Pyongyang
Noord-Korea deel 5
Dit is het vervolg op Noord-Korea deel 4
De hel is totale controle en onderdrukking. Maar als je als overheid totale controle hebt, is die onderdrukking, denk ik, voor de meeste mensen niet eens nodig. Als je nooit over de muur kan kijken, dan zijn er slechts weinig kritische geesten die bedenken dat het ook allemaal anders kan.
En, ik heb ooit een bijvak filosofie gedaan, zitten we eigenlijk niet allemaal achter de muren van onze eigen gevangenis. Muren waar we ons niet van bewust zijn. Of waar we niet eens overheen willen kijken, zelfs al zouden we kunnen.
Er zijn echt een heleboel Afghaanse vrouwen die het liefst in burqa lopen. De meeste Noord-Koreanen waren echt in en in treurig toen hun grote leider overleed. De meeste Amerikanen geloven echt dat hun systeem het beste is, hoewel het twintig procent van hun bevolking in armoede dompelt. Sterker nog, zelfs het grootste gedeelte van die twintig procent gelooft erin. En wij, wij Nederlanders, Europeanen? Wij hebben echt, objectief gezien, wetenschappelijk te bewijzen, het beste systeem van de hele wereld! Iedereen zou eigenlijk moeten leven zoals wij. Dan is er pas echt sprake van een wereldwijd paradijs, zonder muren, alleen maar voorspoed en geluk, iedereen een vrij uitzicht tot aan de horizon.
Utrecht, 7 oktober
GBJ HILTERMAN
Hoe lang blijft het Noord-Korea openlucht museum voor het socialisme nog in stand? Moet je snel kaartjes kopen voordat het te laat is? Mijn oordeel is gebaseerd op het contact met twee Noord-Koreanen, onze gidsen, een paar dagen om ons heen kijken, en wat internetten en boeken lezen.
De twee gidsen vormden beide een exponent van de verschillende manieren van steun aan het regime. Miss Tsju geloofde in het regime. Ze was, zoals gezegd, zeker niet dom, en open voor discussie. Een enkele keer zocht ze een vluchtweg om een moeilijk onderwerp te vermijden. Bijvoorbeeld op de vraag of ze op haar hotelkamer, net als wij, BBC kon kijken. Haar antwoord was uiteindelijk dat ze helemaal geen tijd had om BBC te kijken. Of op onze vraag of ze naar het buitenland was geweest. Ook nog geen tijd voor gehad.
Mister Kim had een gezin. Ik kon hem op weinig spontaan enthousiasme voor het regime betrappen. Hij had geen positieve verhalen gehoord over de omwentelingen in het voormalige Oostblok. Hij wilde van mij uitgebreid horen hoe het in Duitsland en Rusland was gegaan. Ik kon niet anders dan erkennen, zoals ook de Noord-Koreaanse media uitgebreid hadden verteld, dat het in Rusland in eerste instantie vooral tot chaos en ellende had geleid. Pas nu, na vijftien jaar, leek het voor 'de gewone man' in de voormalige Sovjet-Unie eindelijk wat beter gaan. Vijftien jaar ellende, en daarna misschien enige verbetering, dat is niet iets waar je op zit te wachten als je een gezin hebt te onderhouden. Als wij met onze geweldig systeem binnenmarcheren duurt het nog even voordat het paradijs uit de steigers te voorschijn komt. Als het dan toch anders moest dan hoopte Mister Kim, zo leek mij, maar hij zei het natuurlijk niet, op een langzame omwenteling zoals in China, in plaats van de ineenstorting zoals in de Sovjet-Unie plaats had gevonden.
Dan is er natuurlijk nog de rol van het grote kwaad van deze wereld, de grote macht die elk conflict met dreiging en geweld denkt op te lossen, 'the evil president'. Onder Clinton werd er gepraat met Noord-Korea. Madeleine Albright is op bezoek geweest. Kim-Jong-Il ontving de Zuid-Koreaanse president allerhartelijkst. Er werden allerlei afspraken gemaakt over hoe tot verdere ontspanning te komen. Toen ging het opeens mis. Noord-Korea schond volgens Bush een aantal afspraken. Zonder veel discussie zei Amerika daarna allerlei gemaakte afspraken eenzijdig op. Noord-Korea hoorde opeens bij de 'Axis of evil'. Wat Amerika voor die landen in petto had werd al snel duidelijk in Irak. Noord-Korea reageerde zoals iedereen met enige kennis van zaken zou hebben voorspeld. De propaganda tegen de Amerikaanse imperialisten werd verhevigd, het volk gemobiliseerd, alles op alles gezet om de militaire macht te vergroten. Zoals gezegd, voor Miss Tsju was het duidelijk. Als zij ons bedreigen, wat kunnen we dan anders doen dan zo hard mogelijk terugvechten. Lang leve onze raketten!
Op internet werd gemeld dat Noord-Koreaanse vluchtelingen over het algemeen aangeven dat het regime door de bevolking nog in redelijke mate gesteund wordt. Hoewel de eventuele afkeer van Kim-Jung-Il niet iets is wat je na werktijd onder het genot van een biertje met je medearbeiders bespreekt.
Ik sprak in ons hotel een Zwitser die voor de Noord-Koreaanse spoorwegen mensen moest opleiden om met door Noord-Korea geïmporteerde Zwitserse machinerie om te gaan. Hij noemde de mensen waarmee hij moest werken goed opgeleid en goed gemotiveerd.
Ik kan Noord-Korea vergelijken met de indruk die de Sovjet-Unie maakte in 1990, net voor de ineenstorting. Toen was het voor elke bezoeker onmiddellijk duidelijk dat het systeem aan het desintegreren was. Alles was vies, smerig, kapot. Bijna overal vond je totale desinteresse. Winkelpersoneel interesseerde zich voor alles behalve de klanten. Arbeiders lagen op straat in hun graafmachines te slapen. Iedereen gaf openlijk af op de communisten. In Noord-Korea was het helaas onmogelijk met andere mensen dan de gidsen te praten. Maar het beeld op straat, en op het platteland, was totaal anders dan in de Sovjet-Unie van 1990. Het is totale soberheid, of beter gezegd totale armoede, in onze ogen, maar wel netjes onderhouden. Het lijkt op de één of andere manier allemaal nog te functioneren.
En nu houd ik op. Is daar nog iemand?