Ontmoet poolreiziger Adwin de Kluyver
In navolging van de Oud-Griekse ontdekkingsreiziger Pytheas lieten talloze avonturiers zich aantrekken door het onbekende Hoge Noorden. Wij vroegen Adwin de Kluyver, historicus en schrijver van het boek Het Gedroomde Noorden, naar een verklaring voor deze lokroep.
The man in the mirror (Foto: Adwin de Kluyver)
‘Achter de ‘berg’, zo geloofden de oude Grieken, lag Hyperborea, een paradijselijk land waar mensen eeuwig leefden, waar het altijd zomer was en waar de bomen het hele jaar vrucht droegen. Pytheas van Massalia (het huidige Marseille) was de eerste die zijn reis naar dit onbekende gebied in het noorden van Europa documenteerde. Hij schreef over de zeeën, die getijdenverschillen kenden. Over de Hyperboreeërs, die eigenlijk helemaal niet zo barbaars waren als hij dacht. En over een land aan het eind van de wereld, omgeven door mist en ijsschotsen, dat hij Ultima Thule noemde.
Al eeuwenlang wordt Ultima Thule — het Hoge Noorden — gezien als een leeg, wit doek waar allerlei fantasieën en idealen op geprojecteerd kunnen worden. Een gebied vol mogelijkheden. Ontdekkingsreizigers lieten zich bijvoorbeeld leiden door nationalisme. Ze wilden uit naam van hun land gebieden claimen en de noordpool bereiken. Anderen lieten zich juist drijven door romantiek. Ze wilden het sublieme in de natuur ervaren, de schepping met eigen ogen zien. Vanaf de negentiende eeuw was er vooral sprake van een race tussen ego’s. Grote namen als Nansen, Amundsen en Peary hadden maar één doel voor ogen: records vestigen. Met name de Scandinaviërs blonken uit in voorbereiding. ‘Avontuur’ vonden ze een vies woord, dat suggereerde dat je slecht was voorbereid. Later, aan het eind van de negentiende eeuw, trokken avonturiers richting het noorden in de hoop iets spannends te beleven en hun verhaal te verkopen aan rijke krantenmagnaten.
Let the adventure begin
Mijn eigen verlangen naar Ultima Thule werd aangewakkerd door Swen-Olaf, hoofdpersonage in het kinderboek Swen-Olaf kan alles. Het gaat over een Nederlandse jongen die bij een IJslands gezin logeert. De oudste zoon, Swen-Olaf, kan alles; paardrijden zonder zadel, steile bergwanden beklimmen zonder touw en over diepe kloven springen. Zo wilde ik óók leven. Ik begon met het verzamelen van atlassen en raakte al gauw in de ban van het Noorden. De directe aanleiding voor dit boek was iets wat me overkwam op de Britse Shetlandeilanden, een archipel tussen Schotland en Noorwegen. Op deze afgelegen eilanden zag ik continu bordjes staan met meest noordelijke dit, meest noordelijke dat. Een supermarkt, een kerk, zelfs een telefooncel. Blijkbaar bestaat bij veel mensen dus nog steeds een behoefte om naar uiterste punten af te reizen.
Ik besloot om een van deze bordjes te volgen, naar het eiland Unst, en richting de meest noordelijk gelegen vuurtoren van Groot-Brittannië te wandelen: Muckle Flugga. Het was een winterse dag, een graadje of nul. Er lag die dag natte sneeuw op de hoogvlakte, wat een broze ijskorst veroorzaakte. Wat ik níét zo goed doorhad is dat een deel van de schuin aflopende helling bedekt was met glad ijs. Ik ging al snel onderuit en begon te glijden. Mijn hartslag schoot omhoog. Op allerlei manieren zocht ik naar houvast. Gelukkig remde de gesp op mijn rugzak me af. Uiteindelijk kon ik me met één voet tegen een uitstekende graspol afzetten, waardoor ik vlak bij de rand tot stilstand kwam. De klif liep onder me steil omlaag. Kantje boord. De adrenaline gierde door mijn lijf. Via meer graspollen aan de zijkant, waar het ijs wat zachter was, wist ik weer omhoog te klauteren. Ik was doorweekt. Eenmaal terug bij mijn gehuurde Suzuki Alto — kan het nóg lulliger? — trok ik mijn kleren uit en hees ik mezelf in een regenpak. Het gedroomde Noorden had voor mij dus zomaar kunnen uitmonden in een nachtmerrie.’
Ben je wel nieuwsgierig geworden naar het boek Het gedroomde Noorden? Op adwindekluyver.nl vind je meer informatie over Adwin en zijn boek.
