Kleine wasjes, grote wasjes

Door: Marlinnie

Geplaatst op Aug 30, 2017

Kerala, de provincie met de bijnaam ‘Venetië van het Oosten’, staat bekend om zijn backwaters. Zoals de bijnaam al doet vermoeden bestaat dit uit een netwerk van rivieren, kanalen en meren. We zijn benieuwd of die vergelijking opgaat en gaan hiervoor aan boord van een houseboat. Dit is een omgebouwde authentieke rijstboot (een Kettuvallam), volledig gemaakt van hout en touw, ze zeggen dat er is geen spijker aan te pas is gekomen (dan ben ik toch nieuwsgierig naar hoe ze de airco, flat screen en de ventilator hebben opgehangen).

Op de Charliyar voelen we ons al snel thuis. Dat het een privéboot is waar we op onze wenken worden bediend door de bemanning heeft daar natuurlijk niks mee te maken. Onze slaapkamer heeft ook maar 2 grote ramen voor het meest geweldige uitzicht en een woonkamer die aan 3 kanten open is voor een mooi zicht op het voorbijglijdende landschap, dus dat kan het ook niet zijn. Gezeten in onze luie stoelen met een kokosnoot in de hand en een windje in het gezicht zien we de matroos de trossen losgooien. Klaar om de drukte van Alleppey te verruilen voor het leven op en langs het water.

Op het smalle dijkje loopt een oudere vrouw alsof ze flaneert op de boulevard van Scheveningen maar dan met een grote baal riet op haar hoofd. Op het dooie gemak loopt ze op het randje, met links het water, rechts de lagergelegen rijstvelden, en hier en daar een huisje van een rijstboer. Ze nadert een buurvrouw die tot haar knieën in het water staat en stopt even voor een praatje, ze is druk met de vaat van het ontbijt en ook de was ligt op haar te wachten. Langzaam glijden we door het water, de buurvrouw en haar dagelijkse klussen laten we achter ons en ook de flanerende vrouw met het riet zien we langzaam uit het zicht verdwijnen. Het voelt alsof we onzichtbaar zijn, alsof we van een afstandje het leven van deze mensen aanschouwen, als stille getuigen. Tot een paar kinderen, met ingezeepte lijven, vanuit het water enthousiast beginnen te roepen en te zwaaien. Dat er dagelijks boten met toeristen voorbij varen lijkt deze kinderen niet te ontmoedigen, evenals het feit dat we ze storen tijdens hun dagelijkse wasbeurt.

Overal waar je kijkt zie je bootjes, in alle soorten en maten en voor uiteenlopende doeleinden. Zo onderscheiden we de schoolboot, boodschappenboot, verhuisboot, veerboot en de SRV-boot. Elk huis heeft voor de deur een aanlegplaats, die ook weer voor verschillende doeleinden kan worden gebruikt. Als badkamer, voor het tanden poetsen of voor de grondige poetsbeurt. Als keuken, voor de vaat, het wassen van de groente of het snijden van het vlees. Of als washok waarvoor ze in de stenen muur een nisje hebben gemaakt voor een sponsje en de zeep.

Alles gaat hier met de hand en dat vergt een goede, maar vooral efficiënte techniek. Overal langs de waterkant zijn vrouwen druk met de was, na een zorgvuldige observatie hebben we het volgende protocol kunnen herkennen. Ga tot je knieën in het water staan. Maak het kledingstuk goed nat, leg het op het muurtje en ga er flink overheen met een stuk zeep. Wrijf en kneed de kleding met de vuisten om de zeep goed te verdelen en de vlekken te verwijderen (gebruik hiervoor eventueel een sponsje). Spoel de zeepresten eraf in het altijd frisse rivierwater en verwijder het laatste vuil door de kletsnatte kleding met een grote zwiep op de stenen te slaan. Na een paar keer flink geslagen te hebben, wring je de kleding uit of je leven ervan af hangt. Hang de kleding op (hiervoor gelden geen regels), over een tak, op een stuk touw, of op een struik, waar dan ook. Het mag in de weg hangen, wegwaaien of weer vies worden voor het goed en wel droog is, geen probleem, volg in dat geval het protocol weer vanaf het begin.

Iedereen gebruikt dit protocol in deze omgeving, je kan van ver horen dat iemand de was aan het doen is. Dat men de kip wast en plukt op hetzelfde muurtje en in hetzelfde water, je de etensresten van de boten voorbij ziet drijven en de huizen geen toiletten hebben (trek hierbij maar even je eigen conclusie) lijkt de mensen niet te deren.

Observeren en genieten maakt hongerig en daar is het waar de kok goed van pas kwam. De typische, niet te versmaden, Indiase gerechten werden op, vers van de boom gehaalde, bananenbladeren geserveerd. We likken onze vingers er letterlijk en figuurlijk bij af. Aan het einde van de middag leggen we aan voor de nacht. Als het begint te schemeren zien we een kano met 2 vissers aankomen, ze leggen de boot stil, midden op de rivier en zetten hun netten uit voor de nacht. De zon gaat langzaam onder, de vissers in het aardedonker, liggend in hun kano, achterlatend. Alleen door het af en toe niezen van een van de vissers weten we dat ze er nog zijn en dat herinnert ons er weer even aan dat we niet ongegeneerd aan onze kont moeten krabben, want wij zien hen dan misschien niet, ze zien ons wel. Als we ’s ochtends wakker worden blijkt de boot vertrokken, zouden ze veel gevangen hebben?

Kerala staat voor ons synoniem voor rivieren, kanalen, rijstvelden, palmbomen en bootjes. Een schitterend gebied waar de tijd heeft stilgestaan. De vergelijking met Venetië gaat niet helemaal, of eigenlijk, helemaal niet op. Ja, het heeft kanalen, er is veel water en er varen bootjes, maar nee, er is geen historische architectuur en geen rijke eeuwenoude geschiedenis. Het is begrijpelijk dat een regio graag vergeleken wil worden met een mooie stad als Venetië, maar dat is helemaal niet nodig als je vertrouwt op je eigen authenticiteit, schoonheid en karakter.