Eye-opener: 'CO2-compensatie werkt niet!'
Het vliegtuig waarmee jij reist stoot schadelijke CO2 uit. Je kunt deze klimaatimpact onder andere compenseren door bomen te laten planten. Maar volgens duurzaamheidsgoeroe Babette Porcelijn is er één probleem: CO2-compensatieprojecten werken niet.
Maar liefst 80% van onze schadelijke impact op het klimaat is verborgen
Laat ik de klimaatimpact van een vlucht als voorbeeld nemen. Een vliegtuig verbrandt (behoudens de daling) kerosine en stoot daardoor CO2 uit. Zoveel is bekend. Wat echter buiten beschouwing wordt gelaten is de energie die nodig is voor het vervaardigen van kerosine, wat neerkomt op circa 20% extra. Ook het bouwen van een vliegtuig, het operationeel houden van een vliegveld en het aanleggen van de infrastructuur eromheen worden meestal niet meegerekend. Maar de gróótste verborgen impact van vluchten wordt veroorzaakt door de Radiative Forcing Factor (RFF). Dit houdt in dat de CO2-uitstoot op tien kilometer hoogte 2,7 keer méér broeikaseffect heeft dan CO2 die op de grond wordt uitgestoten.’
De meeste CO2-compensatieprojecten schatten de schade verkeerd in
‘Niet alle CO2-compensatieprojecten houden rekening met de RFF. Ze smeren hun compensatie uit over een periode van twintig à vijftig jaar en gaan gemakshalve uit van sterke bomen die véél CO2 opnemen, terwijl dat uiteraard niet voor elke boom geldt. In mijn berekening duurt het een jaar om een vlucht te compenseren en dát is al te lang. Zeker als je je bedenkt dat er wereldwijd per dag 27 miljoen bomen verdwijnen, wat neerkomt op ruim driehonderd per seconde.’
Pas als je ter compensatie honderden euro’s betaalt heeft het zin
‘Ik baseer me hiervoor op data van de Amerikaanse Stanford Universiteit. Zij berekenden dat de daadwerkelijke klimaatschade € 190 per ton CO2 bedraagt. Voor een retourtje naar Bangkok stoot een gemiddeld vliegtuig circa vier ton CO2 uit. Het compenseren van deze reis zou dus €760 moeten kosten. Dit is evenveel of méér dan de ticketkosten zelf.
Bij bijvoorbeeld KLM betaal je slechts € 11 om je vlucht te compenseren, maar in werkelijkheid koop je hiermee dus vooral je schuldgevoel af. De prijzen van bestaande CO2-compensatieprojecten zijn misleidend omdat ze jou als consument het gevoel geven dat het met de klimaatschade door vliegen wel meevalt. Ook de overheid houdt de schone schijn op. Het kabinet heeft onlangs bepaald dat elke vliegtuigpassagier vanaf 2021 €7 vliegtaks gaat betalen per vliegreis, om het milieu te helpen. Maar dat is dus een druppel op een gloeiende plaat.’
Wat we nodig hebben is een radicale verandering in mindset
‘De realiteit is dat we in Nederland consumeren alsof we 3,6 keer de aarde tot onze beschikking hebben. Reizen is heel normaal geworden. Sommigen vinden één reis per jaar zelfs te weinig. Het is niet aan mij om te bepalen wat mensen wel en niet mogen. Daar ga ik niet over en dat wil ik ook niet. Maar dat er iets moet veranderen, staat voor mij vast. En dat gaat gemakkelijker als de oplossingen leuk zijn. Ik zeg weleens, stel, je stopt met vlees eten. Dan heb je toch ook niet ineens een lege plek op je bord? Daar komt iets lekkers en gezonds voor in de plaats. Je gaat erop vooruit! Zo’n Meatless Monday is natuurlijk een goed begin, maar dan vraag ik me af, waarom zetten we de omslag die we nodig hebben niet meteen helemáál in gang? Meat on Monday dus met een steengoede vegakok in de keuken! Soms is het zelfs makkelijker om meteen een grote sprong te maken, omdat je dan de wrijving van de kleine stapjes overslaat. Wie heeft de leukste middag bij het zwembad? Degene die een uur bibberend op de rand zit en millimeter voor millimeter de tenen in het water steekt, of degene die er in één keer in springt? Zo is het ook met onze omslag naar een duurzame samenleving. Soms moet het teentje voor teentje, maar als het mogelijk is om in één keer te springen, is dat wel zo effectief en waarschijnlijk een stuk leuker.’
Ik vlieg niet, behalve als de vlucht ecopositief is
Er verdwijnen driehonderd bomen per seconde. (Foto: Manon van der Zwaal)
‘Ecopositief reizen betekent niet alleen dat je de milieuschade van jouw reis beperkt, maar ook dat je op reis een positieve bijdrage levert aan het realiseren van een groenere wereld. Je reist ecopositief als je onder de streep meer bijdraagt aan verduurzaming dan je schade toebrengt aan het klimaat. Ikzelf vlieg niet meer, tenzij de vlucht ecopositief uitvalt. Vorig jaar gaf ik bijvoorbeeld een lezing in het Braziliaanse São Paulo. Het leverde me een duivels dilemma op, maar ik ben blij dat ik toch ben gegaan. De reden: ik ben er goed in de media geweest, heb er met uitgevers gesproken en een groot en enthousiast publiek bereikt. En om mijn vlucht nog verder te compenseren liet ik 780 bomen planten. Als je je échte impact wilt compenseren, moet je grofweg voor elke 25 vliegkilometers een boom planten. Ik laat dat doen door Partner Pays-Dogon en Trees for All. Zelf ecopositief reizen? Wees dan eerlijk over de daadwerkelijke positieve en schadelijke impact. Een paar plastic zakjes van het strand in Bali rapen staat bijvoorbeeld niet in verhouding tot je vlucht. Met de kerosine die nodig is voor een retourtje Bali kunnen 1,2 miljoen plastic zakjes worden gemaakt. Die raap je niet zomaar even op.’
Als je vliegt sla je de échte reis over
‘Ik hoor vaak dat mensen het vliegen niet willen opgeven, omdat ze van reizen houden. Maar volgens mij sla je de reis juist over als je vliegt. Ik reis tegenwoordig binnen Europa, en dat is te gek. In 2011 fietste ik bijvoorbeeld met mijn man en jonge kinderen naar Rome toe. We hadden een tent en kampeerspullen bij ons, en trokken vijf weken lang van camping naar camping, dwars door de Alpen. Als je elke dag een klein stukje fietst, zo ervoer ik, kom je uiteindelijk dus in Rome aan. Helemaal zelf gedaan, waanzinnig! Afgelopen zomer namen we met de kinderen de trein naar Lourdes, en van daaruit de bus, om de GR10 te wandelen door de Franse Haute Pyrénées. We begonnen onze wandeling in Cauterets en liepen via Oulettes naar Gavarnie, met ons tentje op de rug. Onderweg passeerden we gletsjers en spotten we gieren. Ik heb ontdekt dat voor mij de reis zelf het doel is. De weg is de herberg.’
Lees meer over duurzaam reizen. Volg Columbus Travel op Facebook en/of Instagram en meld je aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief!
