Kaapstad
Condooms als voetbal accessoire
"Deze kant op", zegt onze Zuid-Afrikaanse vriend en wijst naar een smal zandpad langs een vervallen gebouw. We gaan mee naar een lokale voetbalwedstrijd, één deel van de township Langa (Kaapstad) speelt tegen de andere. We trekken al een paar dagen met deze local en zijn vrienden op. Zij laten ons hun land zien, wij laten ze met ons mee-eten: ruilhandel ten top maar ook erg gezellig en relaxt. Het wordt over het algemeen afgeraden om als buitenstaander een township in te gaan, maar met locals aan onze zijde durven we het aan.
We passeren het gebouw en blijven aarzelend staan als een paar meter verderop een spoorbaan ons pad kruist. Terwijl wij nog braaf even links en rechts kijken lopen onze nieuwe vrienden zonder te kijken door. Een tiental kinderen draven ons voorbij. "Wordt de spoorbaan niet meer gebruikt?", vragen we. "Jawel, hoor", duidelijk niet begrijpend waar wij ons druk om maken. De kinderen zijn al een eind vooruit als we echt rondkijken. We zijn op een groot leeg stuk grond tussen twee delen van de township in. Het lijkt op een weiland, maar geen netjes strak gemaaid weiland zoals wij dat kennen. Dit weiland bestaat half uit zand, half uit gras. Overal ligt klein afval, glas, delen van bouwmateriaal. Aan de ene kant grenst het dus aan het spoor, aan de andere kanten rechtstreeks aan de zelf getimmerde houten hutjes. Een paar honderd meter verder dan de spoorlijn zien we twee gammele goals met daartussen al een stuk of twintig Zuid- Afrikanen. We voegen ons bij hen.
Onze vrienden beginnen met hun wedstrijdvoorbereiding. Sommigen hebben voetbalschoenen, sommige oude gympen, sommigen totaal geen schoenen. Veel van hen hebben wel een voetbalshirt. We verbazen ons al over de kinderen die op blote voetjes over de stenen en het glas hollen, maar even later valt onze mond helemaal open van verbazing. Één van onze nieuwe vrienden heeft zowel voetbalschoenen als voetbalkousen. Dat verbaasd ons niet, maar wel het derde accessoire: 2 condooms! Wij zijn de enigen die er van opkijken als hij de eerste verpakking openscheurt. Wat moet je hier nou mee tijdens voetbal!?, denken we, maar zijn nog beetje te geschokt om er ook echt na te vragen.
Hij scheurt het randje van het condoom af, schuift deze over zijn voetbalschoen, over zijn kous tot aan de bovenste rand van de sok en slaat dan de rand om; kous-ophouders! In de westerse voetbalwereld hebben ze hier bandjes met klittenband voor, maar dit is hier duidelijk gebruikelijker want nu we er op letten zien we overal om ons heen her en der verspreidde condoomverpakkingen.
But; there’s more! De rest van de condoom gaat niet zomaar het weiland in. Met de rest smeert hij zijn schoenen in, dankzij het glijmiddel ziet de schoen er inderdaad mooi glimmend uit. Hij herhaalt het kunstje bij zijn andere been. Wij staan hem nog steeds aan te gapen.
”Doe je dit altijd?”, luidt de eerste twijfelachtige vraag. “Ja zeker, de condooms delen ze gratis uit, dus voor een wedstrijd halen we er altijd wat op”, lacht hij vrolijk voordat hij het veld in sprint.
Nog verbaasder staren we hem na, denkend aan allerlei Aidscampagnes en het belang van condoomgebruik. Durex en collega’s moesten eens weten dat ze hoofdsponsor van township-voetbal zijn.