heb je echt een aanzienlijk stuk van de stad gemist.