Help! Mijn reissouvenir is een tropisch virus ...
Beste lezer, laat me je vertellen over die keer dat ik doodziek terugkeerde van vakantie als gevolg van een infectie door rattenpis …
Onder aan een soortgelijke waterval in Sri
Lanka sloeg het noodlot toe (Foto: Reisreporter hansdewildt)
Koorts, hoofdpijn, misselijkheid, spier- en gewrichtspijn, hoesten; na ruim een week worden de klachten alleen maar heviger. Ik besef dat een bezoekje aan de tropenarts onvermijdelijk is.
'Wat voel je?' 'Waar was je?' 'Hoelang was je er?' 'Ben je gevaccineerd?' 'Ben je geprikt door muggen?' 'Heb je gezwommen in stilstaand water?' De tropenarts van het AMC vuurt de ene vraag na de andere op me af. Het móét een bacterie of virus zijn, opgelopen tijdens mijn vakantie in Sri Lanka. Zo veel is zeker. Maar wélke? Ze lijken immers allemaal op elkaar! In eerste instantie is het dan ook moeilijk om vast te stellen of het slechts om buiktyfus gaat of om heel iets anders.
De tropenarts raadt daarom een aantal verschillende bloedtests aan. ‘Alleen zo kunnen we met zekerheid zeggen wat je mankeert en hoe we je er weer bovenop krijgen,’ zegt hij. ‘De verschijnselen van veel tropische ziektes’, vervolgt hij, ‘komen overeen met die van griep, en dáárin schuilt het gevaar. Want terwijl jij denkt dat je over een week weer de oude bent, heeft de boosdoener alle tijd om schade aan te richten.’
De bloedtests zijn geanalyseerd. De uitslagen zijn binnen. Leptospirose, luidt de conclusie. Klinkt niet echt sexy, hè? De arts legt uit: ‘Deze zeldzame ziekte wordt veroorzaakt door ‘spirocheten’, een bepaalde stam van bacteriën. Deze spirocheten komen voor in de nieren van bijvoorbeeld ratten — zonder de gastheren ziek te maken — en worden via de urine weer uitgescheiden. Net als ratten voelen de bacteriën zich op hun gemak in lauw, stilstaand en zoet water.’ Mijn gedachte gaat onmiddellijk terug naar het op het eerste oog zo onschuldige Sri Lankaanse junglepoeltje waar ik in baadde. Had ik het even mis, of liever gezegd: pis!
Nu ik wist wat me mankeerde, was de oplossing snel gevonden. Ik moest gedurende zeven dagen een oplostabletkuurtje volgen. Het kuurtje behoedde me voor erger. Zo kan de bacterie bijvoorbeeld leiden tot een verstoorde lever- en nierfunctie of zelfs een hersenvliesontsteking (meningitis). Desalniettemin heeft deze ervaring me doen beseffen dat een tropenziekte in een klein hoekje schuilt. En nog belangrijker: wat als ik had vertikt om naar de dokter te gaan? Laat het een wijze les voor je zijn.
Malaria en dengue ken je al. Maar ken je deze ook?
Dit gaat vanzelf over
1. Naam: Chikungunya en mayaro. Veroorzaakt door: muggen
Chikungunya en mayaro zijn infectieziektes. De virussen worden verspreid door dezelfde muggen die bijvoorbeeld ook dengue en zika met zich mee kunnen dragen. Ze steken overdag en leven in (sub)tropische gebieden. Een vaccin is er niet, maar je kunt een infectie voorkomen door bedekkende kleding te dragen, je in te smeren met DEET en te slapen onder een geïmpregneerde klamboe. Als je tóch gestoken bent, ervaar je binnen één tot twaalf dagen koorts, hoofdpijn, spier- en gewrichtspijn, huiduitslag en oogaandoeningen. Je hoeft niets te doen, want na 3 à 5 dagen herstel je volledig.
Dit gaat níét vanzelf over
2. Naam: Rickettsia. Veroorzaakt door: luizen, vlooien en mijten
Wereldwijd komen verschillende Rickettsia-bacteriën voor die gevaarlijk zijn voor de mens. De meeste worden overgebracht door luizen, vlooien en mijten, zoals via de rattenvlo. Een vaccin is er niet, maar je kunt de beestjes bestrijden met behulp van insecticidenpoeder op de huid en kleren. Als je tóch gebeten wordt, ervaar je binnen zeven tot veertien dagen koorts, hoofdpijn, spierpijn en huiduitslag. Last van deze verschijnselen? Ga dan direct naar de tropenarts.
3. Naam: Bilharzia (schistosomiasis). Veroorzaakt door zuigwormpjes
Deze parasitaire infectie wordt veroorzaakt door zuigwormpjes die in je bloed terechtkomen. Je loopt de ziekte op in de (sub)tropen, door contact met zoet oppervlaktewater. Een bepaald soort waterslak fungeert als gastheer. Een vaccin is er niet, maar je kunt de wormpjes bestrijden door contact met oppervlaktewater te vermijden. Steek zo snel mogelijk beekjes over en droog je huid na contact meteen weer af. Als je tóch geïnfecteerd bent, ervaar je binnen veertien tot 84 dagen diarree, huiduitslag, koorts, kortademigheid, galbulten, lever-, nier-, darm- en blaasproblemen. Last van deze verschijnselen? Ga dan direct naar de tropenarts.
