Het Gelati klooster, waarvan de belangrijkste gebouwen werden opgetrokken tussen de 12de en 17de eeuw, is een goed bewaard gebleven complex, met prachtige mozaïeken en muurschilderingen. De kathedraal en klooster vertegenwoordigen de bloei van de middeleeuwse architectuur in Georgië, tijdens de regeerperioden van Koning David IV “de Bouwer” (1089-1125) en Koningin Tamar (1184-1213). David begon met de bouw van het klooster in 1106, en het was gereed in 1130 tijdens de regering van zijn zoon en opvolger Demetré. Tijdens de 13de en begin 14de eeuw werden er nog gebouwen aan het klooster toegevoegd. Daarna ondervonden de gebouwen veel schade door oorlogen en werd de kerk vernietigd door een brand in 1510 bij een Turkse invasie. Begin 16de eeuw, tijdens de residentie van de Katholikos van west Georgië, begon de restauratie die nog doorging tot de 18de eeuw. De vele fresco’s stammen uit de 17de eeuw. Het Gelati klooster is toen aan de Turkse invasie ontsnapt, maar verloor zijn bisschoppelijke rol na de annexatie door Rusland in 1920. Het hele klooster in omgeven door een stenen muur met de oorspronkelijke toegangspoort in het zuiden. Onder deze poort ligt de graftombe van koning David de Bouwer, hij wilde dat zoveel mogelijk mensen over hem heen zouden lopen. Tegenwoordig ligt de ingang in het oosten. De belangrijkste kerk ligt in het midden van het complex, geflankeerd door de St. George kerk in het westen en de 2 verdiepingen St. Nicolaas kerk en het Academiegebouw erachter. Als je de grootste kerk vanuit de hoofdingang met 3 deuren aan de westkant binnengaat, valt je oog direct op het beroemde 12de eeuwse mozaïek van de Maagd met kind en 2 aartsengelen in prachtige kleuren op een gouden achtergrond in de grote boog van het koepelgewelf. Het Academie gebouw stamt uit de tijd van David de Bouwer, een groot gebouw ruim verlicht door de grote boogramen. In die tijd een belangrijke academie, waar Georgische wetenschappers, filosofen en theologen werden opgeleid. Een rijk gedecoreerd portaal is in de 14de eeuw toegevoegd aan de middelste van de 3 oorspronkelijke ingangen. De muren waren beschilderd en stenen banken waren langs de muren gerangschikt. Zoals in alle kerken, kloosters etc. in Georgië gelden hier strenge kledingvoorschriften, m.n. voor vrouwen. Respecteer hun gewoonten en zorg dat je altijd een grote dunne sjaal of omslagdoek bij je hebt.