Het Gat.
Lapland
Finland
Doppie
Het Gat.
Finland 2011
Het gat staart mij dreigend verwelkomend aan, ijskoudblauw en knipperloos. Ik kijk gespeeld nonchalant en arrogant terug, ik knipper één keer, met één oog. Ik houd het bij deze korte kennismaking, het gat kan wachten. Het gat wacht al op mij sinds ik hoorde dat ik deze reis mocht maken. Nee het gat wacht al veel langer, al minstens 30 jaar.
Nederland 1981
Mijn vriendjes en ik verdringen ons voor de toegangspoortjes, het vooruitzicht om voor het eerst te gaan zwemmen in een fonkelnieuw subtropisch zwemparadijs vervult ons van opwinding. Mijn buurjongen viert zijn verjaardag met een avondje zwemmen.
We gillen het uit in de waterglijbaan en springen stoer in de aanrollende golven van het golfslagbad.
Maar het leukste is buiten, we zwemmen in het warme water terwijl de omgeving bedekt is met een dik wit sneeuwtapijt. We rennen dampend in onze zwembroek door de winteravond en doen wie het langst kan blijven zitten in het koudwaterbadje. Al snel valt het op dat degenen met de meeste oudere broers gewend zijn om zich te bewijzen: buurjongen Jan en ik strijden om de titel bikkel van dag, ik word winnaar door volledig kopje onder te gaan in het al bijna bevriezende water.
Finland 2011
Vanuit de warme ontbijtzaal loop ik in mijn shirt de Finse ochtendkou in. De zon schijnt volop waardoor de 10 graden onder nul eerder voelt als een frisse ochtend in de lente thuis. De drieëenheid van de Finse welnesscultuur ligt aan de oever van de rivier op een rij: de sauna, de hottub en een paar meter verder en lager het gat. Het gat in het ijs waar je na de warmte van de andere twee je lichaam een temperatuurschok geeft waardoor al je poriën zich openen en de doorbloeding van je lichaam wordt gestimuleerd.
De gezondheidsclaims worden nogal tegengesproken door het waarschuwingsbord dat naast het gat staat. Hartfalen en onderkoeling zijn maar twee van de gevaren die worden genoemd samen met een waslijst van noodnummers en disclaimers van het management dat zij niet aansprankelijk gesteld kunnen worden voor eventuele schade.
Australië 2001
Graaiend door het smeltende ijs in de 'Esky' (koelbox) diep ik 2 blikjes Hahn Light op, buiten de auto zindert de Australische woestijn met temperaturen van boven de 40 graden. Mijn vriend voor twee uur 'Stubbie' en ik delen een stuk van onze route het binnenland in, we delen een deel van ons leven en, niet onbelangrijk, we delen zijn bier. Stubbie vertelt enthousiast over mijn bestemming van die dag, Karijini National Park, het is een favoriete plek van hem en zijn vrienden.
Vrienden met wie hij daar mooie momenten heeft meegemaakt, maar ook mindere. Een van hen dook in de winter terwijl de buitentemperatuur al aardig richting de 30 graden liep in het nog ijskoude water in een van de prachtige zwempoelen. Zijn hart kon de temperatuurschok niet aan en reanimeren kon zijn leven niet meer redden.
Finland 2011
Het gat staart mij nog indringender aan dan eerst, mijn arrogantie maakt plaats voor twijfel. Het stond voor mij vast, als onderdeel van onze reportage zou ik als verslaggever het gat in moeten. De schrijver moet tenslotte de ervaringen verwoorden die je niet kan vastleggen met een camera.
Ik laat het gat nog maar even wachten terwijl ik nog een keer de waarschuwingen op het bord in me opneem. We hebben nog een paar dagen, ik zal toch ook eerst met Hillebrand moeten overleggen wat het beste tijdstip is om mijn doop vast te leggen, we willen natuurlijk wel mooi licht hebben als ik met de ijspegels aan mijn neus uit het water kom.
Zachtjes hoor ik het gat fluisteren: “Smoesjes doppie, smoesjes stoere vent, pffff”.
Nederland 2010
Het wak heet het in de reportage in de Reiskrant van de Telegraaf, ook deze reporter worstelt met de vraag of hij de duik zal wagen. Ik lees zijn verhaal met grote belangstelling, samen met een fotograaf werkt hij grotendeels hetzelfde programma af als dat wat Hillebrand en ik mee zullen gaan maken. Het enthousiaste relaas over hun sledehondentocht zorgt ervoor dat deze trip voor mij echt gaat leven en ik uitkijk naar het vertrek 3 maanden later.
Smalend lees ik het eind van het artikel, de reporter laat het afweten, de fotograaf gaat in zijn plaats het ijskoude water in.
Finland 2011
“Allei Karel, dat gat is voor kinderkens hé, d'n echten gekken duiken vanuit d'n sauna de sneeuw in.”
Onze Belgisch-Zweedse gids Ronnie geeft het doorslaggevende duwtje, het gat kan lekker blijven wachten: echte mannen duiken de sneeuw in.
“Dat water is nul graden hé, dus dat is warm als jij buiten loopt bij twintig-en-vijf graden vorst. Dien sneeuw is net zo koud als de buitenlucht en die trekt alle warmte uit je lichaam weg, levensgevaarlijk. Iek zou dat nooit doen.”
Dat ik dat niet eerder bedacht had, wat een buitenkans om “de krant van simpel Nederland” af te troeven.
Mika is niet te stoppen als we in de sauna zitten, de stoere Fin zal ons laten beleven hoe zijn landgenoten dat aanpakken. Hij drijft de hitte op door keer op keer water op de hete kolen te gooien. Ik probeer mijn ademhaling te reguleren in de bloedverziekende hitte, probeer de pijn weg te denken. Elke keer als het weer draaglijk lijkt te worden laat een nieuwe stoomwolk mij happen naar adem.
Uiteindelijk drijven mijn brandende oorschelpen mij naar buiten. Met een mooie snoekduik beland ik in de aangename kou van de dikke laag sneeuw. Even verstrak in van angst, er zal toch geen verborgen paaltje staan ? Een doffe plof naast mij kondigt medereiziger Rienk aan die met de witte rijp in zijn haar mijn voorbeeld is gevolgd.
Terwijl ik me afvraag hoeveel oudere broers hij heeft, zegt Rienk dat hij erg blij is dat Hillebrand zijn camera voor een keer niet bij zich heeft. Op datzelfde moment wordt het donker kortstondig verdreven door een flits achter ons.
“Hillebrand ….......?”
Foto's
