Sterven in het paradijs

Door: Lione Kolsteren

Geplaatst op Apr 9, 2009

Wat maakte Azië bij mijn eerste bezoek een onbeschrijfelijke indruk. Zoals het dat iedere keer doet als je weer ergens in dit werelddeel landt en onmiddellijk ondergedompeld wordt in die totaal andere wereld: de kleuren, de geuren, de mensen, de drukte, de hitte, de rijke cultuur en de onvergetelijke landschappen. Maar Sri Lanka was nu eenmaal mijn eerste kennismaking en ik vond het overweldigend. Wat was dit eiland groen, kilometers lang de palmenbossen, zoals we die later ook in Indonesië en Maleisië zouden zien. De eeuwenoude tempels van Anuradhapura en Polonnaruwa. De Sigiriya rots die loodrecht uit het vlakke landschap oprijst. De indrukwekkende stad Kandy, prachtig aan een meer gelegen. Het Thinamalwilla Jungle Camp, waar ’s nachts de olifanten langs kwamen trompetteren. “Gewoon rustig in je tent blijven liggen, ze doen niets” had ik mijn geschrokken dochter gezegd. Maar behalve een beetje spannend vond ze het toch vooral een beetje eng.
En uiteindelijk kwamen we dan terecht in het zuiden, in de omgeving van Unawatuna, met zijn prachtige stranden. Dit voldeed helemaal aan ons beeld van een tropisch paradijs. Fietsen in de wijde omgeving, langs groene velden, de gaten in de weg proberen te omzeilen, lachen om die man die wel erg boos met zijn geweer naar buiten kwam toen we net iets te lang zijn huisje stonden te bewonderen, hard fietsen omdat je een dreigende tropische donderbui voor wilde zijn. Wandelen op het strand en dan ineens omringd zijn door duizenden monniken. Er was iets gaande, rituelen, maar wat wisten we niet. We waren de enige westerlingen, we voelden ons opgenomen in een geheime mysterieuze wereld, en mijn dochter, 8 jaar oud, moet gedacht hebben in een sprookje te zijn beland, of spannender nog, in een speelfilm van Indiana Jones. Met het treintje naar Galle, 20 kilometer verderop. Traag boemelde het krakende treintje door de groene velden, stopte bij dorpjes waar het een drukte van belang was. We keken onze ogen uit. Wandelen in het (Nederlandse) fort van Galle, de zee overal om je heen en de wind door je haren. Dit was in 1997 en ik was nog lang onder de indruk van deze reis, vooral van die mooie zuidkust.
Het is 26 december 2004. Er is bijna niemand te vinden die deze datum niet kent. Het is zoiets als 11 september 2001. En iedereen verbindt deze data aan een onvoorstelbare ramp. Het is Kerstochtend, we slapen uit. De TV staat op CNN en met een half oog laat ik de beelden over me heen komen. Een overstroming, lijkt het. Vast een reportage over een ramp van enige tijd geleden. Dan een kaart van Zuid-Oost Azie, waarvan bijna de complete kustlijn gearceerd is. Er staan getallen bij. En dan dringt de werkelijkheid heel langzaam tot mij door: dit is nu en dit is actueel. Half Azie is ondergelopen. Beelden. Banda Aceh op Sumatra: alsof er een reuzenhand achteloos over heen gestreken is. Niets staat meer. De toerist op zijn balkon in Phuket, die toevallig aan het filmen is en roept: A wave. En dan, beseffend dat dit niet zomaar een wave is en dat dit niet “leuk” meer is: o, my god, get inside. En vooral zie ik beelden van Sri Lanka. Mijn god, denk ik, hoe is het mogelijk: een half continent. Hoe kan dit bestaan? Het strand bij Unawatuna, 3 of 4 enorme golven. Je moet kansloos zijn geweest. Het strand van de monniken denk ik. Ik zie een reportage over een trein, die met 1000 passagiers aan boord, verzwolgen is door het water. De trein naar Galle, denk ik. Misschien wel hetzelfde treintje met dezelfde conducteur. Al die dorpen en mensen die we gepasseerd zijn.
Kao Lak in Thailand. We zouden er gezeten hebben die ochtend van de 26e december 2004. Met Kerstmis de Andaman-eilanden, dat was het plan. En volgens ons reisschema stond Kao Lak voor 26 december gepland. Ongetwijfeld zouden we rond half 10 op het strand hebben gezeten. Het strand waar 900 toeristen geen schijn van kans hadden. Ik besef dat ik ook kansloos zou zijn geweest. Ben ik aan de dood ontsnapt, omdat we op het laatste moment besloten om twee weken later te gaan? Heeft iedere schijnbaar onbelangrijke en kleine beslissing grote gevolgen? Of is het alleen maar tijd als het ook echt je tijd is? Sterven in het paradijs, ik krijg er kippenvel van. Die hele Tweede Kerstdag ben ik behoorlijk van slag, en ik zal zeker niet de enige geweest zijn. Mijn reis van 7 jaar eerder krijgt een hele andere dimensie en ik beleef hem weer. Ik ben in gedachten bij al deze mensen en dit prachtige land Sri Lanka. En bij alle andere getroffen landen. Veerkrachtig als Aziaten zijn, zullen ze er wel weer bovenop komen. Een catastrofe slaat toe waar het dat wil. Het paradijs wordt daarbij niet overgeslagen. Ik raad iedereen aan dat ook niet te doen. Sri Lanka zal je met open armen ontvangen.
René Kolsteren