Je moet de groente van Hakka hebben
Je moet de groente van Hakka hebben
Doodsangsten
‘Hakkahuizen zeg je?’ Inderdaad, huizen die gemaakt zijn door de Hakkabevolking, een Chinese minderheidsgroepering. ‘En die ga jij bezoeken?’ Vraagt mijn collega. ‘Daar ga je 200 km lang doodsangsten voor uitstaan in het beruchte Chinese verkeer? Waarvan je ook nog eens de helft van de tijd door de bergen rijdt?’ Mijn collega verklaart me voor gek, hij drinkt liever een biertje in ons hotel in Xiamen. Het feit dat deze mensen eigenlijk de uitvinder zijn van het moderne flatgebouw met hun drieverdiepingen hoge vierkante, ronde en ovale huizen uit de periode 1500 -1700 haalt hem niet over. Gelukkig krijg ik vier andere collega’s wel mee op pad en regelen wij een busje met chauffeur bij ons hotel.
Noord-Koreaans verkeer
Die doodsangsten in het verkeer vallen vandaag mee, het is namelijk midden in het Spring Festival, oftewel Chinees Nieuwjaar en de achtbaanswegen liggen er Noord-Koreaans stil bij. Hier en daar een kindje dat op de stoep voor zijn huis strijkers afsteekt van het formaat waar in Nederland meteen de Explosieven Opruimings Dienst voor zou uitrukken, vader staat er trots bij te kijken. Omdat het zo rustig is fantaseren we er alvast op los met de weinige informatie die we eigenlijk hebben over deze Hakkabevolking en hun kennelijk beroemde huizen. In de reisgids lezen we dat er meerdere dorpen zijn en dat velen zelfs in Nederland wonen . We bedenken woordspelingen, spreekwoorden en reclameslogans die het woord Hakka (bijna) in zich hebben. We liggen in een deuk als we onze hoop uitspreken op een hakkenbar, of iemand de hakken in het zand zet en je de groente van Hak(ka) moet hebben etc . Ach ja, we sprongen ‘van de Hakka op de takka’… het was nog lang onrustig in ons busje.
UFO
Terug naar die huizen, want daar komen we voor tenslotte en na ruim twee uur rijden zien wij de eerste huizen tussen de donkergroene theeplantages op de berghellingen staan. Het is net of er een UFO geland is in het dal. We verdraaien onze nekken om een glimp op te vangen. Wanneer we over de steile kronkelende weg naar boven rijden kunnen we in de ronde woongemeenschap zelf kijken. Wasgoed hangt te luchten aan de houten balustrade, kinderen spelen buiten de huizen. Opwinding maakt zich van ons meester, een groot reclamebord met een foto van ‘ons’ dorp maakt het nog mooier: het is een cluster van vijf huizen, een vierkante in het midden omringd door drie ronde en een ovale structuur.
Adults only
Het monstrueus lelijke ticketgebouw lijkt niet echt op die reclamefoto van daarnet, maar gelukkig moeten we na het kopen van het kaartje van 90 Yuan (10 euro) p.p. nog een kwartier rijden door de bergen en zien we nog meer losstaande ronde huizen. Bij het dorp worden we aangesproken door enkele lokale verkopers met fotoboeken, souvenirs en veel gedroogde groene thee op platte rieten schalen die in de omringende velden is geplukt. Het beeld is adembenemend, vanaf deze plek zien we de groep huizen prachtig liggen op zo’n 300 meter in het dal beneden ons, precies zoals in de Hakkareclame, de echte dan, niet die van Martine Bijl. De huizen hebben alleen ramen op de bovenste verdiepingen, ter bescherming tegen bandieten en wilde dieren. Binnenin leven tientallen families tezamen en delen ze het centrale plein waar het een drukte van belang is met een keuken, tafels en stoelen en een gezellig aandoend rommeltje. De bewoners leven van zowel de opbrengst van het land als van de komst van de toeristen. Dus staan er ook souvenirstalletjes, zijn sommige kamers omgebouwd tot restaurantje-met-twee-tafels en wordt er op het kleine ronde, vierkante of ovalen middenplein geschilderd en vaak thee aangeboden in kleine kopjes. Ook mag je na betaling van omgerekend 50 cent zelf de eerste of tweede verdieping bezichtigen. Een professioneel bordje hangt in het trappenhuis. De tekst in het Engels en Chinees: ‘China mobile to remind you Adults only’ doet mij het ergste vermoeden. Waar kom ik in vredesnaam terecht? Is dit een Hakka-ontmoetingsplek voor volwassenen? Of mogen er gewoon geen kinderen komen omdat die alleen maar rennen, zoals het verbodsteken van een rode cirkel met streep door een vreemdsoortig mannetje moet voorstellen? Op de eerste verdieping aangekomen stoten we allemaal bijna tegen de kniehoge plastic vuilnisemmers aan. Een penetrante urinelucht dringt de neusvleugels in en blijft daar ook minimaal een half uur aanwezig. De tot de rand toe gevulde emmers die om de paar meter voor de kleine appartementjes van enkele vierkante meters staan, is een respectabele voorraad van vermoedelijk 20 liter vochtige lichaamsafvalstoffen per stuk. Vandaar dus liever geen rennende kinderen. De deuren van de appartementen zitten helaas op slot, de bewoners zijn uiteraard beneden of buiten op het land aan het werk. Ik waan mijzelf honderd jaar terug in de tijd, ouderwetse huishoudelijke spullen en landbouwwerktuigen hangen over de reling en binnen is werkelijk alles van hout en metaal.
Gedroogde eend
Buiten hangt als in een wasmiddelenreclame de kleurrijke was vrolijk te wapperen. Minder vrolijk zullen de dode gedroogde eenden zich hebben gevoeld die er naast hangen aan het verlengde lijntje. Op weer een andere lijn hangt groene groente te drogen. Dat alles er niet per se schoner op wordt door de zanderige en stoffige weggetjes of de uitlaten van veel brommers, lijkt niet van belang. Er is ook een middenplein met een boeddhistisch altaar in een ronde woning, inclusief Hakkamonnik. Dit dorp en andere Hakka-nederzettingen worden drukbezocht door Chinese toeristen met eigen vervoer en in bussen, westerlingen zien we er nauwelijks. Het schijnt ook een van de weinige toeristische trekpleisters te zijn in de provincie Fujian, dus als je in de buurt bent, ga er beslist langs. Maar om er nou echt 200 km voor om te rijden? Op de terugweg zijn we tevreden dat we het gezien hebben en raken we niet uitgepraat over de volle urine-emmers. Blijft toch nog een prangende vraag over, want toiletten hebben we niet gezien: ‘Waar doen deze mensen hun ‘kakka’? Iemand een kopje thee?