Hap uit een broodje-realiteit

Door: Ilka

Geplaatst op Jul 26, 2011

Wat ik hierna wil vertellen, is een van mijn meest intense en meest schrijnende herinneringen aan mijn reis door Tanzania. Dat relatief stabiele Oost-Afrikaanse land heeft voor toeristen twee gezichten. Je kunt erheen voor een weekje luilekkerland in het heerlijke Zanzibar en een goed begeleide safari naar de Serengeti. In een jeep met airconditioning, dat spreekt. Maar eenmaal je het hypertoeristische circuit de rug toekeert, kun je een botsing met die andere kant van het land - die van armoede, corruptie, familiaal geweld en noem maar op - niet vermijden.

Mijn meest frontale botsing overkwam me tijdens een meerdaagse trektocht van de Ngorongoro-krater naar het Natronmeer, in het uiterste noorden. Ergens halverwege die tocht kampeerden we in masaigebied, op twee dagen stappen van… nu ja, van zowat alles. We hadden onze tent neergepoot naast een stoffige pad waarop een herder met zijn koeien de enige levende zielen waren die we de hele dag waren tegengekomen.
Toen we die ochtend opstonden, zat er een masaifamilie op enkele meters van onze tent. Ze waren met een man of tien, allemaal in hun traditionele paarse of rode gewaden. Sommigen liepen op sandalen die vervaardigd waren uit een stuk autoband, de anderen liepen blootsvoets. Ze bleven rustig zitten toen we de tent uitkwamen en hen groetten. We installeerden ons voor het ontbijt, dronken een kopje koffie, en de hele tijd zaten ze ons rustig aan te kijken, zonder te reageren.

Pas toen we ons ontbijt ophadden, kwamen ze met z’n allen naar ons toe. Voorzichtig duwden ze een jongetje van een jaar of twaalf voor hen uit. Onze gids vertaalde hun vraag: de jongen was een paar dagen voordien in een doorn getrapt en de wonde in zijn hiel was ontstoken. Ze hadden ons kamp gezien en hoopten dat wij medicijnen bij ons hadden. Het kind toonde zijn voet, die er inderdaad lelijk aan toe was. Rond een grote vuurrode ontstoken wonde was de huid wit weggetrokken.

We hebben ons best gedaan. Zoals elke goed voorbereide reiziger hadden we inderdaad medicijnen bij. We hebben de wonde schoongemaakt, ontsmet en afgedekt. Hoewel dat allemaal veel pijn moet hebben gedaan, gaf de jongen geen kik. Hij keek alleen met grote trieste ogen beurtelings naar zijn voet, en dan weer naar ons. We hebben extra medicijnen achtergelaten en onze gids laten vertalen hoe ze zijn voet verder moesten verzorgen. De dankbaarheid van die familie was ontroerend en tegelijk frustrerend, omdat we niet meer voor hen konden doen.
Thuisgekomen hebben we aan een dokter het voorval beschreven en zijn mening gevraagd. Volgens hem hadden we niet meer kunnen doen met de medicijnen die we bij ons hadden. Maar op basis van onze beschrijving acht hij het mogelijk dat ontsmettingsmiddel alleen niet meer volstond. Mogelijk was de voet al aangetast door gangreen.

We zullen dus nooit weten of dat jongetje het gehaald heeft of niet. Voor een nog vrij onervaren reiziger als ik toen was, kwam die ontmoeting hard aan. Natuurlijk wéét je dat er plekken zijn waar een mensenleven minder zwaar weegt dan hier in het Westen. Waar zoiets onooglijks als een doorn iemand fataal kan worden. Maar het van zo kortbij aanschouwen, raakt je toch.
Tegelijk is dit ook een van mijn dierbaarste reisherinneringen. Geen herinnering waarbij je dromerig moet glimlachen. Of waarvan je een paar sterke foto’s op de kast staan hebt. Maar het was wel een van de meest oprechte en veruit de meest intense contacten die ik heb op reis ooit heb beleefd. En wie weet, misschien huppelt die jongen intussen ergens vrolijk rond, ginder in de weidse savanne.