'Couchsurfing in Iran'-auteur over illegaal couchsurfen
Couchsurfing is een wereldwijd online platform waarop hosts gratis slaapplaatsen aanbieden. De ideale manier om met locals in contact te komen dus. De Duitse couchsurfer Stephan Orth maakt gebruik van de service in minder voor de hand liggende landen, zoals Iran. Hij schreef er een boek over en deelt hier alvast een tipje van de sluier.
Stephan (rechts) met zijn couchsurfing hosts in Ahvaz (Foto:
Stephan Orth)
In je boek vertel je dat couchsurfen illegaal is in Iran, hoe zit dat?
‘Er is een wet die zegt dat je je als buitenlander binnen 24 uur moet registreren bij de lokale politie als je bij een local slaapt. Als je dat niet doet dan kan de politie je arresteren, maar niemand gaat naar het politiebureau om zich te registreren uit angst voor vreemde vragen. Sinds enkele weken is de website van couchsurfing ook geblokkeerd in Iran, dat laat zien dat het steeds minder geaccepteerd wordt door de overheid. Toch kan ik me niet voorstellen om anders te reizen. Het is zo interessant om het verschil tussen het publieke leven, waar ze zich aan de regels houden, en het private leven te zien. Zodra de deuren dichtgaan worden de regels verbroken: ze vloeken op het regime, organiseren drinkfeestjes en ze gaan op dates. In het geheim uiteraard. De Iraniërs hebben een routine in het breken van regels. Couchsurfen is nog zo’n een regel die ze breken. Ze doen het omdat het enorm interessant voor ze is om toeristen te ontmoeten en over de Westerse vrijheden te horen. Veel van mijn hosts zijn namelijk tegen het strenge regime van Iran. Daarnaast zijn de Iraniërs ontzettend gastvrij; ze ontvangen graag buitenlandse gasten, dus het is heel makkelijk om een host te vinden.’
Couchsurfers uit het westen van Iran
(Foto: Stephan Orth)
Hoe beïnvloede het regime jou als reiziger?
‘Ik was enigszins paranoia, zeker omdat ik een journalist ben met een toeristenvisum. Ik wist dat als ze zouden ontdekken dat ik een journalist ben, dat ik wel eens serieuze problemen kon krijgen. Zeker omdat ik onderzoek deed voor een boek dat wel eens kritisch kon zijn op het regime. Daarvoor konden ze me als spion arresteren. Het boek begint met een situatie op het politiebureau waar dat bijna het geval was. Ze doorzochten mijn spullen en vonden enkel een leeg notitieboek, maar zelfs dat vonden ze al ontzettend interessant. Als ze mijn andere boekjes hadden gevonden die ik had verstopt in de koffer, genaamd Iran 1, 2 en 3, en mijn foto’s op een losse geheugenkaart van illegale zaken zoals ongesluierde vrouwen, feestjes en kerncentrales, dan was het anders afgelopen. Dat was echt wel een enge situatie. Van te voren heb ik ook nagedacht over welke risico’s ik wilde nemen. Ik had besloten om geen grensgebieden met Pakistan en Afghanistan te bezoeken omdat daar een risico op ontvoering is. Het risico om in de problemen met de overheid te komen heb ik wel bewust genomen.’
Met couchsurfen kom je snel in aanraking met de normale gang van
zaken van de locals (Foto: Stephan Orth)
Wat was voor jou de meest bijzonder ontmoeting met een local?
‘Een van mijn eerste hosts, Yasmin, was een SM-meesteres en ze nam me mee naar een geheime bijeenkomst in de hoofdstad Teheran waar ze over SM praten, harstikke illegaal natuurlijk. Dit is ook de plek waar ik voor het eerst nee zei op een verzoek, normaal zeg ik ja op ieder voorstel van een local. Een man op de bijeenkomst vroeg of ik meeging naar zijn kelder zodat ik meer over SM kon leren en toen heb ik toch echt nee gezegd. Maar Yasmin was echt geweldig. Later bleek ze een geweldige gids te zijn op de slagvelden van de Iran-Irak oorlog, waar duizenden soldaten sneuvelden waardoor het tot op de dag van vandaag een bedevaartsoord is voor Iraniërs. Het bezoek aan de slagvelden was heel exclusief; ik hou van plaatsen die buiten de gebaande paden zijn.’
Als lezers van je boek denken: ik wil ook gaan couchsurfen in Iran, welk advies geef je ze dan?
‘Ga en doe het! Het is een geweldige ervaring en je leert zoveel over een land dat vaak verkeerd wordt begrepen. Dit is de beste manier om de realiteit te ontdekken. Je moet wel in gedachten houden dat je een mogelijk risico bent voor je host. Zorg dat je niet overduidelijk de regels breekt. Zolang je met je host optrekt is het goed. Zij weten welke risico’s je wel en niet kunt nemen.’
