Tsjernobyl op de radar
Al meer dan 30 jaar geleden sloeg in de kerncentrale bij Tsjernobyl het noodlot toe. Door de vijfdelige HBO-serie Chernobyl, die vanaf mei op Ziggo Movies & Series te zien is, wordt het Oekraïnse gebied de laatste tijd steeds populairder voor toeristen. Voor al deze media-aandacht waren wij al in Tsjernobyl. In 2016 kwamen wij oog in oog met de gevolgen van de ramp - en de kwetsbaarheid van de mens.
Spookstad! (Foto: Yasemin Atalay, Unsplash)
Die kwetsbaarheid hebben ze in de HBO-serie heel erg knap weten vast te leggen. De serie is dan ook een enorm succes en scoort op IMDb zelfs een 9,6. Bekijk hieronder de aangrijpende trailer:
In edite 57 van Columbus Travel hebben wij een reportage geplaats over Tjernobyl, lees je mee?
Hoe zat dat ook al weer?
Op 26 april 1986 was er een hevige explosie in kernreactor 4 van de kerncentrale in Tsjernobyl, honderd kilometer ten noorden van de Oekraïense hoofdstad Kiev. Deze ontploffing zorgde voor radioactieve neerslag over een groot deel van Europa. Ruim 350.000 mensen in een straal van dertig kilometer om de kerncentrale werden vlak na de ramp geëvacueerd. In 1500 bussen werden de bewoners afgevoerd. Ze kregen te horen dat ze na de grote schoonmaak, die drie dagen zou duren, weer terug zouden keren naar hun huizen. Alleen het hoognodige mocht mee en huisdieren werden achtergelaten. De realiteit bleek anders.
Leven in de Zone
Op dit moment werken er nog dagelijks 2500 mensen in de kerncentrale van Tsjernobyl. In shifts van drie dagen komen ze naar de zone om vervolgens weer vijftien dagen buiten de Zone te verblijven. Berekend is dat de dosis straling die de werknemers binnen krijgen, op deze manier niet gevaarlijk is. Ook buiten de centrale is er menselijke activiteit in de zone. Er zijn onder anderen boswachters en brandweermannen werkzaam; zij mogen in shifts van vijftien dagen in en vijftien dagen uit de zone werken. Kort na de explosie keerden ook tweeduizend mensen illegaal terug naar hun huizen in de Exclusion Zone. Deze self-settlers wonen hier tot op de dag van vandaag, ondanks het gevaar van de radioactieve straling. Zij leven in spookachtige dorpjes met slechts enkele inwoners. Ongeveer tachtig procent van deze self-settlers zijn vrouwen (babushkas) die de leeftijd van zeventig jaar al ruim gepasseerd zijn. Ze leven sober, geïsoleerd en zijn aangewezen op zichzelf en elkaar.
Zelf Tsjernobyl bezoeken
De Exclusion Zone werd voor het eerst voor het publiek geopend in 2002, maar kon in de daaropvolgende jaren op weinig interesse rekenen. Er kwamen maximaal 870 bezoekers per jaar, voornamelijk wetenschappers en fotografen. Na een tussentijdse sluiting werd het gebied in 2011 opnieuw geopend en inmiddels bezoeken zo’n tienduizend mensen per jaar het gebied. Naast een bezoek aan de self-settlers is Pripyat een hoogtepunt. Deze in 1970 opgerichte stad was een bloeiende Sovjetgemeente met 48.000 inwoners op het moment dat de ramp plaatsvond. De overwegend jonge bevolking was werkzaam in de kerncentrale. Na de ramp is de stad in allerijl verlaten; de bewoners zijn nooit meer teruggekeerd. Alle gebouwen zijn nog volledig intact; je kunt het ziekenhuis, het zwembad en een school van binnen bekijken. Ook het lokale amusementspark ontbreekt niet. Overnachten in de zone behoort tot de mogelijkheden. In de stad Tsjernobyl is een klein ‘hotel’. Maar omdat de Zone een avondklok hanteert, worden de deuren na tien uur ’s avonds op slot gedaan en is het niet mogelijk het hotel te verlaten tot de volgende morgen acht uur. Houd er rekening mee dat je de Exclusion Zone alleen kunt bezoeken als je in bezit bent van de juiste vergunningen. Ook reizen zonder officiële ranger of gids is niet toegestaan. Je kunt kiezen voor privétours of je kunt vanuit Nederland georganiseerde reizen boeken, bijvoorbeeld fotocoaches voor speciale fotoreizen.
Wist je dat Tsjernobyl niet de enige radioactieve plek is op aarde? In de video hieronder zie je een overzicht van de meest radioactieve plaatsen op aarde.
