Zo vieren ze Kerstmis over de grens: 11 verrassende wereldse tradities
Wie dacht dat Kerstmis wereldwijd gevierd werd met een welgevormde roodgeklede man met een baard en vrolijke lach, heeft het mis. Niet overal heeft de Amerikaanse campagne van Coca-Cola voet aan de grond gekregen. Dit zijn elf landen waar Kerstmis op geheel andere en soms nog behoorlijk verrassende wijze wordt gevierd!
1. Guatemala: duivelsverbrandingen
In zowel kleine als grote steden, zoals Antigua, Ciudad Vieja en Guatemala-Stad, zie je op 7 december menigten rondlopen met hoorns, kleine zelfgemaakte duivelspoppen van papier-maché en zelfs duivels van enkele verdiepingen hoog die op de stadspleinen schitteren. Dit is La Quema del Diablo: het verbranden van de duivel. Elke 7 december om 18.00 uur stipt steken honderdduizenden Guatemalteken het vuur aan en verbranden ze (mensgemaakte) duivels in de straten. Zodra Satan in de as ligt, krijgen de feestdagen een letterlijk nieuwe start en kunnen gezinnen naar huis gaan voor hete, zoete buñuelos en warme fruitpunch om het officiële begin van de kerstperiode te markeren.2. Ierland: Kerstmis voor vrouwen
6 januari staat in Nederland en veel andere landen bekend als Driekoningen. In Ierland worden op deze dag geen koningen vereerd, maar worden de vrouwen in het zonnetje gezet. Deze ‘12e kerstdag’ is namelijk Nollaig na mBan, ofwel ‘Kerstmis voor vrouwen’. Met name in Cork en Kerry blijven de mannen op deze dag thuis om de huishoudelijke taken op zich te nemen, terwijl de vrouwen er met hun vriendinnen opuit gaan en de bloemetjes buiten zetten. Het is de enige dag van het jaar dat je in Ierse bars en restaurants uitsluitend vrouwen tegen zult komen.
3. IJsland: pas op voor de kerstkat
Als er één kat is die je niet op je stoep wilt laten verschijnen, dan is het Jólakötturinn, de IJslandse kerstkat. Hij is groter dan je huis en de legende leert dat hij elk kind opeet dat voor Kerstmis geen kleren heeft gekregen als beloning voor het doen van klusjes. Dus mocht je dit jaar sokken in je kerstkous vinden, wees de kerstman dan maar dankbaar!
4. Italië: verbranding van de heksen
In Italië eindigen de feestdagen pas op 6 januari met Driekoningen. De avond voor deze laatste feestdag bouwen Italianen- met name in het noordoosten van het land - enorme vreugdevuren – tot maar liefst negen meter hoog - om Panevin te vieren, een ritueel van overvloed dat zich letterlijk vertaalt naar ‘brood en wijn’. Boven de vlammen branden ze la vecia, een heksachtige pop die symbool staat voor al het wangedrag van het afgelopen jaar. Italianen verzamelen zich op straat om pinsa (cake) te eten en kijken hoe de heks in rook opgaat, de problemen van vorig jaar wegvaagt en het fortuin van volgend jaar voorspelt. Als de vonken naar het zuiden of oosten vliegen, zullen de oogsten overvloedig zijn; als ze naar het noorden of westen vliegen, zal de oogst slecht zijn.
Niet alle heksen in Italië zijn echter slecht. Diezelfde nacht wachten kinderen op La Befana, een goede heks, die met geschenken naar hun huizen komt. Volgens de legende verdwaalde ze op weg naar baby Jezus en kwam ze een week te laat aan met cadeautjes. Als je je hebt gedragen, ontvang je mogelijk speelgoed of caramelle (snoep); als je dat niet hebt gedaan, zul je waarschijnlijk eindigen met een brok carbone (steenkool).
5. Japan: Kentucky Fried Chicken? Kentucky For Christmas!
In 1974 lanceerde KFC een campagne in Japan met de tekst ‘Kentucky for Christmas’ (letterlijk: Kurisumasu ni wa Kentakkii) - en het land heeft nooit meer achteromgekeken. Dankzij het ontbreken van gevestigde Japanse kersttradities kon KFC’s kolonel Sanders regelrecht de huizen van zo’n vier miljoen Japanners binnen walsen en een KFC-feest uitroepen tot de enige manier om de kersttraditie te vieren. Wie vandaag in Japan kerst wil vieren met een party barrel van KFC, kan die maar beter alvast weken van tevoren bestellen. De emmer wordt vaak geleverd met alle ingrediënten, inclusief kersttaart - een traditie die teruggaat tot de Tweede Wereldoorlog, toen suiker, melk en boter tekenen van welvaart waren. Je kent het beter dan je denkt: die cake-emoji op je telefoon - rond met wit glazuur, aardbeien en kaarsjes - is een Japanse kersttaart.
6. Mexico: de Nacht van de Radijs
Op Kerstnacht vieren de Mexicanen in Oaxaca, een stad in Zuid- Mexico, geen vrede; sterker nog, ze worden behoorlijk strijdlustig. Zo’n honderd mannen en vrouwen nemen het in de Noche de Rábanos (Nacht van de Radijs) tegen elkaar op met messen. Er vloeit geen bloed, slechts sap van de radijs. De deelnemers proberen namelijk mooiste uitsnede in een reuzenradijs te maken – die tot een halve meter groot en drie kilo zwaar kunnen worden. De prijswinnaar wordt beloond met €750 en een foto in de krant.
7. Noorwegen: voed de kabouter en verstop je bezems
Julaften, oftewel kerstavond, is de belangrijkste feestdag in Noorwegen. Gezinnen wisselen cadeautjes uit en genieten tazamen van een groots diner, met pinekjøtt (schapenribbetjes) of ribbe (gekruid buikspek) en een glas juleøl. Velel Noren zetten ook een kom pap neer voor Julenissen (een kerstkabouter die vervelend wordt als hij niet gevoed wordt), en verbergen hun bezems – althans, de bijgelovigen. Volgens de Noorse traditie komen boze heksen en geesten op kerstavond uit hun schuilplekken om grote schade aan te richten waar ze maar kunnen. Zonder bezems wordt hun rondvlucht in de buitenlucht onmogelijk en kan eerste kerstdag een rustig, ondeugend feest blijven. Geen kerstbal laten vallen dus, want de scherven zullen moeten blijven liggen!8. Oekraïne: hoe meer spinnen, hoe beter
Volgens een oude legende was er in Oekraïne eens een arme weduwe die het zich niet kon veroorloven om op kerstavond haar boom te versieren. Haar kinderen waren ontroostbaar, tot ze 's ochtends wakker werden en hun kerstboom versierd bleek te zijn door spinnenwebben, die zilver en goud glinsterden in het zonlicht. Ze voelden zich nooit meer arm. Zelfs vandaag de dag worden pavuk (spinnen) nog steeds beschouwd als een teken van geluk in Oekraïne. Mensen versieren hun kerstboom vaak met zelfgemaakte spinnenornamenten en kunstmatige webben, in de hoop geluk voor het komende jaar af te kunnen roepen.
9. Oostenrijk: duivelse Sinterklaas
In Oostenrijk kennen ze een soortgelijk feest als het Sinterklaasfeest, zij het dat het er een stuk duisterder aan toegaat. Tijdens het jaarlijkse St. Nikolaasfeest op 6 december jaagt Krampus, een duivelachtig figuur die de assistent van Sinterklaas is (vergelijkbaar met de oude traditie van Piet met de zak en de roe), kinderen die stout zijn geweest de stuipen op het lijf. De traditie komt uit de alpiene regio’s en gaat gepaard met een Krampusläufe, een parade waaraan tal van Krampus-clubs meedoen.
10. Roemenië: bezoek van dansende beren
Kerstliederen zingen aan de deur, ofwel caroling, is een serieuze zaak op het Roemeense platteland. Tijdens de feestdagen gaan kinderen vanaf het middaguur van deur tot deur, meestal vergezeld door een beer. Decennia geleden zou een echt beer de zangers hebben begeleid als een teken van geluk; nu verkleedt iemand zich, gelukkig. Op sommige plekken trekken groepen kinderen berenvellen om hetzelfde effect te bewerkstelligen. De berendans - het meest gebruikelijk in het Bucovina-gebied - is het hoogtepunt van deze traditie. Ursul, zoals dit festijn wordt genoemd, vindt plaats tussen Kerstmis en Nieuwjaar, met dansers, drummers en een berentemmer die samenkomen om de boze geesten voor het komende jaar af te weren. Een andere versie met dansende geiten, genaamd capra, wordt ook vaak uitgevoerd.
11. Spanje: cadeautjes poepen
In het Spaanse Catalonië worden cadeautjes niet door de schoorsteen gemieterd. In plaats daarvan komt komt Tió de Nadal langs op 8 december. Deze goedheiligman is afgeleid van el caganer (de kakker), een bekend beeldje van een gehurkt mannetje dat zijn behoefte doet. Tió de Nadal is een houten boomstronk die een rode, Catalaanse cape draagt. Volgens traditie voeden kinderen hem met eten en ‘poept’ hij vervolgens cadeautjes uit.
Wil jij zelf ertussenuit tijdens de kerstdagen? Dit zijn 13 Europese steden waar je je helemaal in kerstsferen kunt onderdompelen.
Volg Columbus Travel op Facebook en/of Instagram en meld je aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief.
